– Program Polska Wschodnia to pierwszy z krajowych programów, w którym rozliczyliśmy ponad połowę dostępnych funduszy UE. To pokazuje, że bez względu na zasobność budżetu, najbardziej liczy się efektywność realizowanych inwestycji oraz skuteczność ich rozliczania. W tym względzie beneficjenci programu Polska Wschodnia – przedsiębiorcy, samorządy, operatorzy infrastruktury kolejowej – wykazali się wysoką skutecznością – mówi Małgorzata Jarosińska-Jedynak, minister funduszy i polityki regionalnej.

– Program Polska Wschodnia to ponad 8 miliardów złotych z funduszy europejskich, które wspierają inwestycje w innowacyjną przedsiębiorczość, infrastrukturę drogową, ponadregionalne połączenia kolejowe oraz w zrównoważony, ekologiczny transport miejski w stolicach województw makroregionu. Połowa jest już rozliczona, ale w zawartych umowach mamy już 82 procent całego budżetu. Do rozdysponowania pozostało zatem zaledwie 18 procent z dostępnej puli. To przede wszystkim pieniądze dla przedsiębiorców, o które mogą wnioskować w trwających i przyszłych konkursach – dodaje minister.

Bliżej, czyli drogi i koleje

Mieszkańcy Polski Wschodniej mogą już jeździć po 27 z 28 odcinków dróg zaplanowanych w programie. To zarówno nowe, jak i zmodernizowane trasy. Wszystkie łączy jedno – poprawiają dostępność transportową makroregionu, a w szczególności miast wojewódzkich i obszarów wokół nich. Łączą te ośrodki z siecią dróg krajowych i transeuropejskich. Inwestycje zlikwidowały wąskie gardła, usprawniły zarówno ruch w miastach, jak i dojazd do nich. Ostatni z zaplanowanych do realizacji projektów – budowa węzła Porosły na wlocie do Białegostoku z kierunku południowo-zachodniego – zakończy się jeszcze w tym roku.

Zaawansowana jest także realizacja inwestycji kolejowych. Pociągi już jeżdżą po odcinkach zmodernizowanych torów, a podróżni mogą korzystać z wielu odnowionych, komfortowych i dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami stacji i peronów. Modernizowane są dworce, na przykład oddany do użytku w styczniu 2020 roku dworzec PKP w Czeremsze na linii kolejowej numer 31 na Podlasiu. Kończą się kluczowe prace umożliwiające powrót pociągów na większości modernizowanych linii kolejowych, między innymi od grudnia 2019 roku na linii kolejowej numer 68 w relacji Lublin – Stalowa Wola Rozwadów oraz na modernizowanych odcinkach linii kolejowych numer 216 i 219 w województwie warmińsko-mazurskim. Dzięki wsparciu programu Polska Wschodnia do 2023 roku w makroregionie zmodernizowanych zostanie 540 kilometrów linii kolejowych, 10 dworców i 32 stacje. Odnowionych lub nowo utworzonych będzie 71 przystanków osobowych.

Transport miejski

Program wspiera 14 inwestycji w ekologiczny transport miejski w stolicach województw Polski Wschodniej. 3 z nich – w Lublinie, Rzeszowie i Kielcach – już się zakończyły. Realizacja pozostałych projektów, ze względu na ich stopień złożoności, jeszcze trwa, ale pasażerowie już korzystają z niemal 160 nowych ekologicznych autobusów i trolejbusów, nowych buspasów, ścieżek rowerowych czy inteligentnych systemów transportowych. W sierpniu tego roku zostanie ukończony po przebudowie długo oczekiwany przez mieszkańców kielecki „spodek”, czyli nowoczesne centrum przesiadkowe.

Dla przedsiębiorców

Mocną stroną programu Polska Wschodnia jest wsparcie innowacyjnych start-upów i rozwój przedsiębiorczości. Flagowym projektem są Platformy Startowe dla nowych pomysłów. Już ponad 250 inicjatyw udało się przekuć na model biznesowy, a wiele z nich ma już za sobą tak zwaną pierwszą sprzedaż, czyli premierę na rynku. Kolejne, z blisko 3,3 tysiąca zgłoszonych przedsięwzięć, pracują na swoją szansę. Najlepszymi ambasadorami programu są działające już z powodzeniem na rynku start-upy, takie jak. Plaza & Kenig – twórcy Garden Box – innowacyjnego systemu zakładania ogrodów za pomocą gotowych modułów czy spółka Erbi – autorzy innowacyjnego, inspirowanego naturą wiosła, przeznaczonego dla profesjonalnych kajakarzy.

Z oferowanego w programie wsparcia korzystają małe i średnie firmy, które zdobywają zagraniczne rynki, różnicują ofertę za pomocą innowacyjnych produktów czy usług albo nadają im niepowtarzalną formę. Dotychczas pomoc z programu, nie tylko finansową, otrzymało ponad 2 tysiące małych i średnich przedsiębiorstw. Blisko 1,5 tysiąca z nich to firmy dopiero rozpoczynające działalność.

Środki, które do tej pory pozyskali przedsiębiorcy, pozwolą na wdrożenie 1,3 tysiąca innowacji, które przyniosą zysk nie tylko samym firmom, ale przełożą się też na powstanie około 1,6 tysiąca nowych miejsc pracy.

W programie jest także przygotowywana, jako element Funduszowego Pakietu Antywirusowego, pomoc finansowa dla małych i średnich przedsiębiorców z Polski Wschodniej, dotkniętych negatywnymi skutkami pandemii Covid-19.

                                                                       ***

Program Polska Wschodnia jest finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i ma służyć rozwojowi innowacyjności i konkurencyjności pięciu województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. Z programu są dofinansowywane projekty nastawione na biznes: aktywizacja start-upów, wdrażanie innowacji w MŚP, zdobywanie zagranicznych rynków, rozwój firm z wykorzystaniem wzornictwa przemysłowego oraz projekty infrastrukturalne: drogi, ekologiczny transport miejski, koleje. Całkowity budżet programu to ponad 8 miliardów złotych.