To kluczowe pieniądze, które przeznaczymy na rozwój kraju, m.in. na cyfrową transformację, edukację, kulturę, innowacje społeczne, przedsiębiorczość, system ochrony zdrowia, efektywność energetyczną, klimat, transport, turystykę i odbudowę po Covid-19 czy łagodzenie skutków ukraińskiego kryzysu. Negocjacje Umowy Partnerstwa między Komisją Europejską a polskim rządem oficjalnie zakończyły się 30 czerwca 2022 r.

Polska sprawiedliwa, nowoczesna, przyjazna do życia i innowacyjna, odporna na kryzysy i niezależna gospodarczo - taką ojczyznę budujemy

– podkreślił premier Mateusz Morawiecki dodając, że unijne środki z nowej perspektywy są kolejnym impulsem rozwojowym - impulsem na rzecz nowej odbudowy, lepszej przyszłości.

Przed nami nowa perspektywa finansowa. Z ogromną radością mogę ogłosić, że Polska będzie w niej największym beneficjentem polityki spójności spośród wszystkich państw Unii. Polski rząd wynegocjował na lata 2021-2027 rekordowe 76 miliardów euro, które zarówno na poziomie krajowym jak i regionalnym będą mądrze inwestowane w dalszy rozwój naszej Ojczyzny. Gratuluję Polakom sukcesu

– powiedział minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

Dziękuję Państwu komisarzom oraz wszystkim stronom rozmów w Brukseli za doskonałą współpracę, profesjonalizm w negocjacjach, podczas których musieliśmy rozpatrywać także kwestie sporne i szukać kompromisów w partnerskiej dyskusji. Jestem dumny z pracy wszystkich osób zaangażowanych w przygotowanie programów. Wspólnie osiągnęliśmy cel. Wszystkie programy są kompletne i zatwierdzone. Umowa Partnerstwa łączy polskie potrzeby rozwojowe i oczekiwania Komisji Europejskiej

– zaznaczył minister Puda.

Przygotowania do okresu programowania 2021-2027 dobiegły końca. Polskie potrzeby rozwojowe nie są jedynym czynnikiem wpływającym na sposób inwestowania tych środków. Znaczenie mają również priorytety unijne, takie jak badania, innowacje, cyfryzacja, klimat i środowisko, a także rozporządzenia wydawane na poziomie UE.

Wytrwale inwestujemy w rozwój naszej Ojczyzny również dzięki inwestycjom z Funduszy Unijnych, z których korzystamy jako pełnoprawny członek UE. Zamek Królewski w Warszawie otrzymał ponad 18 mln zł ze środków Programu Infrastruktura i Środowisko

– dodał minister Puda.

Dzisiaj jest formalne przyjęcie nowej rundy europejskich programów spójności. To jest kwota 76 mld euro europejskich inwestycji w Polsce. Celem są ludzie, celem są Polacy. Średnio jest to koło 2 tys. euro dla każdej osoby, ale tak naprawdę oznacza to więcej niż tylko wsparcie finansowe. Jest to dowód na europejską solidarność. Jest to dowód na wartość dodaną, którą wnosi Europa dla polskich obywateli

– powiedziała Komisarz ds. Spójności i Reform Elisa Ferreira, dodając, że jest to też akt uznania, że wszyscy jesteśmy powiązani, że wszyscy stoimy razem. Zaznaczyła, że łańcuch jest tak mocny jak jego najsłabsze ogniowo.

Nie chcemy, żeby żadne z tych ogniw było słabe. Chcemy, żeby były mocne. Przypomina nam to, że w obliczu tak wielu wyzwań wspólny sukces Europy i indywidualny sukces państw członkowskich zależy od naszej zdolności pozostania, jako wspólnota. Dlatego dzisiaj celebrujemy ten wspólny wysiłek. Przyjęcie programu to kolejny kamień węgielny, tak istotny dla Polski w kontekście wspólnych celów i przyszłości Polski, która może być liderem i inspiracją dla innych

– wskazała unijna komisarz.

Obecnie fundusze europejskie mają za cel łagodzić skutki kryzysu wywołanego pandemią trzy lata temu, żeby ochronić zdrowie obywateli i miejsca pracy. Polska dobrze wykorzystała te fundusze, w szczególności instrumenty do wspierania firm i do ochrony miejsc pracy. Mówimy tu o 11 mld euro, które zostały wykorzystane do finansowania pracy

– podkreślił Komisarz ds. Miejsc Pracy i Praw Socjalnych Nicolas Schmit.

Podobnie jak w latach 2014-2020 również w nowej perspektywie na lata 2021-2027 fundusze z polityki spójności trafią do programów realizowanych na poziomie krajowym i regionalnym. 44 proc. otrzymają programy regionalne, zarządzane przez marszałków województw. To najwyższy poziom decentralizacji środków od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i dowód na to, jak sukcesywnie rośnie rola samorządów w kształtowaniu polityki spójności i współodpowiedzialność za jej realizację.

Jak zaznaczył szef MFiPR jednym z ważnych tematów negocjacyjnych było objęcie środkami z polityki spójności również Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Dzięki dobremu podejściu Komisji w tej sprawie osiągnęliśmy sukces i zwiększyliśmy dla Polski zasięg dofinansowania z tego funduszu. Obejmie on nie tylko województwo śląskie, dolnośląskie i wielkopolskie, ale także województwo łódzkie i małopolskie. To blisko 4 mld euro na łagodzenie negatywnych skutków transformacji energetycznej w regionach, w których gospodarka opiera się na przemyśle wydobywczym.

W przypadku środków z polityki spójności w perspektywie 2021-2027 stawiamy na kontynuację funkcjonującego obecnie systemu. Jest on sprawdzony i skuteczny. Przygotowanych jest 8 programów krajowych. Sześć z nich będzie zarządzanych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. Program poświęcony kwestiom pomocy żywnościowej będzie zarządzany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej natomiast program na rzecz rybactwa będzie zarządzany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Programami regionalnymi tak jak poprzednio będą zarządzały samorządy wojewódzkie.

Polityka spójności jest bardzo ważna. Nie ustajemy w dążeniach w kierunku nowocześniejszej, bardziej ekologicznej i cyfrowej gospodarki. W oparciu o Umowę Partnerstwa, w nowej perspektywie finansowej funduszy europejskich. Polska będzie realizowała przedsięwzięcia, które mają na celu budowanie dobrobytu naszego  społeczeństwa

– podsumował minister Puda.

Będziemy przeznaczać fundusze unijne na rozwój i innowacje, inwestować w kluczowe usługi społeczne, pomagać Polakom w podnoszeniu kompetencji i rozwoju. Wszystko po to, aby tworzyć warunki dla harmonijnego rozwoju kraju.

Polityka spójności oznacza ogromne inwestycje. Programy unijne wesprą cały szereg najważniejszych obszarów. Ponad 50% inwestycji publicznych realizowanych jest w Polsce ze środków funduszy europejskich. Wsparcie unijne przeznaczamy na efektywnie oraz zgodnie z przepisami unijnymi i polskimi realizowanie najpotrzebniejszych inwestycji dla Polski – dróg, kolei, wsparcie przedsiębiorczości, edukację, ochronę środowiska, energetykę.

Aby realizować założenia Umowy Partnerstwa, potrzebujemy programów krajowych i regionalnych. Określają one priorytetowe obszary wsparcia i wyznaczają konkretne działania.

Jestem przekonany, że już niedługo w waszych regionach, małych ojczyznach, zobaczymy kolejne zmiany. Nowe drogi, wyremontowane zabytki, szkoły, nowe miejsca pracy, nowe szanse dla biznesu, organizacji pozarządowych. Polska jest najważniejsza, a w dzisiejszych, tak trudnych czasach, szczególnie jej bezpieczeństwo i rozwój

– powiedział szef MFiPR.

Obok programów krajowych i regionalnych Polska realizować będzie z polityki spójności również kilkanaście międzynarodowych programów Interreg. W większości z nich są już otwarte nabory. Współpraca z Rosją i Białorusią w ramach Interreg nie będzie kontynuowana. Na wschodniej granicy skupiamy się na dwustronnym programie z Ukrainą. Fundusze Interreg (łącznie ok. 1,8 mld euro na programy z udziałem Polski) przeznaczamy na: ochronę środowiska, transgraniczną mobilność, kulturę i turystykę, edukację, ochronę zdrowia, badania i rozwój, konkurencyjność przedsiębiorstw i zapobieganie katastrofom. Będziemy wspierać także międzynarodową współpracę instytucji i obywateli w różnych dziedzinach, a w programie Polska-Ukraina dodatkowo służby zajmujące się ochroną granicy.

Programy krajowe na lata 2021-2027

• Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) – 24,2 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) – 7,9 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) – 2,65 mld euro,
• Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) – ok. 2 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) – 4 mld euro,
• Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich (PTFE) – 550 mln euro,
• Fundusze Europejskie dla Rybactwa (PFER) – 512 mln euro,
• Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową (FEPŻ) – 525 mln euro.

Poza programami unijnymi możliwe jest również wykorzystanie środków europejskich w programach zarządzanych na poziomie regionalnym:

• Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 – 5,14 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Łódzkiego 2021-2027 – 2,74 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021-2027 – 2,69 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027 – 2,43 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027 – 2,27 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska 2021-2027 – 2,31 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 – 2,15 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027 – 2,1 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Kujaw i Pomorza 2021-2027 – 1,84 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021-2027 – 1,79 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027 – 1,75 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Pomorza Zachodniego 2021-2027 – 1,69 mld.
• Fundusze Europejskie dla Świętokrzyskiego 2021-2027 – 1,46 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Podlaskiego 2021-2027 – 1,3 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Opolskiego 2021-2027 – 0,97 mld euro,
• Fundusze Europejskie dla Lubuskiego 2021-2027 – 0,91 mld euro,

Programy Interreg z udziałem Polski (Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej pełni funkcję instytucji zarządzającej dla programów ze Słowacją, Saksonią, Ukrainą i w obszarze południowego Bałtyku):

• Interreg Polska-Słowacja – blisko 130 mln euro,
• Interreg Polska-Czechy – 178,87 mln euro,
• Interreg Południowy Bałtyk – 83,8 mln euro,
• Interreg Polska-Saksonia – 60,3 mln euro,
• Interreg Polska-Ukraina – ponad 187 mln euro,
• Interreg Polska-Meklemburgia-Pomorze Przednie/Brandenburgia – 124,5 mln euro,
• Interreg Litwa-Polska – 45,7 mln euro,
• Interreg Brandenburgia-Polska – 88,3 mln euro,
• Interreg Region Morza Bałtyckiego – 251 mln euro,
• Interreg Europa Środkowa – 224,6 mln euro,
• Interreg Europa – 379,5 mln euro.

W nowej perspektywie finansowej podstawową formą wsparcia będzie dotacja. Jest to forma bezzwrotna mająca zastosowanie w projektach, które nie generują dochodów.

Będziemy kontynuować również wsparcie zwrotne, w tym pożyczki, poręczenia i gwarancje. Jest to pomoc dla przedsiębiorców w projektach generujących dochód. Obejmie obszary innowacyjności, energetyki oraz wybrane typy projektów z zakresu środowiska i transportu.