Od 2019 roku Program Rozwój Lokalny był przełomową inicjatywą wspierającą rozwój polskich miast średniej wielkości, oferując kompleksowe wsparcie finansowe, merytoryczne i organizacyjne.

Realizacja Programu Rozwój Lokalny to wsparcie dla 29 projektów w miastach średnich, z czego 17 zrealizowano w partnerstwie z samorządami norweskimi i islandzkimi. Łączny budżet projektu przekroczył ok. 561 mln zł i umożliwił wprowadzenie innowacyjnych  rozwiązań, które poprawiają jakość życia mieszkańców mniejszych ośrodków miejskich

– powiedział wiceminister funduszy i polityki regionalnej Konrad Wojnarowski.

Współpraca i wymiana wiedzy

Dzięki współpracy samorządy polskie mogły czerpać inspiracje i doświadczenia od miast norweskich i islandzkich. Partnerstwo zmieniło zakres zarządzania i planowania strategicznego w samorządach. Dzięki ich wiedzy i doświadczeniu projekty mogły być zrealizowane w partnerstwach formalnych i nieformalnych, włączając realnie mieszkańców w dialog i decydowanie o kierunku rozwoju miast. Jest to potencjał, którego nie można zaprzepaścić, ale należy wspierać i dać możliwości dalszego rozwoju.

Program Rozwój lokalny miał na celu wzmocnienie spójności społecznej i gospodarczej na terenie kraju poprzez podniesienie jakości środowiska naturalnego (zwłaszcza jakości powietrza), dostępności i standardu życia mieszkańców średnich i małych miast.

Zapewnienie takim miastom kompleksowego i skoncentrowanego wsparcia pozwoli w efekcie ograniczyć lub odwrócić niekorzystne trendy w nich występujące, a także przyczyni się do poprawy ich funkcjonowania jako atrakcyjnych miejsc do życia i pracy.

Wnioski na przyszłość

Realizacja Programu Rozwój Lokalny pokazała nam jak duży potencjał tkwi w miastach średnich i jednocześnie jak duże są ich potrzeby. Kompleksowy zakres tematyczny pozwolił na dostosowanie wsparcia do indywidualnych potrzeb miast. Wnioskujący, a później również beneficjenci otrzymali bezprecedensową pomoc merytoryczną oraz narzędzia niezbędne do efektywnego przygotowania i wdrażania projektów

– podkreślił wiceminister Konrad Wojnarowski.

Wypracowane w programie rozwiązania będą promowane jako modelowe dla innych miast w Polsce. Wnioski i doświadczenia zostały zebrane w formie podręczników dobrych praktyk na stronie programu, co zapewnia możliwość dalszego korzystania z jego efektów przez samorządy w Polsce i za granicą.

Eksperckie wsparcie dla samorządów

„Rozwój Lokalny” był realizowany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej jako Operatora Programu, we współpracy z Partnerem Programu z Państwa-Darczyńcy: Norweskim Związkiem Władz Lokalnych i Regionalnych (KS) oraz Partnerem międzynarodowym – Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Jednym z kluczowych elementów sukcesu programu było szerokie wsparcie ekspertów Związku Miast Polskich (ZMP), OECD, Instytutu Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR) oraz Krajowego Stowarzyszenia Samorządowego (KS). Uczestnicy Programu korzystali z narzędzi i wiedzy, które pozwoliły na efektywne planowanie i wdrażanie projektów oraz rozwój instytucjonalny, co czyni tę inicjatywę największym przedsięwzięciem tego typu w Polsce.

Fundusze Norweskie

Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (czyli tzw. Fundusze norweskie i EOG) to specjalna pula środków, które Norwegia, Islandia i Liechtenstein przyznały kilkunastu państwom Europy Środkowej i Południowej oraz krajom bałtyckim. W zamian za to te trzy kraje mają dostęp do rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, mimo że nie są jej członkami.

Polska już po raz trzeci korzystała z tych środków. Do dyspozycji na lata 2014-2021 (okresy wdrażania Funduszy norweskich i funduszy UE nie pokrywają się) mieliśmy ok. 3 493,18 milionów zł.