Dzień Miłośników Zoo
08.04.2024
Ogrody zoologiczne postrzegane są głównie poprzez funkcję rekreacyjną, a w rzeczywistości pełnią o wiele istotniejszą rolę. Każdego dnia na świecie wymiera jakiś gatunek zwierząt. Dzięki prowadzonym w zoo programom ratowania zagrożonych gatunków, niektóre udaje się ocalić przed wyginięciem.
Utworzenie i prowadzenie ogrodu zoologicznego wymagają uzyskania zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska*. Zezwolenie wydaje się na wniosek, po zasięgnięciu opinii regionalnego dyrektora ochrony środowiska właściwego ze względu na miejsce położenia ogrodu oraz opinii organizacji zrzeszającej przedstawicieli ogrodów zoologicznych (Rady Dyrektorów Polskich Ogrodów Zoologicznych i Akwariów).
Podmioty, które uzyskały takie zezwolenie, mają następujące obowiązki:
- uczestnictwo w badaniach naukowych, które mają na celu ochronę gatunków zagrożonych wyginięciem w stanie wolnym;
- edukacja w zakresie ochrony gatunkowej zwierząt, z uwzględnieniem ochrony różnorodności biologicznej;
- prowadzenie hodowli zwierząt gatunków zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony ex situ, a następnie wprowadzenie do środowiska przyrodniczego w ramach programów ochrony tych gatunków;
- przetrzymywanie zwierząt w warunkach odpowiadających ich potrzebom biologicznym;
- prowadzenie dokumentacji hodowlanej.
Większość ogrodów zoologicznych powstały na bazie menażerii (miejsce lub pomieszczenie, w którym trzymane są zwierzęta lub też dzikie zwierzęta zgromadzone w celu pokazywania ich publiczności). Niektóre ogrody miały nawet w swej historii ekspozycje z ludźmi, a tym samym nie cieszyły się dobrą sławą. Dawniej zwierzyńce i menażerie były niedostępne dla społeczeństwa i należały głównie do osób o wysokim statusie społecznym.
Historia nowoczesnych ogrodów zoologicznych rozpoczęła się w latach 70. minionego wieku. Wówczas jego mieszkańcy – zwierzęta, zyskały prawa, a podmioty prowadzące zoo – obowiązki.
Funkcje nowoczesnego zoo:
- ochrona bioróżnorodności (ex situ – ochrona gatunków poza miejscem ich naturalnego występowania lub in situ – ochrona gatunków w miejscu ich naturalnego występowania),
- edukacja, np. lekcje o przyrodzie,
- nauka – prowadzenie szeregu badań naukowych, które często w naturze nie są możliwe,
- rekreacja.
Odwiedzając jeden z ogrodów zoologicznych w Polsce pamiętajmy, że w zoo nie tylko miło spędzamy czas i poznajemy zwierzęta dziko żyjące. W ten sposób wspieramy również działania ośrodków na rzecz zachowania różnorodności biologicznej.
Bądźmy też wyrozumiali dla sędziwych mieszkańców placówek. Zwierzęta w zoo żyją o wiele dłużej niż w środowisku naturalnym i ze względu na podeszły wiek nie wszystkie cieszą się doskonałą kondycją.
* Art. 67 ust. 1 ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody