Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Natura 2000 pod wieloma względami jest formą odmienną od pozostałych obszarowych form ochrony przyrody. W obszarach Natura 2000 w zasadzie dozwolone są różne działania, które nie szkodzą konkretnym siedliskom i gatunkom stanowiącym przedmiot ochrony w danym obszarze. Dlatego właśnie wpływ każdej inwestycji jest oceniany indywidualnie w odniesieniu do miejsca, gdzie inwestycja jest planowana.

Europejskie początki

Obszary Natura 2000 zostały ustanowione przez prawo europejskie (tzw. Dyrektywę Siedliskową) w 1992 r. Tym samym, pierwszy raz w historii Europy (a nawet świata) utworzono „ponadnarodowe” obszary chronione objęte twardymi zapisami aktów prawnych. Wcześniej, bo już w latach 70-tych ustanowiono Dyrektywę Ptasią regulującą zasady ochrony populacji ptaków w Unii Europejskiej. Obydwie dyrektywy – Siedliskową i Ptasią zaczęto więc traktować jako „dyrektywy przyrodnicze” stanowiące trzon sieci Natura 2000. W związku z istnieniem dwóch dyrektyw możemy mówić o obszarach ptasich, gdzie chronione są wyłącznie ptaki tam występujące oraz o obszarach siedliskowych, gdzie chronione są pozostałe gatunki zwierząt, jak również rośliny i siedliska przyrodnicze.

Obecnie na terenie Unii Europejskiej, zarówno na lądzie, jak i na morzu znajduje się ponad 27 000 obszarów Natura 2000 ustanowionych we wszystkich dwudziestu siedmiu państwach członkowskich na podobnych zasadach.

Dobijamy do tysiąca

W Polsce obszary Natura 2000 istnieją od 2004 r. Od tego czasu wyodrębniła się administracja odpowiedzialna za zarządzanie ochroną przyrody – Generalna Dyrekcja i szesnaście Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska. Dzięki temu system nadzoru nad obszarami Natura 2000 może być spójny w całym kraju (oprócz regionalnych dyrektorów ochrony środowiska sprawującymi nadzór nad obszarami Natura 2000 są również Dyrektorzy Parków Narodowych i Dyrektorzy Urzędów Morskich). Stosowanie jednolitych zasad jest potrzebne biorąc pod uwagę fakt, że Natura 2000 zajmuje dwadzieścia procent lądowego terytorium naszego kraju, około dwudziestu pięciu procent powierzchni polskiej części Morza Bałtyckiego i obejmuje już prawie tysiąc obszarów.

Obecnie w Polsce obszarów Natura 2000 jest 999, w tym: 864 siedliskowe, 145 ptasich - w tym 10 wspólnych obszarów o podwójnym statusie – łącznie prawie 70 tys. km2.

W styczniu br. do Komisji Europejskiej została przekazana aktualizacja granic obszarów Natura 2000, na której znajdują się 42 obszary w tym m.in. trzy nowe obszary Natura 2000: Bledzew, Różanki, Kościół w Sławkowie, a także obszar Dolina Białej Przemszy (jako powiększenie istniejącego obszaru Torfowisko Sosnowiec-Bory) oraz powiększenie m.in. obszarów: Czarna Orawa, Łabowa, Nawojowa, Dolina Debrzynki i Dolna Odra. Jak tylko Komisja Europejska zatwierdzi przekazaną propozycję powierzchnia polskich obszarów Natura 2000 zwiększy się o ponad 46 km2.

Koniecznie trzeba zobaczyć

W 2012 roku Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska zrealizowała film z okazji Europejskiego Dnia Natury 2000. Dziś film ten przypominamy zachęcając do odwiedzania obszarów Natura 2000.