W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej (byłego Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju) – instytucji zarządzającej Programem Polska Wschodnia, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Centrum Unijnych Projektów Transportowych - przedstawiciele instytucji pośredniczących, a także przedstawiciele pięciu wschodnich województw. O swoich projektach, zrealizowanych, dzięki wsparciu środków Programu, opowiedzieli również sami beneficjenci.

- Wnioski z ostatnich badań na temat polityki spójności w Polsce dowodzą, że środki Unii Europejskiej najsilniej stymulują wzrost gospodarczy najbiedniejszych regionów kraju, w tym Polski Wschodniej. W 2007 r. PKB per capita w województwach Polski Wschodniej wynosił ok. 40 proc. średniej unijnej, a w 2017 r. było to już prawie 50 proc. średniej unijnej. Prognozy wskazują, że PKB per capita w 2023 r. wzrośnie do 53,3 proc. Bez funduszy unijnych wzrost byłby niższy o 4 punkty procentowe – mówił wiceminister Artur Soboń otwierając spotkanie.

Zgodnie z planem i ponad plan

Całkowity budżet Programu to ponad 8 mld zł. Z tej puli w umowach jest do tej pory 76 proc. To środki w wysokości blisko 6,5 mld zł, które już wspierają inwestycje w rozwój innowacyjnej przedsiębiorczości, infrastruktury drogowej i kolejowej makroregionu oraz rozwój ekologicznej komunikacji miejskiej w stolicach województw Polski Wschodniej.

Minister Soboń zaznaczył, że podpisanie planowanych na IV kwartał 2019 roku umów z przedsiębiorcami - o wartości około 200 mln zł – jeszcze zwiększy wskaźnik kontraktacji.

Rok 2019 był przede wszystkim czasem wydatkowania środków. Potwierdzanie realizacji programu (certyfikacja środków) przez Komisję Europejską na poziomie 44 proc. alokacji, plasuje Program Polska Wschodnia na II miejscu wśród krajowych programów operacyjnych (tuż za Programem Pomoc Techniczna). Tym samym też, już w listopadzie 2019 r., został zrealizowany cel na 2020 r. (wg zasady n+3).

Efekty już widać

Dotychczas zainwestowane w Programie środki umożliwią wsparcie ok. 2 tys. małych i średnich przedsiębiorstw. Blisko 1,5 tys. z nich to firmy dopiero rozpoczynające działalność – start-upy. Pozyskane dotychczas przez przedsiębiorców środki pozwolą na wdrożenie około 1 000 innowacji, np. platformy internetowej przenoszącej świat literacki w rzeczywiste miejsca na mapie, "inteligentnego" okna, łączącego funkcjonalność szyby, żaluzji i ekranu, czy innowacyjnej, przezskórnej metody leczenia niedrożności tętnic. Inwestycje przyniosą realny zysk nie tylko samym firmom. Z innowacji z powodzeniem korzystać będą konsumenci, a rozwój przedsiębiorstw pozwoli zwiększyć potencjał lokalnych rynków pracy - powstanie ok. 1,2 tys. nowych miejsc pracy.
Niesłabnącym zainteresowaniem wśród przedsiębiorców, w tym przypadku – początkujących, cieszą się Platformy startowe dla nowych pomysłów. Od stycznia 2019 r. do Platform napłynęło ponad 2 200 pomysłów na innowacyjny biznes typu start-up, a ponad 100 start-upów już zakończyło swoje inkubacje, czyli czas, w którym początkujący przedsiębiorcy pracują w Platformach nad przekuciem swojego pomysłu w rentowny biznes. Od lipca ubiegłego roku mogą oni składać wnioski o dotację – nawet 1 mln zł na rozwój swoich przedsięwzięć.

Działania skierowane do przedsiębiorców będą kontynuowane w 2020 r. Do końca listopada br. zostanie opublikowany nowy harmonogram konkursów o dotację.

Program Polska Wschodnia to także inwestycje w poprawę dostępności transportowej makroregionu. We wszystkich działaniach w tym obszarze nabory projektów już się zakończyły. Trwa realizacja inwestycji. Wiele z nich już się zakończyło.

Zakończono 25 z 28 realizowanych w Programie inwestycji drogowych. Do końca 2019 roku oddane zostaną kolejne 2 projekty, a ostatni – budowa węzła Porosły w Białymstoku –zakończy się już w przyszłym roku. Inwestycje te koncentrują się na poprawie dostępności obszarów funkcjonalnych miast wojewódzkich Polski Wschodniej, stanowiących główne rynki pracy i usług publicznych w regionach (edukacja, ochrona zdrowia, administracja). Budowane i modernizowane odcinki usprawnią połączenie aglomeracji wojewódzkich z resztą kraju – włączają je w sieć dróg krajowych, w tym TEN-T. W sumie w Programie Polska Wschodnia na inwestycje drogowe przeznaczono blisko 2 mld zł.

Trwa także realizacja projektów kolejowych. Choć żadna z realizowanych inwestycji jeszcze się w pełni nie zakończyła, pociągi już jeżdżą po odcinkach zmodernizowanych torów, a podróżni mogą korzystać z wielu odnowionych, komfortowych i dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami stacji i peronów. Do tej pory ukończono prace na ponad 400 km linii kolejowych. Do użytku podróżnych oddano też blisko 80 obiektów (stacji, przystanków, peronów). Na jesieni tego roku na tory wróciły pociągi w relacji Lublin – Stalowa Wola Rozwadów na zmodernizowanej linii kolejowej nr 68, 565. Powoli dobiegają końca i prace nad trakcją elektryczną linii. Jeszcze w tym roku będzie gotowy nowy dworzec PKP w Czeremsze – należący do lk nr 31 na Podlasiu. Dzięki wsparciu Programu do 2023 roku w makroregionie zmodernizowanych zostanie 540 km linii kolejowych, 10 dworców, 32 stacje i 71 przystanków osobowych.

W miastach wojewódzkich Polski Wschodniej trwają zaawanasowane prace przy projektach ekologicznego transportu miejskiego. Realizacja inwestycji, ze względu na ich złożoność, potrwa nawet i do 2023, jednak pasażerowie już mogą korzystać z ponad 130 nowych ekologicznych autobusów i trolejbusów, ukończonych odcinków ścieżek rowerowych, buspasów, z inteligentnych systemów transportowych, a w Białymstoku również z aplikacji, dzięki której osoby o ograniczonej mobilności mogą zamówić przejazd miejskim busem "od drzwi do drzwi".

Program Polska Wschodnia jest finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i ma służyć rozwojowi innowacyjności i konkurencyjności pięciu województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. Z Programu dofinansowywane są projekty nastawione na biznes: aktywizacja startupów, wdrażanie innowacji w MŚP, zdobywanie zagranicznych rynków, rozwój firm z wykorzystaniem wzornictwa przemysłowego oraz projekty infrastrukturalne: drogi, ekologiczny transport miejski, koleje. Całkowity budżet programu to ponad 8 mld zł.