- Ustawa to część rządowego programu Dostępność Plus. Ma być taranem, który otworzy drzwi do instytucji publicznych osobom z niepełnosprawnościami, seniorom, rodzicom z dziećmi, generalnie wszystkim, którzy mają specjalne potrzeby” – powiedział minister inwestycji Jerzy Kwieciński. 

Podkreślił przy tym, by dostępności nie utożsamiać tylko  z barierami architektonicznymi.

- Do urzędu możemy nie wejść tak samo przez brak podjazdu, jak i przez źle zbudowaną stronę internetową, na której osoba niewidoma nie znajdzie adresu lub nie przeczyta ważnego dokumentu, bo będzie on niedostępny dla czytnika ekranowego – wyjaśnił Kwieciński. 

Instytucja publiczna ma być dostępna i basta!

Sektor publiczny, na przykład urzędy, szkoły, uczelnie, placówki służby zdrowia, będą musiały zapewnić dostępność architektoniczną, cyfrową oraz informacyjno-komunikacyjną. W praktyce oznaczać to będzie między innymi konieczność  montażu pochylni i ramp dojazdowych, zainstalowania specjalnego oznakowania, instalacji sprzętu lub urządzeń ułatwiających poruszanie się lub komunikację, w szczególności dla osób na wózkach, osób głuchych, osób niewidomych.

W indywidualnym przypadku podmiot publiczny będzie mógł zapewnić dostęp alternatywny, polegający w szczególności na zapewnieniu osobie ze szczególnymi potrzebami wsparcia asystenta.  

Są pieniądze na dostępność

Uruchomiony zostanie Fundusz Dostępności, z którego finansowane będą działania na rzecz dostępności Chodzi na przykład o finansowanie montażu pochylni, ramp, wind w budynkach użyteczności publicznej i budynkach wielorodzinnych. Wsparcie z funduszu, udzielane będzie w formie pożyczki lub kredytu bankowego (z możliwością częściowego umorzenia) albo dotacji na częściową spłatę kapitału lub odsetek od pożyczek i kredytów udzielanych ze środków innych niż środki funduszu.

Jestem dostępny. Mam na to papiery

Organizacje pozarządowe oraz prywatne podmioty będą mogły wystąpić o specjalny certyfikat potwierdzający, że spełniają wymagania dotyczące dostępności na poziomie wynikającym z przepisów. Podmioty, które zdecydują się na audyt potwierdzający ich dostępność, będą uprawnione do uzyskania 5 procent zniżki we wpłatach przekazywanych do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

- Społeczna odpowiedzialność biznesu to temat, który zyskuje na znaczeniu, dlatego oprócz korzyści finansowych, dużą wartością takiego certyfikatu jest po prostu możliwość pochwalenia się nim, pokazania, że moja firma jest przyjazna osobom z niepełnosprawnościami i seniorom – ocenił minister Kwieciński. 

Grzywny dla niedostępnych

Każdy będzie mógł poinformować podmiot publiczny o brakach w jego dostępności.  Sankcje mogą pojawić się w przypadku gdy podmiot ten nie zapewni wnioskującemu dostępności, na przykład osobie poruszającej się na wózku nie zapewni swobodnego wejścia i poruszania się wewnątrz budynku. Wówczas wnioskodawca będzie mógł złożyć skargę na brak dostępności do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Pozytywne rozpatrzenie skargi ma skutkować nakazem zapewnienia dostępności. Z kolei nie wywiązanie się z tego nakazu może skutkować nałożeniem kary pieniężnej. 

Koordynacja dostępności

Rządowym koordynatorem dostępności będzie Minister Inwestycji i Rozwoju. Wesprze go Rada Dostępności, która będzie wypracowywać  i rekomendować do wdrożenia najlepsze rozwiązania dla różnych sektorów i polityk publicznych. Zasiądą w niej eksperci rządowi i z organizacji pozarządowych. Ponadto, każdy organ władzy publicznej wyznaczy w obsługującym go urzędzie co najmniej jedną osobę pełniącą funkcję koordynatora ds. dostępności. Do tyczy to na przykład ministerstw, urzędów gmin, starostw powiatowych, urzędów marszałkowskich, urzędów wojewódzkich, sądów, prokuratur. Tacy koordynatorzy powinni być zostać wyznaczeni do końca września 2020 roku

Co się zmieni i kiedy

Dzięki wdrożeniu przepisów ustawy przede wszystkim poprawi się dostępność instytucji publicznych dla wszystkich osób, szczególnie dla osób starszych i z niepełnosprawnościami. Chodzi przede wszystkim o zmiany architektoniczne, wyposażenie wnętrz (na przykład w pętlę induktofoniczną, która wspomaga słuch), aranżację przestrzeni (na przykład zainstalowanie specjalnego oznakowania w postaci elementów kontrastowych i wypukłych, map tyflograficznych), zapewnienie możliwości skorzystania z treści publikowanych w dowolnej formie i formacie.

Chcielibyśmy żeby ustawa przeszła drogę parlamentarną jeszcze w lipcu. Co do zasady rozwiązania zawarte w ustawie wejdą w życie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, ale część z nich zacznie obowiązywać w innych terminach. Głównie ze względu na to, że musimy dać czas instytucjom publicznym na dostosowanie się do nowych przepisów. Będą na to miały 24 miesiące – podsumował minister Kwieciński.