Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

W drugim odcinku naszego cyklu o projektowanych, nowych rezerwatach w ramach inicjatywy „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych”, odwiedzimy województwo podlaskie.

Tutaj, na obszarze działań Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku, wkrótce ma szansę powstać rezerwat torfowiskowy pod nazwą „Łazarz”.

Projektowany rezerwat znajduje się około 20 km na północ od Białegostoku oraz 1,5 km na wschód od drogi krajowej S8 Białystok – Augustów. To ciekawy obszar, w kierunku zachodnim znajduje się rezerwat „Karczmisko”, a na południowym - zachodzie rezerwat „Krzemianka”.

Materiał publikujemy dzięki pomocy i współpracy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku.

Powierzchnia i lokalizacja planowanego rezerwatu

Powierzchnia projektowanego rezerwatu Łazarz wynosi 89,10 ha. Planowany rezerwat położony się w granicach Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej oraz obszaru Natura 2000 Ostoja Knyszyńska (PLH200006) i Puszcza Knyszyńska (PLB200003).

Jego dokładna lokalizacja to Nadleśnictwo Knyszyn. Leśnictwa: Karczmisko, Krzemianka, Przewalanka. Województwo – podlaskie, powiat – białostocki, gmina – Czarna Białostocka.

„Łazarz” – charakterystyka obszaru

Nowy rezerwat ma chronić największy w Puszczy Knyszyńskiej ekosystem torfowiska wysokiego wraz z otaczającymi borami i lasami bagiennymi oraz występującą tam całą różnorodność biologiczną.

Na jego  terenie występują plejstoceńskie utwory lodowcowe i wodnolodowcowe związane ze zlodowaceniem Warty oraz utwory holoceńskie pochodzenia organicznego.

Górna glina morenowa występuje płatami na powierzchni terenu. Morena ablacyjna bardzo często jest „nadbudowana” piaskami, żwirami i pyłami kemów i ozów lub otula wypukłe, glacjalne formy terenu.

Do utworów holoceńskich należą głównie torfy. Bezpośrednio pod nimi występują piaski i żwiry pochodzenia wytopiskowego.

Na tym terenie główną formą geomorfologiczną jest rozległe obniżenie terenowe. Dno obniżenia znajduje się na wysokości ok. 145,5 m n.p.m. Obecnie obniżenie wypełniają utwory organiczne – torfy, których miąższość waha się od 0,5 m do 3 m.

Od północy obniżenie torfowiska  oddziela się około 100 m szerokości pasem moreny dennej od obniżenia Kosiany. Pas moreny dennej wznosi się łagodnie do 2 – 3 m ponad powierzchnię torfowiska. Od zachodu i południa obniżenie obiektu ograniczają wały ozów.

Wały ozów rozciągają się na długości ok. 5,1 km, położony na zachodzie i ok. 4,2 km, położony na południu. Maksymalna wysokość wynosi ponad 175 m n.p.m., a w pobliżu torfowiska oz wznosi się 10 – 15 m ponad jego powierzchnię.

Od północy z obniżeniem graniczy niewielki pagórek kemowy, który wznosi się 154,0 m n.p.m., czyli 8 m ponad powierzchnię torfowiska.

Flora

Na obszarze  planowanego rezerwatu występują:

• wełnianka pochwowata,
• rosiczka okrągłolistna,
• borówka bagienna,
• bagno zwyczajne,
• żurawina błotna,
• modrzewnica zwyczajna,
•  żurawina drobnolistna.

Uroczysko Łazarz to doskonale wykształcone subkontynentalne torfowisko wysokie, największe w Puszczy Knyszyńskiej. Obejmuje  wysokotorfowiskowy mszar sosnowy z rozległym torfowiskiem wysokim Ledo.

Fauna

Na terenie przyszłego rezerwatu spotkamy przedstawicieli świata ptaków. Są to:

• bocian czarny,
• jarząbek,
• i dzięcioły.

Projektowany, nowy rezerwat jest również rewirem wilka.

Uzasadnienie ochrony

Nowy rezerwat ma chronić największy w Puszczy Knyszyńskiej ekosystem torfowiska wysokiego. Czynna ochrona rezerwatowa obejmie obszar zachowany w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystem z siedliskiem przyrodniczym, a także siedliskami roślinnymi.

Wyróżniają się one szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi i krajobrazowymi.