Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele firm wykonawczych, organizacji branżowych, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Centrum Unijnych Projektów Transportowych i Prokuratorii Generalnej RP. Obecni byli również przedstawiciele Banku Gospodarstwa Krajowego, Głównego Urzędu Statystycznego, sektora finansowego, Rady Naukowej przy Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad oraz pracownicy GDDKiA. Łącznie w spotkaniu, zorganizowanym w formule hybrydowej, uczestniczyło ok. 140 osób.

W całym 2022 r. ogłosimy przetargi dotyczące dróg o łącznej długości prawie 475 km i szacunkowej wartości blisko 22,5 mld zł. Będzie to niemal 340 km dróg ekspresowych, ponad 30 km obwodnic oraz postępowanie na poszerzenie autostrady A2 od węzła Łódź Północ do węzła Konotopa (88,2 km) i dobudowę drugiej jezdni na S19 Sokołów Małopolski Północ - Jasionka (13,8 km). W przypadku dodatkowego pasa na A2, w pierwszej kolejności ogłosimy przetarg na przygotowanie kompletnego projektu budowlanego.

Ze względu na wyjątkową sytuację rynkową, wywołaną wojną w Ukrainie, w marcu przesunęliśmy terminy składania ofert w pięciu przetargach. Były to postępowania na trzy odcinki drogi ekspresowej S17 w woj. lubelskim od Zamościa do Hrebennego oraz na rozbudowę dwóch odcinków drogi krajowej nr 22 w woj. pomorskim: Knybawa - Gnojewo oraz Królewo - granica woj. pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Celem było umożliwienie wykonawcom właściwego skalkulowania cen materiałów i usług niezbędnych do realizacji inwestycji, a tym samym złożenie profesjonalnych i rzetelnych ofert.

Na przestrzeni kilku dni (21 - 25 kwietnia br.) otworzyliśmy oferty w trzech przetargach dla sąsiednich odcinków S17. Łącznie wpłynęło 26 ofert. Nasz budżet na realizację tych trzech odcinków drogi ekspresowej S17 wyniósł ok. 1,95 mld zł, a suma z trzech najtańszych ofert - ok. 1,86 mld zł (ok. 95 proc. budżetu). Należy podkreślić, że w przypadku kontraktów realizowanych w systemie Projektuj i buduj, koszty z tytułu robót budowlanych wykonawcy ponosić będą na późniejszym etapie prac.

W przypadku dwóch przetargów na rozbudowę DK22, złożone przez wykonawców oferty przekroczyły natomiast budżet przewidziany na realizację. Roboty budowlane na obu zadaniach planowane są jeszcze w tym roku.

Nietypową sytuację mogliśmy zaobserwować w przypadku dwóch postępowań na realizację drogi ekspresowej S19. 6 maja br. otworzyliśmy oferty w przetargu na projekt i budowę S19 Lutcza - Domaradz. Wpłynęło osiem ofert w przedziale cenowym 1,35 - 2,13 mld zł (budżet GDDKiA na to zadanie to 1,21 mld zł). Niecały miesiąc później (1 czerwca) otworzyliśmy natomiast oferty na realizację S19 Domaradz - Iskrzynia. Wpłynęło osiem ofert w przedziale cenowym 1,06 - 1,67 mld zł, z czego aż sześć zmieściło się w naszym budżecie (1,39 mld zł).

Mimo wojny w Ukrainie i jej skutków, które dotykają również sektor budowlany, sukcesywnie podpisujemy kolejne umowy na realizację. Od 24 lutego br. podpisaliśmy siedem umów na realizację dróg o łącznej długości 81,5 km. Nasz łączny budżet dla tych inwestycji wynosił 3,42 mld zł, a wartość podpisanych umów to 2,42 mld zł (ok. 71 proc. budżetu). Pokazuje to, że wykonawcy podtrzymują swoje oferty złożone jeszcze przed wybuchem wojny. Analizując ryzyka, biorą też pod uwagę, że kontrakty te wejdą w etap prac budowlanych dopiero w 2024 r., kiedy sytuacja na rynku powinna być już ustabilizowana. Warto podkreślić, że ciągłość w podpisywaniu nowych umów na realizację wpływa na utrzymanie płynności i większą stabilność sektora budowlanego w naszym kraju.

Jednym z tematów omawianych na spotkaniu była kwestia waloryzacji. Przypominamy, że obecnie limit waloryzacyjny wynosi (+/-) 10 proc., co oznacza, że maksymalna dopłata bądź korekta nie wyniesie więcej niż 10 proc. od wartości Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej w umowie z wykonawcą. Dotyczy to wszystkich przetargów, które ogłaszane będą w tym roku na zadaniach realizowanych w systemie Projektuj i buduj.

24 maja br. Rada Ministrów podjęła decyzję o zwiększeniu limitu finansowego Programu Budowy Dróg Krajowych o 2,6 mld zł oraz Programu budowy 100 obwodnic o 115 mln zł. Do 10 proc. został również zwiększony limit waloryzacji dla kontraktów zawieranych od początku 2022 r. oraz dla tych wcześniejszych. Pisaliśmy o tym na naszej stronie internetowej.

Cyklicznie publikowane przez nas dane pokazują, że mechanizm waloryzacji odpowiednio reaguje na zmiany cen na rynku. Więcej na temat zasad jego funkcjonowania i zmian wskaźników waloryzacyjnych można przeczytać m.in. w komunikacie z 6 czerwca br.

Decyzje dotyczące funkcjonowania mechanizmu waloryzacji zostały dobrze ocenione przez sektor finansowy. Zdaniem obecnych na spotkaniu przedstawicieli banków i ubezpieczycieli, pozytywnie wpłynęły one na stabilność rynku budowlanego.

Przedstawiciel Polskiego Stowarzyszenia Wykonawców Nawierzchni Asfaltowych (PSWNA), Adam Wojczuk, podkreślił, że rafinerie pracują stabilnie i zapewniona jest pełna dostępność asfaltów. Zwrócił też uwagę, że obecne wysokie ceny to przede wszystkim efekt braku pewności na rynku, co do rozwoju sytuacji w Ukrainie. PSWNA wskazało, że dostępnym zabezpieczeniem przed wzrostem kosztów paliw, jest np. hedging. Są to średnio- i długoterminowe kontrakty (nawet czteroletnie) zawierane w formule stałych cen. Wiele przedsiębiorstw, również tych realizujących relatywnie niewielkie kontrakty na drogach krajowych, korzysta obecnie z tego typu zabezpieczeń.

Prezes Zarządu Polskiej Unii Dystrybutorów Stali, Iwona Dybał, stwierdziła, że ceny na rynku stali - choć wciąż wysokie - wyraźnie się stabilizują. Podkreśliła też, że popyt na pręty do zbrojenia zaspokajany jest niemal w pełni przez produkcję krajową.

Zarówno Prezes Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego, Michał Grys, jak i Prezes Zarządu Polskiego Związku Producentów Kruszyw, Artur Widłak, mówili o wyzwaniach związanych ze wzrostem kosztów produkcji. Wskazali też na spadek dostępności transportu kolejowego dla przewozu kruszyw. Genezę tej sytuacji przedstawił natomiast Adrian Furgalski, Prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

Posiedzenie Porozumienia dla Bezpieczeństwa w Budownictwie stanowiło drugą część spotkania, które odbyło się 9 czerwca. Wzięło w nim udział ok. 100 osób, w tym m.in. przedstawiciele firm wykonawczych i Centralnego Instytutu Ochrony Pracy. Zachęcamy do jak najszerszego wdrażania standardów, które są wypracowywane w ramach Porozumienia. Dlatego do udziału w spotkaniu zaprosiliśmy też innych publicznych zamawiających. Uczestniczyli w nim przedstawiciele m.in. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, Centralnego Portu Komunikacyjnego, Gaz-System oraz PERN. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad współpracuje z Porozumieniem od czerwca 2020 roku. Mamy świadomość, jak istotną rolę spełnia inwestor, jeżeli chodzi o tworzenie i egzekwowanie wysokich standardów bezpieczeństwa podczas prowadzonych prac.

Konkurencja podmiotów na rynku budowlanym jest czymś naturalnym. W kwestii bezpieczeństwa w budownictwie cała branża, zarówno wykonawcy, jak i inwestorzy, powinni jednak mówić jednym głosem i mieć wspólny cel. Tam, gdzie w grę wchodzi ludzkie życie, nie ma bowiem miejsca na bylejakość i cięcie kosztów. Kluczowe jest wdrożenie nienaruszalnych, najwyższych standardów w zakresie bezpieczeństwa i wyłączenie BHP z obszaru konkurencji. W lutym br., z inicjatywy GDDKiA, do obszaru działań Porozumienia dołączyły też prace utrzymaniowe na sieci dróg. Pisaliśmy o tym na naszej stronie internetowej.

Podczas spotkania ponownie podkreśliliśmy, jak istotną kwestią jest bezpieczeństwo osób prowadzących prace na drogach krajowych oraz użytkowników tych dróg. W okresie od lipca 2020 r. do czerwca 2022 r. na drogach krajowych doszło do 179 zdarzeń z udziałem firm wykonujących prace w pasie drogowym. Niestety, zginęło w nich 14 osób, a 63 osoby zostały ranne.

Przygotowujemy obecnie zmianę zarządzenia Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, która zmodyfikuje zasady oznakowania prowadzonych prac utrzymaniowych. Pozwolą one na jeszcze lepsze zabezpieczenie realizujących te roboty pracowników.

Do zdarzeń najczęściej dochodziło podczas prowadzenia prac utrzymaniowych, takich jak malowanie oznakowania poziomego, wymiana lub naprawa barier, likwidacja ubytków nawierzchni, koszenie trawy, naprawa sygnalizacji lub oświetlenia. W zdecydowanej większości przypadków przyczyną zdarzenia było najechanie od tyłu na pojazd firmy wykonującej prace.

Jak pokazują dane, do zdarzeń najczęściej dochodziło na prostych odcinkach drogi, przy świetle dziennym i dobrych warunkach atmosferycznych. Dlatego też stale przypominamy, że bezpieczeństwo zależy również od rozwagi i odpowiedzialności samych kierowców. Nawet najlepsza pogoda i warunki na drodze nie zastąpią rozsądku, stosowania się do ograniczeń prędkości oraz bacznego obserwowania trasy.

Podczas spotkania pojawił się m.in. postulat szerszego wdrożenia tematyki bezpieczeństwa do programu studiów związanych z inżynierią lądową i drogownictwem. Dzięki temu świadomość, jak istotna jest to kwestia, kształtowałaby się już u osób, które dopiero rozpoczynają swoją pracę zawodową.

Zaproponowano też, aby odcinkowy pomiar prędkości (OPP) obligatoryjnie instalowany był na odcinkach dróg, gdzie prowadzone są prace pod ruchem. Jako przykład dobrego działania takiego systemu, podano OPP, który funkcjonował na dwóch fragmentach budowanej autostrady A1.

W trakcie dyskusji pojawił się również pomysł ograniczania prędkości pojazdów w okolicy prowadzonych prac m.in. poprzez specjalne malowanie grubowarstwowe. Padł także postulat wprowadzenia obowiązkowego zabezpieczania prac utrzymaniowych samochodami ciężarowymi z naczepą, a nie busami, jak to się obecnie zdarza.