Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Dwa lata temu rozpoczynaliśmy sezon budowlany w obliczu epidemii, teraz rozpoczynamy go w trakcie wojny u naszego sąsiada. 

Praca w warunkach epidemii, bieżące rozwiązywanie problemów, takich jak czasowy brak pracowników i zerwane łańcuchy dostaw będą ważnym doświadczeniem dla nas wszystkich w obecnej, nowej rzeczywistości. Szczególnie, że nasze działania w tym trudnym czasie przynosiły wymierne efekty w postaci zrealizowanych planów i oddanych nowych dróg. 

W spotkaniu, które odbyło się 15 marca w formule hybrydowej, wzięło udział ponad 200 osób. Uczestniczyli w nim prezesi firm wykonawczych, szefowie organizacji branżowych zrzeszających przedsiębiorstwa budowlane, dostawców materiałów i surowców (asfaltu, betonu, cementu, kruszyw, paliw, stali) oraz instytucje sektora bankowego i ubezpieczeniowego. Na spotkaniu obecny był wiceminister infrastruktury Rafał Weber, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych Hubert Nowak, wiceprezes Prokuratorii Generalnej RP Marek Miller oraz Prezes Głównego Urzędu Statystycznego Dominik Rozkrut. Uczestniczyli w nim również przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, sektora finansowego oraz spółek z Grupy Orlen i Lotos. Obecni byli też członkowie Rady Naukowej przy Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad, dziennikarze specjalizujący się w tematyce infrastruktury oraz pracownicy GDDKiA. 

Podczas spotkania przedstawiliśmy plany na ten rok, zaawansowanie przetargowe, omówiliśmy też specyfikę branży w świetle obecnej sytuacji geopolitycznej i skalę wyzwań, które musimy wspólnie pokonać. 

Wiceminister infrastruktury, Rafał Weber, podkreślił, że nie ma planów wstrzymania działań prowadzonych w ramach rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych, Programu budowy 100 obwodnic i Programu Bezpiecznej Infrastruktury Drogowej. Zaplanowane w ramach nich zadania będą sukcesywnie realizowane, a środki przeznaczone na budowę dróg są zabezpieczone i nie będą ograniczane. Rząd będzie reagował odpowiednio, mając na względzie znaczenie sektora budownictwa dla gospodarki naszego kraju. 

Pierwsze decyzje dotyczące obecnej sytuacji zostały już podjęte. Przesunęliśmy o miesiąc terminy składania ofert w tych przetargach, w których ceny mieliśmy poznać pod koniec marca. Dzięki temu wykonawcy zyskają czas na przyjrzenie się sytuacji, przeanalizowanie alternatyw i obranie odpowiedniej strategii przed złożeniem ofert na nowe zadania. 

W ramach Programu Budowy Dróg Krajowych i Programu budowy 100 obwodnic realizujemy obecnie 112 zadań o łącznej długości 1414,2 km.  

W przetargu są 22 zadania o długości 288,6 km, a kolejne 168 zadań o łącznej długości ponad 2,5 tys. km jest na etapie przygotowania. Podczas spotkania przedstawiliśmy pełną listę przetargów, wraz z informacją o tych, w których terminy składania ofert zostały przesunięte o ok. miesiąc. Szerzej pisaliśmy o tym w komunikacie z 11 marca br. 

Plan na 2022 r. obejmuje ogłoszenie przetargów na ok. 475 km nowych dróg. Będzie to blisko 340 km dróg ekspresowych, ponad 30 km obwodnic oraz postępowania na poszerzenie autostrady A2 od węzła Łódź Północ do węzła Konotopa (88,2 km) oraz dobudowę drugiej jezdni na S19 Sokołów Małopolski Północ - Jasionka (13,8 km). 

W tym roku spodziewamy się również uzyskać decyzje o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID) dla 53 odcinków dróg o łącznej długości ponad 630 km. To pozwoli na rozpoczęcie robót w terenie. 

Dla kierowców, w procesie realizacji inwestycji, najważniejszy jest moment, gdy przekazujemy im kolejne kilometry nowych, bezpiecznych i komfortowych dróg. Plan na bieżący rok zakłada oddanie do ruchu łącznie 345,5 km nowych dróg, w tym 46,1 km autostrad, 253,1 km dróg ekspresowych i 46,3 km obwodnic (w klasie GP - droga główna ruchu przyspieszonego).  

Przedstawiciele Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa (PZPB) i Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa (OIGD) przedstawili problemy branży, będące efektem wojny na Ukrainie. Głównym z nich jest odpływ pracowników pochodzących z tego kraju, realizujących zadania po stronie wykonawców i podwykonawców. Według danych zaprezentowanych przez PZPB, na polskich budowach w 2021 r. pracowało blisko pół miliona pracowników z zagranicy. 

Przedstawiciele wykonawców zaproponowali wprowadzenie zmian, które mogłyby, w ich ocenie, zniwelować negatywny wpływ obecnej sytuacji na branżę budowlaną. Dotyczyły one m.in. zniesienia limitu waloryzacji i wprowadzenia sztywnych cen paliwa, asfaltu i stali, które byłyby później rozliczane w oparciu o realną zmianę na rynku. Pojawiła się też propozycja stworzenia specustawy, regulującej kwestię obecnie realizowanych inwestycji oraz tych, które są na etapie przetargu i przygotowania. 

Organizacje branżowe wskazały też na przerwanie niektórych dotychczasowych łańcuchów dostaw i związane z tym wyzwania. Przedstawiciele branży paliwowej oraz Polskiego Stowarzyszenia Wykonawców Nawierzchni Asfaltowych (PSWNA) stwierdzili, że paliw i asfaltów nie zabraknie, choć możliwe jest wystąpienie przejściowych problemów logistycznych w ich dostawach. Ma to związek ze wzmożonym popytem na paliwa w pierwszych dniach konfliktu na Ukrainie. 17 marca br. PKN Orlen poinformował o zniesieniu limitów tankowania na swoich stacjach. Na rynku wciąż jednak utrzymuje się niepewność, ale jeżeli sytuacja zacznie się stabilizować, to spodziewać się należy spadków cen. Te z kolei związane są bezpośrednio z kosztem baryłki ropy i kursami walut. 

Należy podkreślić, że zabezpieczeniem przed wzrostem kosztów paliw, ale też innych materiałów i surowców wykorzystywanych przez branżę budowlaną, jest również hedging. Są to średnio- i długoterminowe kontrakty (nawet czteroletnie) zawierane wcześniej w formule stałych cen. Wiele przedsiębiorstw korzysta z tego typu zabezpieczeń. Zdaniem przedstawicieli firm paliwowych i PSWNA umowy te realizowane są obecnie bez zakłóceń. 

Na zależność między ceną materiałów a kosztami ich produkcji, w tym energii, zwrócił uwagę Prezes Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego, Michał Grys. Przedstawiciele Związku Banków Polskich, Polskiej Izby Ubezpieczeń oraz Banku Gospodarstwa Krajowego przedstawili sytuację na rynku budowlanym z perspektywy sektora finansowego. Mówili również m.in. o kwestii wysokiej inflacji. Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Producentów Cementu, Krzysztof Kieres, uspokajał natomiast, mówiąc, że reprezentowana przez niego branża jest w stanie zapewnić produkcję na poziomie 22 mln ton cementu rocznie. O dostępności surowca zapewniał też Prezes Polskiego Związku Producentów Kruszyw, Artur Widłak. 

Prezes Zarządu Polskiej Unii Dystrybutorów Stali, Iwona Dybał, podkreśliła, że problemy z pozyskaniem stali widoczne są w całej Europie. Niektóre zakłady wprowadziły też ograniczony czas pracy, aby uniknąć godzin, w których cena energii jest najwyższa. 

W tym miejscu warto podkreślić, że już po wybuchu wojny na Ukrainie zapytaliśmy wykonawców naszych największych inwestycji drogowych o ich szacunkowe zapotrzebowanie na główne surowce i materiały, w tym paliwa, stal, asfalt i kruszywa. Z przekazanych nam informacji wynika, że zapotrzebowanie na stal stanowi jedynie ułamek tego stopu pochodzącego z importu. Jest to też surowiec potrzebny do wykonania zaledwie niespełna 1 proc. asortymentu robót. Musimy pamiętać przy tym, że do wykorzystania jest również produkcja krajowa. 

Podczas spotkania podkreślono, że to najbliższe tygodnie zdefiniują kolejne kroki przed sektorem budownictwa i pokażą, jakie działania powinny zostać podjęte. Wykonawcy powinni dokumentować wzrosty cen oraz inne utrudnienia w realizacji inwestycji. Dotychczasowe postanowienia umowne pozostają w mocy i to one będą podstawą przy rozpatrywaniu sygnałów zgłaszanych przez poszczególne firmy. Nie możemy zapomnieć również o obowiązującym mechanizmie waloryzacji. W ciągu kilku lat jej limit wzrósł z 1 do 5 proc., a dla nowych kontraktów został ostatnio zwiększony do 10 proc. 

Należy też podkreślić, że wszystkie planowane przez GDDKiA rozwiązania będą również konsultowane z branżą.