Rozmawialiśmy o współpracy rządu i samorządów w realizacji polityk i programów. W spotkaniu uczestniczyli minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak, wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jacek Karnowski,  marszałkowie województw i przedstawiciele strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Współpraca z samorządami jest kluczowa i fundamentalna. Bez niej nie byłoby dobrego, produktywnego inwestowania środków z funduszy europejskich

– powiedziała minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Dobra współpraca rządu i samorządów województw jest dla MFiPR priorytetem, bo wspólnie z samorządami jesteśmy odpowiedzialni za prowadzenie polityki rozwoju. Jeszcze przed spotkaniem minister K. Pełczyńską-Nałęcz poprosiła samorządowców o zgłaszanie ważnych dla nich zagadnień do przedyskutowania.

Samorządy są dla nas bardzo ważnym partnerem w budowaniu rozwoju Polski i inwestowaniu funduszy. Te inwestycje muszą być prorozwojowe, propolskie i związane z tym co samorządy widzą jako potrzebne i celowe dla rozwoju terytorialnego Polski

– mówiła minister K. Pełczyńska-Nałęcz.

O partnerskiej współpracy między rządem i samorządami mówił także minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak.

Widzę rolę MSWiA jako ambasadorów samorządów. Odpowiadamy za relacje z nimi, ale to nie oznacza jakiejkolwiek formy nadzoru. Chcemy być tymi, którzy otwierają samorządom drzwi, pomagają w różnych kwestiach

– powiedział minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak.

Minister Siemoniak podkreślił kluczowe znaczenie dla samorządów środków pochodzących z Funduszy Europejskich i Krajowego Planu Odbudowy.         

KPO dla samorządów

Minister Pełczyńska-Nałęcz mówiła o grantach i pożyczkach z KPO. Wszystkie inwestycje zaplanowane w KPO i ujęte w części pożyczkowej, oferują jednostkom samorządu terytorialnego wsparcie bezzwrotne. Dotyczy to tramwajów, retencji na obszarach wiejskich, wyposażenia laboratoriów STEM i AI w szkołach, mieszkalnictwa socjalnego na tani wynajem.

Minister zaznaczyła, że wyjątkiem są inwestycje na rzecz zielonej transformacji miast, gdzie dla samorządów oferowane są pożyczki z 0 proc. oprocentowaniem, z możliwością umorzenia do 5 proc.

Te pożyczki są preferencyjne, dużo bardziej korzystne, niż pożyczki na rynku komercyjnym

– podkreśliła szefowa MFiPR. 

K. Pełczyńska-Nałęcz poinformowała, że wychodząc naprzeciw oczekiwaniom samorządów w rewizji KPO przenieśliśmy inwestycje dotyczące modernizacji szpitali na poziomie powiatowym w zakresie opieki długoterminowej z części pożyczkowej do części dotacyjnej KPO. Budżet inwestycji zwiększyliśmy do 300 mln euro.

W najbliższym czasie ogłosimy wszystkie konkursy dla samorządów, które nie są jeszcze ogłoszone, czyli wsparcie dla szpitali powiatowych (lipiec), inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodną (nabory startują w lipcu). 

Stan realizacji programów regionalnych

Podczas spotkania wiceminister Jacek Karnowski przedstawił stan wdrażania programów regionalnych (zarówno na lata 2014-2020, jak i z obecnej perspektywy). W programach regionalnych na lata 2021-2027 na ten moment zakontraktowano w umowach średnio 22,3 proc. wszystkich środków z UE dostępnych dla województw, a w trakcie lub w przygotowaniu są kolejne nabory.

Wiceszef MFiPR podkreślił, że z punktu widzenia wykorzystania środków ogromne znaczenie ma certyfikacja wydatków do Komisji Europejskiej. Zaznaczył, że dążymy do tego, aby do końca roku zwrot wydatków do Komisji  był na poziomie średnio 6 proc. przyznanych środków w każdym programie. Taki zwrot pozwoli zminimalizować ryzyko utraty jakichkolwiek środków w związku z zasadą n+3 w 2026 Jednocześnie trwa zamykanie perspektywy finansowanej 2014-2020.

Wiceminister Jacek Karnowski wyraził też nadzieję, że niedługo będzie możliwe ogłoszenie sukcesu wykorzystania przez regiony całej wysokości środków na lata 2014-2020.

Społeczny Fundusz Klimatyczny

Społeczny Fundusz Klimatyczny to nowe źródło wsparcia finansowego UE na lata 2026 -2032. Będzie  łagodzić skutki wprowadzenia nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji ETS2, który obejmie m.in. sektor budynków i transport drogowy. Polska otrzyma z Funduszu do 50 mld zł.

W celu wykorzystania środków ze Społecznego Funduszu Klimatycznego każde państwo członkowskie przygotowuje plan społeczno-klimatyczny. Dokument będzie zawierać m.in. planowane inwestycje, których celem będzie wsparcie dla gospodarstw domowych, mikroprzedsiębiorstw oraz użytkowników transportu, aby złagodzić skutki wzrostu cen spowodowanego wprowadzeniem systemu ETS2.

Podczas spotkania rozmawiano o potencjalnych możliwościach włączenia samorządów województw do systemu wdrażania Funduszu.

Prezydencja Polski w Radzie Unii Europejskiej

Dyskusja dotyczyła także wykorzystania szansy, jaką będzie objęcie przez Polskę prezydencji w Radzie Unii Europejskiej od 1 stycznia 2025 r.

Celem naszego kraju będzie podniesienie politycznej rangi polityki spójności. Chcemy wykorzystać polską prezydencję do przeprowadzenia intensywnej dyskusji o kierunkach potrzebnych zmian, które powinny odpowiedzieć na liczne nowe wyzwania, przed którymi stoi Unia.