Rewitalizacja to kompleksowe narzędzie do stymulowania rozwoju lokalnego i zmiany oblicza polskich miast, gmin zarówno w sferze społecznej, gospodarczej, jak i przestrzennej. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wspiera funkcjonowanie i rozwój systemu rewitalizacji w Polsce. Dzięki środkom krajowym, a także Funduszom Europejskim i Norweskim miasteczka i duże miasta, z roku na rok stają się lepszym miejscem do życia dla swoich mieszkańców oraz bardziej atrakcyjne dla inwestorów i turystów

- powiedział wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jacek Protas.

Jak dodał sekretarz stanu, samorządy  uczestniczą w konkursach i programach, których celem jest nie tylko zdobywanie środków na prorozwojowe inwestycje, ale przede wszystkim nabywanie kompetencji do zarządzania procesami rewitalizacyjnymi w gminach.

Pomagamy gminom w przygotowaniu dobrego programu

Seminarium było okazją do inauguracji kolejnej edycji inicjatywy wsparcia rewitalizacji w Polsce. projekt „Regiony Rewitalizacji Edycja 3.0” ma na celu wzmocnienie zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych poprzez wsparcie doradcze i szkoleniowe.

W ramach projektu przez następne cztery lata będziemy współpracować z 16 zespołami ds. rewitalizacji w Urzędach Marszałkowskich ze wszystkich województw naszego kraju.
 Będziemy także wspierać działania Narodowego Instytutu Dziedzictwa, które rozwijają kompetencje w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego oraz jego znaczenia w procesie rewitalizacji.
Budżet projektu wynosi 84  mln złotych w ramach Pomocy Technicznej dla Funduszy Europejskich 2021-2027.

W ramach poprzedniej edycji projektu Regiony Rewitalizacji realizowanym w latach 2019-2022 w 16 województwach w 570 spotkaniach edukacyjnych udział wzięło ponad 11 tys. uczestników z gmin. Ponad 550 gmin skorzystało z indywidualnego wsparcia doradczego, opracowano ponad 30 podręczników i publikacji o rewitalizacji. Powstało 16 regionalnych serwisów o rewitalizacji oraz 16 modułów dotyczących rewitalizacji w ramach geoportali wojewódzkich. Budżet drugiej edycji projektu wyniósł ok. 10,8 mln zł z czego 9,7 mln zł stanowiła dotacja ze środków Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna na lata 2014-2020.

Miejsce rewitalizacji w programach regionalnych

Podczas spotkania rozmawialiśmy także o finansowaniu działań rewitalizacyjnych.

Przedsięwzięcia na rzecz lokalnej społeczności i gospodarki, ładu przestrzennego i zrównoważonego gospodarowania przestrzenią będą wspierane w perspektywie finansowej 2021-2027 między innymi w programach regionalnych.

Gminne programy rewitalizacji przygotowane w oparciu o ustawę o rewitalizacji będą w tym przypadku pełnić rolę strategii terytorialnej (strategii IIT). W celu usprawnienia realizacji instrumentów terytorialnych Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej przygotowało „Zasady realizacji instrumentów terytorialnych w Polsce w perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027 (wersja z 24.08.2023)”.

Rewitalizacja w praktyce

Seminarium było również okazją do zaprezentowania dobrych praktyk. Doświadczeniami z działań rewitalizacyjnych podzielili się samorządowcy z Włocławka, Tomaszowa Mazowieckiego i Hrubieszowa – beneficjenci programu „Rozwój lokalny”.

Program był finansowany w ramach III edycji Funduszy norweskich i EOG na lata 2014 – 2021 w wysokości 102 mln euro. Umożliwił on realizację działań, które poprawiły jakość życia mieszkańców 29 małych i średnich miast w Polsce.

Włocławek wykorzystał fundusze z programu m.in. na zwiększenie integracji społecznej mieszkańców miasta i wzmocnienie więzi społecznych.

Tomaszów Mazowiecki przekazał środki na opracowanie i realizację kompleksowego programu edukacji ekologicznej EKOpozytywny Tomaszów oraz dostosowanie przestrzeni publicznej do zagrożeń klimatycznych wynikających z fal upałów i miejskiej wyspy ciepła.

W Hrubieszowie miasto zaplanowało stworzyć warunki do integracji, uporządkować przestrzeń miejską i dostosować ją do potrzeb osób starszych i z niepełnosprawnościami. Hrubieszów przeznaczył również fundusze na projekty, które pomogą zapobiegać i adaptować miasto do zmian klimatu oraz wdrażać ekologiczne środki transportu.

Więcej dobrych praktyk w zakresie rewitalizacji oraz publikacje związane programowaniem i realizacją procesu rewitalizacji, a także przepisy prawne dotyczące rewitalizacji i dokumenty związane z możliwościami finansowania działań rewitalizacyjnych ze środków unijnych dostępnych jest na portalu Krajowego Centrum wiedzy o Rewitalizacji.