Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Clematis vitalba fot. Barbara Tokarska-Guzik

 

Nazwa polska: Powojnik pnący

Nazwa łacińska: Clematis vitalba L.

Nazwa angielska:  Old man's beard

 

Kategoria stopnia inwazyjności: średnio inwazyjny gatunek obcy

Kategoria stopnia rozprzestrzenienia w Polsce: gatunek szeroko rozprzestrzeniony

 

Informacje o gatunku

Powojnik pnący występuje naturalnie w Europie Zachodniej, Środkowej (bez Polski) i Południowej oraz w północno-zachodniej Afryce, Azji Mniejszej, na Krymie i Kaukazie. W Polsce jest gatunkiem obcego pochodzenia występującym w środowisku przyrodniczym i w uprawie, o dużym potencjale do spontanicznej ekspansji. Produkuje liczne niełupki wyposażone w aparat lotny, umożliwiające ich transport przez wiatr na znaczne odległości. Gatunek tworzy bank nasion w postaci przezimowujących niełupek na macierzystych roślinach. Nasiona zachowują przez długi okres dużą siłę i energię kiełkowania. Szybki wzrost pnącza, nawet o 3 m w ciągu roku i zakorzenianie się pędów płożących również sprzyjają rozprzestrzenianiu się i konkurencyjności. Powojnik pnący wspinając się po innych roślinach w krótkim czasie może je „zagłuszać”, ograniczając dostęp światła, ponadto konkuruje o składniki pokarmowe i wodę. W konsekwencji przyczynia się do obniżenia różnorodności florystycznej zajętego przez niego terenu. Powszechnie jest dostępny w handlu, wykorzystywany w ogrodnictwie jako roślina ozdobna do porastania m.in. altan, parkanów i murów oraz jako podkładki dla powojników wielkokwiatowych. Z upraw spontanicznie rozprzestrzenia się na otaczające obszary. Opanowuje zwłaszcza siedliska ruderalne i zaburzone, może przenikać także do siedlisk cennych przyrodniczo. Rośnie zarówno w miejscach wilgotnych, jak i suchych, nasłonecznionych, a także zacienionych. Rozprzestrzeniając się na łąki i pastwiska stanowi potencjalne zagrożenie dla zwierząt gospodarskich, gdyż zawiera toksyny, które mogą powodować zatrucia.

Mapa występowania gatunku w środowisku przyrodniczym w Polsce w Geoserwisie GDOŚ