Pieniądze na rozwój polskich miast pochodzą z Funduszy norweskich i EOG, czyli specjalnej puli środków, które Norwegia, Islandia i Liechtenstein przyznały kilkunastu państwom Europy Środkowej i Południowej oraz krajom bałtyckim. W zamian za to te trzy kraje mają dostęp do rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, mimo że nie są jej członkami.

Polska już po raz trzeci będzie korzystać z tych środków. Do dyspozycji na lata 2014-2021 (okresy wdrażania Funduszy norweskich i funduszy UE nie pokrywają się) mamy 809 milionów euro. Podpisana 25 marca umowa na realizację Programu „Rozwój lokalny” opiewa na sumę – 117,6 milionów, z czego 15% tej kwoty, czyli 17,6 mln euro to wkład krajowy. Jest to już drugi z kolei program uruchamiany w III edycji Funduszy norweskich i EOG – 8 marca br. została podpisana umowa w sprawie realizacji Programu „Edukacja”, którego budżet wynosi 23,5 miliona euro.

Czym jest program „Rozwój lokalny”?

Program „Rozwój lokalny” ma na celu wzmocnienie spójności społecznej i gospodarczej poprzez podniesienie jakości środowiska, przedsiębiorczości, efektywności administracji publicznej i standardów życia dla wszystkich mieszkańców małych i średnich miast.

Wsparcie będzie można pozyskać na działania poprawiające jakość życia mieszkańców małych i średnich miast między innymi poprzez projekty w zakresie poprawy jakości powietrza (w tym m.in. przejście na odnawialne źródła energii czy niskoemisyjny transport publiczny), ograniczania bezrobocia i migracji zarobkowej do dużych ośrodków miejskich, wspieranie przedsiębiorczości i lokalnej gospodarki oraz wzmacnianie lokalnego rynku pracy. To także szansa na realizację projektów, które wpisują się w politykę mieszkaniową. Program kładzie również nacisk na wzmocnienie i poprawę funkcjonowania administracji samorządowej.

"Program Rozwój lokalny to wsparcie małych ojczyzn. Prowadzona przez nas polityka zrównoważonego rozwoju ma na celu eliminację różnic społecznych i gospodarczych między regionami, które w tej chwili są zauważalne nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Te dysproporcje widać szczególnie między aglomeracjami miejskimi a małymi miastami czy terenami wiejskimi.Granty z funduszy norweskich na kompleksowe projekty rozwojowe pozwolą zredukować te różnice" – wyjaśnia minister Jerzy Kwieciński. 

Program jest skierowany do 255 małych i średnich miast z najtrudniejszą sytuacją społeczno-gospodarczą. Miejscowości te zostały wskazane podczas badania przeprowadzonego przez Polską Akademię Nauk.

Planowany jest jeden nabór na projekty, otwarty dla 255 wyżej wspomnianych miast, który odbędzie się w II kwartale 2019 roku. Indywidualne projekty infrastrukturalne oraz projekty miękkie, w takich obszarach jak: środowisko, sprawy społeczne, sprawy ekonomiczne i demograficzne, będą mogły zostać zasilone kwotami w wysokości od 3 do 10 mln euro.

Czym są Fundusze norweskie i EOG?

Pełna i oficjalna nazwa tak zwanych Funduszy norweskich i EOG to Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy.

Głównym celem Funduszy norweskich i Funduszy EOG jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo, że nie są jej członkami.

Polska już po raz trzeci korzysta z tych pieniędzy. W ostatniej, drugiej edycji Funduszy – 2009-2014 – pula środków dla Polski wynosiła 578,1 miliona euro. Umożliwiła ona dofinansowanie ponad 1300 projektów. W III edycji Funduszy, Polska z alokacją 809,3 milionów euro (z łącznej puli ponad 2,8 miliarda euro), podobnie jak w poprzednich edycjach, pozostanie największym beneficjentem tych pieniędzy w UE.

Za koordynację wdrażania Funduszy norweskich i EOG w Polsce odpowiada Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. Współpracuje przy tym z Biurem Mechanizmów Finansowych w Brukseli. Poszczególne programy III edycji Funduszy będą wdrażane przez polskie instytucje publiczne. Wyjątek stanowią, podobnie jak w poprzednich edycjach, obszary „Społeczeństwo obywatelskie” oraz „Dialog społeczny – godna praca”, które będą zarządzane przez darczyńców (odpowiednio przez Biuro Mechanizmów Finansowych w Brukseli oraz Innovation Norway).

Programy w ramach Funduszy norweskich i EOG będą wdrażane do 2024 r. Wyjątek stanowi Fundusz Współpracy Dwustronnej, który wdrażany będzie do 30 kwietnia 2025 r.

Więcej informacji na stronie Krajowego Punktu Kontaktowego: http://www.eog.gov.pl.