Działania zaradcze

Działaniem zaradczym wobec IGO są środki, których celem jest eliminacja, kontrola lub izolacja populacji IGO, przy jednoczesnym zminimalizowaniu oddziaływania tych działań na pozostałe gatunki (tzw. niedocelowe) i ich siedliska. Dopuszczalne działania zaradcze zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów.

Wyjaśnienie pojęć

eliminacja - pełne i trwałe usunięcie populacji IGO środkami letalnymi lub nieletalnymi, np. poprzez wykopanie wszystkich roślin na stanowisku.
kontrola populacji - działanie środkami letalnymi lub nieletalnymi na populację IGO, w celu utrzymania liczby osobników na jak najniższym poziomie, aby w przypadku niemożliwości całkowitego usunięcia IGO zminimalizować jego inwazyjność i niepożądane oddziaływanie na różnorodność biologiczną, powiązane usługi ekosystemowe, na zdrowie człowieka lub na gospodarkę, np. regularne koszenie roślin przed związaniem się owoców.
izolacja - działanie, którego celem jest stwarzanie barier minimalizujących ryzyko rozproszenia się i rozprzestrzenienia populacji IGO poza opanowany zasięg, np. umieszczenie IGO w obiekcie izolowanym.

IGO podlegające szybkiej eliminacji
W przypadku IGO na wczesnym etapie rozprzestrzeniania się, tj. wskazanych w rozporządzeniu RM jako IGO podlegające szybkiej eliminacji, właściwy organ podejmuje w ciągu 3 miesięcy działania służące eliminacji danej populacji IGO.

Tylko w uzasadnionych sytuacjach (np. metody eliminacji są niedostępne) i zgodnie z określoną procedurą można podjąć działania w celu izolacji lub kontroli takiego IGO.

IGO rozprzestrzenione na szeroką skalę

W przypadku tych IGO wybór działań zaradczych i ich celu (kontrola/eliminacja/izolacja), które będą najbardziej odpowiednie dla IGO w danych uwarunkowaniach, należy do podmiotu przeprowadzającego działanie.

INFOGRAFIKA – Działania zaradcze wobec IGO (Opis alternatywny infografiki)

Podmioty odpowiedzialne za przeprowadzanie działań zaradczych wobec
IGO podlegającego szybkiej eliminacji:

dyrektor parku narodowego (DPN) - na obszarze parku narodowego;
Główny Inspektor Rybołówstwa Morskiego (GIRM) - na obszarach morskich poza obszarem parku narodowego;
dyrektor urzędu morskiego (DUM) - na obszarze pasa technicznego poza obszarem parku narodowego;
regionalny dyrektor ochrony środowiska (RDOŚ) - na pozostałych obszarach.

IGO rozprzestrzenionego na szeroką skalę:

DPN - na obszarze parku narodowego;
RDOŚ - na obszarze rezerwatu przyrody, z wyłączeniem lasów stanowiących rezerwat przyrody;
GIRM - na obszarze morskim (poza obszarami parku narodowego i rezerwatu przyrody);
DUM - na obszarze pasa technicznego (poza obszarami parku narodowego i rezerwatu przyrody);
dyrektor regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (RDLP) - w lasach stanowiących rezerwat przyrody;
zarządca nieruchomości - na nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa oraz na nieruchomości stanowiącej własność państwowej osoby prawnej;
podmiot władający będący osobą fizyczną albo inną niż państwowa osobą prawną, albo inną niż państwowa jednostką organizacyjną - na nieruchomości, którą włada;

Uwaga: podmiot ten niezwłocznie po otrzymaniu od gminy informacji o stwierdzeniu IGO na nieruchomości, może wystąpić do gminy z wnioskiem o zwolnienie z obowiązku przeprowadzenia działań zaradczych, jeżeli nie ma możliwości przeprowadzenia tych działań we własnym zakresie, w szczególności ze względów finansowych.
W przypadku gdy podmiot ten nie wystąpił z wnioskiem o zwolnienie z przeprowadzenia działań zaradczych ani nie przeprowadził działań zaradczych we własnym zakresie w terminie roku od dnia otrzymania informacji od gminy o stwierdzeniu IGO na nieruchomości, gmina może przeprowadzić działania zaradcze na koszt podmiotu władającego.

wójt, burmistrz albo prezydent miasta – na pozostałych obszarach.

Czego należy przestrzegać podczas działań zaradczych?

Należy pamiętać, że działania zaradcze należy przeprowadzić w sposób odpowiedni i w zakresie odpowiednim do charakteru, zasięgu i rozmiaru negatywnego oddziaływania IGO na gatunki niedocelowe lub siedliska przyrodnicze, usługi ekosystemowe, zdrowie ludzi lub gospodarkę, a w przypadku gdy gatunkami docelowymi są zwierzęta – w sposób niepowodujący u tych zwierząt możliwego do uniknięcia bólu, dystresu lub cierpienia.

Wpływ na wybór działań będą więc miały m.in. wielkość populacji IGO, sposób rozmnażania i rozprzestrzeniania się IGO, ukształtowanie terenu, termin zwalczania, możliwości przemieszczenia IGO do obiektu izolowanego.

Przy stosowaniu działania zaradczego należy mieć na uwadze także inne przepisy, w tym zakazy obowiązujące na obszarach chronionych czy regulacje dotyczące środków ochrony roślin.

Współpraca służb państwowych

Przy zwalczaniu IGO współpracować mogą ze sobą różne służby państwowe, w tym organy ochrony przyrody, organy celne, myśliwi, leśnicy, zarządcy wód, Główny Inspektorat Rybołówstwa Morskiego, a także zarządcy nieruchomości Skarbu Państwa.

Ponadto możliwe będzie przekazanie IGO (przejętych z przejścia granicznego lub odłowionych ze środowiska) do utworzonych w tym celu azyli dla zwierząt.