Projekt FENG został zaakceptowany przez rząd 6 grudnia 2021 r. W 2021 r. rozpoczęto też konsultacje projektu programu z Komisją Europejską. Efektem tych konsultacji było opracowanie kolejnej wersji projektu FENG, która została przekazana do KE 16 marca br., o czym poinformowano członków Komitetu Monitorującego. W realizację programu będzie zaangażowanych prawie 8 mld euro środków EFRR, które zostaną uzupełnione o wkład krajowy pochodzący głównie z sektora przedsiębiorstw.

Program ma 4 Priorytety

• „Wsparcie dla przedsiębiorców” (4, 36 mld euro - 55% alokacji FENG). Główne obszary interwencji: zapewnienie dofinansowania w obszarach B+R, wdrożeń wyników badań, infrastruktury B+R, internacjonalizacji, rozwoju kompetencji, cyfryzacji i „zazieleniania” przedsiębiorstw.
• „Środowisko sprzyjające innowacjom” (2, 66 mld euro - 33% alokacji FENG). Główne obszary interwencji: wspieranie projektów o strategicznym znaczeniu dla polskiej gospodarki, w tym m.in. rozbudowy publicznej infrastruktury badawczej, komercjalizacji technologii powstających na uczelniach i w instytutach badawczych, a także wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu, rozwój klastrów oraz szerokie wsparcie start-upów.
• „Zazielenienie przedsiębiorstw” (800 mln euro - 10% alokacji FENG). Główne obszary interwencji to zielony fundusz gwarancyjny, kredyt ekologiczny oraz projekty IPCEI w obszarze wodoru.
• „Pomoc Techniczna” (159,5 mln euro - 2% alokacji FENG) ma za zadanie zapewnienie systemowego wsparcia dla potencjalnych beneficjentów poprzez realizację działań zachęcających i ułatwiających ubieganie się o środki z Programu, kontynuacja STEP i Innovation Coach, wspieranie beneficjentów w realizacji projektów, a także zapewnienie wsparcia administracyjnego w realizacji Programu.

Podczas posiedzenia omawiano także sprawozdanie roczne z realizacji POIR. Na koniec 2021 r. kontraktacja w ramach Programu przekroczyła 45 mld zł z EFRR. Środki te zostały zaangażowane w realizację ponad 14 tys. projektów badawczych i wdrożeniowych, zwiększając konkurencyjność i innowacyjność polskich przedsiębiorców. Do końca 2021 r. zakończono realizację ponad połowy tych inwestycji (7 tys. projektów).

W 2021 r. kontynuowano realizację działań mających na celu zminimalizowanie negatywnego wpływu pandemii COVID-19 na sytuację wnioskodawców, beneficjentów oraz instytucji systemu wdrażania. Przyjęte rozwiązania realizowano w oparciu o postanowienia ustawy o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19. Łącznie w ramach POIR na działania służące walce z pandemią COVID-19 przeznaczono kwotę 1,5 mld euro. Uruchomiono nowe instrumenty, ogłoszono konkursy służące walce z pandemią i wprowadzono szereg usprawnień dla wnioskodawców, a także realizowano działania ukierunkowane na minimalizację wpływu pandemii na realizowane projekty. Usprawnienia polegały m.in. na: wydłużeniu terminu naboru wniosków w trwających konkursach, wprowadzeniu możliwości (w indywidualnych przypadkach) złożenia wniosku o dofinansowanie już po zakończeniu naboru (do 14 dni), umożliwieniu wnioskodawcom wydłużenia terminów na wniesienie protestu, jego uzupełnienie lub poprawienie, a także umożliwienie wniesienia protestu w formie elektronicznej.

Pomimo skutków pandemii COVID-19, poziom kontraktacji i certyfikacji jest adekwatny do poziomu zaawansowania realizacji dominujących w Programie, wieloletnich projektów badawczych. Od początku realizacji Programu podpisano umowy na kwotę dofinansowania stanowiącą ponad 110 proc. alokacji, zaś do Komisji Europejskiej zawnioskowano już do tej pory o środki UE w kwocie 7,1 mld euro stanowiącej 80 proc. alokacji.

Nie jest zagrożona realizacja certyfikacji na poziomie wynikającym z zasady n+3. Na koniec 2021 r. w ramach POIR został zrealizowany zarówno cel n+3 na koniec 2021 r., jak i już nawet na koniec 2022 r. Rośnie też liczba rozliczanych projektów, co związane jest ze zbliżającym się terminem zakończenia możliwości finansowania projektów ze środków Programu, który upływa z końcem 2023 r.