Moment, w którym się spotykamy, jest szczególny z dwóch powodów. Po pierwsze dlatego, że w dużym tempie ruszyliśmy z pracą nad średniookresową strategią rozwoju, a dzisiejsza dyskusja jest jej elementem. Drugi powód jest jeszcze ważniejszy i wykracza poza Polskę. Wkraczamy bowiem w rozmowy na temat kolejnej perspektywy finansowej, która będzie inna niż obecna i będzie miała duży wpływ na wymiar terytorialny całej Unii Europejskiej

- powiedziała minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz na inauguracji trzeciego posiedzenia Podkomitetu ds. wymiaru terytorialnego.

W ostatnich latach świat się bardzo zmienił, zmieniła się także Unia Europejska. Pojawiły się inne instrumenty finansowe tj. KPO - nieco bardziej scentralizowane, idące mniej w wymiar terytorialny. Dostrzegamy to i jako Polska dosyć jednoznacznie podkreślamy opinii europejskiej, że nowa perspektywa finansowa ze wszystkimi swoimi wyzwaniami i nowymi doświadczeniami związanymi z KPO, musi jednak brać pod uwagę także wymiar terytorialny

– dodała minister Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. 

Na dzisiejszym posiedzeniu Podkomitetu ds. wymiaru terytorialnego zaprezentowano wnioski z analizy sytuacji społeczno-gospodarczej kraju. Przedstawiono również główne wyzwania rozwojowe, jakie zostały zidentyfikowane dla poszczególnych terytoriów – regionów, obszarów miejskich i wiejskich. 
Wnioski z raportu GUS „Rozwój regionalny Polski – raport analityczny 2023” wskazują na pozytywne zmiany społeczno-gospodarcze zachodzące w kraju od 2011 do 2022 r. w zakresie m.in. wzrostu wartości PKB na mieszkańca, zwiększenia liczby dróg i autostrad, zwiększenia liczby osób korzystających z infrastruktury kanalizacyjnej, zmniejszenia emisji zanieczyszczeń pyłowych oraz emisji dwutlenku węgla. Z drugiej strony raport wskazuje na pogłębienie się niekorzystnych trendów demograficznych. W końcu grudnia 2022 r. liczba ludności Polski wyniosła nieco ponad 37 mln osób i była niższa niż przed rokiem o 0,4%. Ponadto postępował również proces starzenia się ludności, gdyż nastąpiło zwiększenie liczby osób w wieku powyżej 65 lat w populacji ogółem oraz zaobserwowano większy odpływ ludności miejskiej na tereny podmiejskie.

W odniesieniu do wyzwań przed jakimi stoją regiony, miasta, obszary wiejskie zwrócono przede wszystkim uwagę na potrzebę zapewnienia spójności rozwoju regionów z wykorzystaniem funduszy UE, utrzymania zdolności do finansowania działań rozwojowych, dostosowanie prowadzonych działań w kontekście kryzysu demograficznego, zwrócenia uwagi na różne tempo rozwoju poszczególnych terytoriów. 

Geneza i zadania podkomitetu

Podkomitet ds. wymiaru terytorialnego został powołany w ramach Komitetu Koordynacyjnego  ds. Polityki Rozwoju i służy m.in. formułowaniu rekomendacji dla polityk publicznych dotyczących skuteczności, efektywności i użyteczności wdrażanej interwencji i stosowanych instrumentów. Celem Podkomitetu jest też monitorowanie zmian zachodzących w regionach, miastach i na obszarach wiejskich w zakresie oceny ich sytuacji społeczno-gospodarczej. Stanowi on również forum dyskusji i współpracy administracji rządowej z samorządami województw.

Do głównych zadań Podkomitetu należy:

• formułowanie rekomendacji dla polityk sektorowych i polityki regionalnej (w tym dla poszczególnych regionów) dotyczących skuteczności, efektywności i użyteczności wdrażanej interwencji i stosowanych instrumentów,
• koordynacja polityk sektorowych i instrumentów finansowanych z różnych źródeł, realizujących cele polityki regionalnej, 
• koordynacja i formułowanie rekomendacji dotyczących projektów strategicznych mających wpływ na realizację celów polityki regionalnej, wymienionych w KSRR 2030 oraz realizowanych na podstawie innych strategii na poziomie krajowym, o istotnym oddziaływaniu terytorialnym.

Do tej pory w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej odbyły się dwa posiedzenia Podkomitetu ds. wymiaru terytorialnego.