Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Cornus sericea fot. Zygmunt Dajdok

 

Nazwa polska: Dereń rozłogowy

Nazwa łacińska: Cornus sericea L.

Nazwa angielska: Redosier dogwood

 

Kategoria stopnia inwazyjności: średnio inwazyjny gatunek obcy

Kategoria stopnia rozprzestrzenienia w Polsce: ograniczony zasięg występowania

 

Informacje o gatunku

Dereń rozłogowy jest gatunkiem rodzimym w Ameryce Północnej (część wschodnia i środkowa, Kanada i USA). W Polsce jest gatunkiem występującym w środowisku przyrodniczym, a także uprawianym dla walorów ozdobnych. Często wprowadzany jest przez człowieka na tereny zielone na obszarach miejskich i wiejskich, w tym także w miejscowościach sąsiadujących z obszarami naturalnymi o wysokich walorach przyrodniczych. Uprawiany jest w parkach, na skwerach, przy autostradach; dawniej bywał podsadzany w lasach jako tzw. domieszka biocenotyczna. Stosowany jest także w rekultywacji terenów zdegradowanych, takich jak hałdy i wysypiska odpadów. Ze stanowisk na terenach zielonych gatunek może łatwo rozprzestrzeniać się w środowisku naturalnym. Dereń rozłogowy rozmnaża się generatywnie i wegetatywnie. Jest rozprzestrzeniany głównie przez ptaki, które chętnie zjadają jego owoce, ale także przez inne zwierzęta, m.in. pstrągi i myszy oraz inne gryzonie. Istnieje możliwość, że ukorzenione pędy mogą być rozprzestrzeniane przez bobry, żerujące na tym gatunku. Pędy (a zapewne także nasiona) przenoszone są przez wody rzek, w szczególności w czasie wezbrań. Dereń rozłogowy jest w stanie w krótkim czasie zajmować stosunkowo rozległe obszary w dolinach rzecznych i w lasach, tworząc zwarte skupienia. Efektywna ekspansja populacji zachodzi przez rozrost wegetatywny za pomocą pokładających się i ukorzeniających dolnych pędów (wbrew swojej nazwie, krzew nie wytwarza rozłogów).

Dereń rozłogowy ma duże zdolności konkurencyjne. Jest w stanie tworzyć zwarte i rozległe grupy wśród szuwarów w dolinach rzecznych, a także w podszycie lasów łęgowych oraz olsów. W zaawansowanym stadium rozwoju wtórych populacji gatunek może tworzyć własne zarośla, przyczynić się do zmniejszenia liczebności roślin rodzimych, ubożenia składu gatunkowego i przeobrażenia struktury naturalnych i półnaturalnych zbiorowisk roślinnych. Zwarte kępy gatunku są w stanie skutecznie eliminować inne rośliny przez zacienianie i konkurencję o zasoby glebowe. Jak się wydaje, konkurencja ze strony derenia rozłogowego odgrywa znacznie większą rolę w lasach, niż w dolinach rzek zajętych przez ubogie gatunkowo szuwary. Gatunek rozwijający się masowo w podszycie łęgów może skutecznie ograniczać rekrutację siewek i przeżywalność młodych roślin rodzimych, zarówno drzewiastych, jak i zielnych.

Mapa występowania gatunku w środowisku przyrodniczym w Polsce w Geoserwisie GDOŚ