Wieloletni „Rządowy program rozwoju północno-wschodnich obszarów przygranicznych na lata 2024-2030” został przygotowany przez ekspertów i urzędników Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. Jego celem jest poprawa jakości życia mieszkańców oraz rozwój społeczno-gospodarczy na terenach, które najbardziej ucierpiały na skutek agresji Rosji na Ukrainę i kryzysu na granicy polsko-rosyjskiej i polsko-białoruskiej. Swoim zasięgiem obejmuje cztery województwa: podkarpackie, podlaskie, lubelskie oraz warmińsko¬mazurskie. 

Dzisiaj Rada Ministrów podjęła decyzję, żeby uruchomić program rządowy adresowany do 184 gmin i 4 miast powiatowych. Ma wesprzeć te regiony Polski, które są przy granicy i mierzą się ze społecznymi i gospodarczymi konsekwencjami rosyjskiej inwazji na Ukrainę i równocześnie totalitarnego reżimu na Białorusi. W ten sposób rząd chce pokazać narodową solidarność z mieszkańcami tych rejonów Polski

– powiedziała minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. 

To jest program, który ma wesprzeć samorządy pogranicza na terenie północno-wschodniej Polski. Już za chwilę wojewodowie będą mogli ogłosić  terminy pierwszych naborów, a za kilka tygodni samorządy będą mogły składać pierwsze wnioski. Maksymalny poziom wsparcia jednego projektu to 2 mln zł

– dodał wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jacek Protas. 

Pieniądze dla samorządów z północno-wschodniej Polski

Z finansowego wsparcia będą mogły skorzystać jednostki samorządu terytorialnego (JST) z 25 powiatów północno-wschodniego pasa przygranicznego, w tym cztery miasta na prawach powiatu – Suwałki, Przemyśl, Biała Podlaska i Chełm. W sumie na lata 2024-2030 na dofinansowanie działań z zakresu polityki rozwoju JST północno-wschodnich obszarów przygranicznych przeznaczymy co najmniej 625 mln zł, włącznie z wkładem własnym JST. Na środki programu ” składają się dotacje z budżetu państwa w wysokości 500 mln zł, z czego na każde z województw przypada 125 mln zł. Dodatkowe 125 mln zł stanowić będą środki własne JST. Tylko w 2024 r. samorządy będą miały do wydania 125 mln zł pochodzących z dotacji. Dysponentem tych pieniędzy będzie wojewoda.

Główne założenia programu 

Program składa się z czterech podstawowych działań objętych wsparciem. Są to:

1. poprawa infrastruktury drogowej oraz infrastruktury towarzyszącej i poprawa bezpieczeństwa drogowego;
2. rozwój zielonej i niebieskiej infrastruktury dla ochrony środowiska naturalnego; 
3. stworzenie warunków do rozwoju zrównoważonej turystyki;
4. poprawa stanu infrastruktury edukacyjnej, zdrowotnej i społecznej.

W ramach tych działań na dofinansowanie w szczególności mogą liczyć projekty z takich obszarów jak:

• Infrastruktura drogowa

    modernizacja lub przebudowa odcinków dróg powiatowych i gminnych;
    budowa nowych odcinków dróg powiatowych i gminnych;
    modernizacja, przebudowa lub budowa ścieżek rowerowych oraz ciągów pieszych i chodników zlokalizowanych wzdłuż dróg gminnych i powiatowych;
    budowa ogólnodostępnych parkingów naziemnych dla maksymalnie 40 pojazdów osobowych, zlokalizowanych przy modernizowanych lub budowanych drogach powiatowych i gminnych lub służących ogólnym potrzebom mieszkańców;
    tworzenie miejsc postojowych dla rowerów;

• Zielona i niebieska infrastruktura

    projektowanie, budowa lub modernizacja instalacji wodno-kanalizacyjnych;
    zazielenianie obszarów i zwiększanie powierzchni biologicznie czynnych w miastach;

• Zrównoważona turystyka

    modernizacja, budowa nowych lub rozbudowa istniejących turystycznych szlaków rowerowych i pieszych wraz z ich infrastrukturą towarzyszącą – zielone parkingi, miejsca odpoczynku i postoju na trasie wraz z wiatami i toaletami;
    ogólnodostępne punkty widokowe;
    tworzenie zielonych parkingów (do max. 60 aut osobowych) przy obiektach zabytkowych udostępnionych do zwiedzania lub stanowiących lokalną atrakcję turystyczną;
    tworzenie punktów informacji turystycznej.

• Edukacja

    poprawa jakości i dostępu do edukacji przez modernizację lub przebudowę obiektów lub pomieszczeń przedszkoli lub szkół (na poziomie podstawowym, średnim ogólnokształcącym lub zawodowym) lub dostosowanie ich do potrzeb osób z niepełnosprawnościami;

• Zdrowie

    modernizacja lub przebudowa podmiotów leczniczych oferujących świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w zakresie usług objętych kontraktami z Narodowym Funduszem Zdrowia lub dostosowanie ich do potrzeb osób z niepełnosprawnościami;

• Infrastruktura społeczna

    modernizacja lub przebudowa obiektów lub pomieszczeń domów pomocy społecznej lub dostosowanie ich do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Dialog z samorządami

W toku prac nad Programem przedstawiciele MFiPR zorganizowali szereg konsultacji z samorządowcami. Odbyły się one w Rzeszowie, Białymstoku, Lublinie i Olsztynie. Ich efektem było m.in. rozszerzenie obszaru wsparcia z 22 do 25 powiatów poprzez włączenie powiatów znajdujących się w Przesmyku Suwalskim.