W debacie 25 czerwca wzięli udział ministrowie z Bułgarii, Chorwacji Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Węgier i Polski, którą reprezentowała minister funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak. W pierwszej części spotkania ministrowie starali się odpowiedzieć na pytania, jakie aspekty nowej polityki spójności będą największym wyzwaniem, a także jakie są kluczowe kwestie dla danego kraju w kontekście reaktywacji gospodarczej i społecznej po pandemii.

Kształt polityki spójności

Dziś ważnym elementem dyskusji o polityce spójności jest kwestia kryzysu spowodowanego przez pandemię. Liczy się czas, to w jakim tempie będą postępowały negocjacje w sprawie polityki spójności. Powinniśmy dążyć do tego, aby zakończyć procedury legislacyjne tak szybko, jak tylko będzie to możliwe. Do rozstrzygnięcia pozostają też kwestie finansowe. Wyzwaniem może być wprowadzenie zasady n+2 zamiast obecnie obowiązującej n+3 i niższy poziom dofinansowania unijnego, co oznaczałoby większe zaangażowanie środków krajowych w realizację programów -– mówiła podczas konferencji minister Małgorzata Jarosińska- Jedynak.

Polityka spójności jest głównym instrumentem inwestycyjnym UE przyczyniającym się do rozwoju gospodarczego i społecznego państw członkowskich.

Teraz będzie odgrywać podwójną rolę. Po pierwsze, ma zapewnić długoterminowy wzrost i konwergencję, po drugie – pomóc przezwyciężyć obecny kryzys. Aby osiągnąć te cele jest potrzebna maksymalna elastyczność w wykorzystywaniu środków z polityki spójności – podkreśliła szefowa resortu funduszy i polityki regionalnej. – Komisja Europejska już zaproponowała zestaw elastycznych rozwiązań, które jak najbardziej popieramy. Powinny być one również częścią wdrażania polityki spójności w nowej perspektywie finansowej.

Chodzi między innymi o większą możliwość transferu środków między funduszami i stopniowego przenoszenia projektów pomiędzy perspektywami finansowymi.

Aby napędzać nowe inwestycje, potrzebujemy wyższego wkładu finansowego z funduszy europejskich i większych transferów między funduszami, co ułatwi programowanie zgodnie z krajowymi potrzebami i zapotrzebowaniem na projekty – dodała minister Jarosińska-Jedynak.

Dyskusja w gronie ministrów dotyczyła również REACT-UE, instrumentu, który ma przyspieszyć odbudowę gospodarki w rzeczywistości pocovidowej. Minister Małgorzata Jarosińska-Jedynak oceniła, że działania zaproponowane w ramach tego instrumentu są już realizowane w wielu programach operacyjnych polityki spójności, a zaliczki dla państw członkowskich powinny być wyższe, ponieważ potrzebny jest szybki zastrzyk środków finansowych w gospodarce. Dodała również, że Polska zdecydowanie popiera przedłużenie okresu kwalifikowalności do 2024 roku.

Ograniczenia spowodowane pandemią COVID-19 poważnie opóźniły realizację wielu projektów. Powrót do normalnego tempa ich wdrażanie będzie czasochłonny – podsumowała minister.

Podczas spotkania Bułgaria, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry i Polska przyjęły deklarację w sprawie wyzwań polityki spójności.

Polska prezydencja w V4

Druga część spotkania dotyczyła działalności Grupy Wyszehradzkiej (V4), w której 1 lipca Polska przejmie prezydencję po Czechach. Minister Małgorzata Jarosińska-Jedynak przedstawiła program rocznej prezydencji w obszarze polityki regionalnej i spójności.

Motto polskiej prezydencji to „Back on Track”. Dzięki ścisłej kooperacji z naszymi partnerami z Grupy Wyszehradzkiej – Czechami, Słowacją i Węgrami, a także z innymi krajami regionu – chcemy wrócić na właściwe tory życia gospodarczego i społecznego, wrócić do normalności sprzed epidemii. Unia Europejska jest kluczową platformą współpracy dla Grupy Wyszehradzkiej i państw działających w formule V4+ – mówiła minister Jarosińska-Jedynak.

Program polskiej prezydencji będzie oparty na czterech filarach. Pierwszy i najważniejszy z nich to kształt budżetu Unii Europejskiej w nowej perspektywie finansowej na lata 2021-2027 w zakresie polityki spójności i finansowania inwestycji. Kolejna kwestia to polityka miejska w kontekście Światowego Forum Miejskiego, które za dwa lata odbędzie się w Katowicach. Ważną częścią prac Grupy V4 mają być również objęcie Karpat strategię makroregionalną i aktualne wyzwania w polityce regionalnej.