Międzynarodowy Dzień Ptaków
01.04.2024
Ziemię zamieszkuje ponad 11 000 gatunków ptaków*, z czego 232 gatunki są krytycznie zagrożone wyginięciem.** Aby móc dalej cieszyć się niepowtarzalnym wyglądem, zwyczajami i śpiewem tych zwierząt, należy przeciwdziałać kryzysowi środowiskowemu i dążyć do powstrzymania spadku liczebności ptactwa na świecie.
Do końca 2023 roku w Polsce stwierdzono występowanie 476 gatunków ptaków.* Są to gatunki zaliczane do awifauny krajowej, występujące naturalnie w stanie dzikim oraz gatunki introdukowane przez człowieka rozmyślnie bądź przypadkowo, które utworzyły samodzielnie utrzymujące się populacje.**
Według „Czerwonej listy ptaków Polski” w ciągu ostatnich 200 lat w Polsce wymarło 16 gatunków ptaków. Kolejnych 47 gatunków zagrożonych jest wymarciem i aż 12 spośród nich zakwalifikowano jako krytycznie zagrożone. Są to: świstun, rożeniec, batalion, rycyk, łęczak, rybitwa czubata, gadożer, orlik grubodzioby, błotniak zbożowy, kraska, dzierzba czarnoczelna, pomurnik.
Wśród gatunków, wymienionych w zaktualizowanej w 2020 roku „Czerwonej liście ptaków Polski” po raz pierwszy wskazane jako zagrożone w naszym kraju, zostały m.in. płaskonos, mewa siwa, zausznik czy błotniak łąkowy, ale także tak dobrze znane ptaki, jak głowienka, gawron oraz słowik szary.***
„Lepiej by było, gdyby wszystkie arcydzieła sztuki przepadały niż gdyby ptaki przestały się gnieździć na gałęziach”. — słowa wypowiedziana przez angielskiego krytyka sztuki, John Ruskin doskonale określają znaczenie i wartość ptaków. Często zapominamy o korzystnym wpływie ptaków na funkcjonowanie naszego ekosystemu. Ptaki zwalczając szkodniki, sprzątają odpady i rozsiewają nasiona. Około 5%* roślin wykorzystywanych przez ludzi do celów spożywczych lub leczniczych jest zapylanych przez ptaki. Mają również wartość kulturową, artystyczną, filozoficzną.
Dlatego zadaniem współczesnych pokoleń jest ochrona dzikich ptaków i miejsc, w których one żyją.
W Polsce wszystkie ptaki dziko żyjące, występujące naturalnie na terenie kraju znajdują się pod ochroną. W dziale „Podstawa prawna” prezentujemy akty prawne i konwencje, które regulują pod różnymi aspektami (począwszy od ochrony siedlisk ptaków po regulacje handlu gatunkami) ochronę dzikiego ptactwa w Polsce.
Z okazji globalnego ptasiego święta, przygotowaliśmy cykl zatytułowany „Ptasie trele”. Przez najbliższe 10 tygodni będziemy prezentowali charakterystyki sylwetek i głosy ptaków, które uznawane są za najzdolniejszych śpiewaków.
Zapraszamy do śledzenia publikacji i wsłuchania się w głosy tych skrzydlatych stworzeń.
***
Międzynarodowy Dzień Ptaków został ustanowiony w 1906 roku podczas ratyfikacji Konwencji o ochronie ptaków pożytecznych dla rolnictwa z 19 marca 1902 r. Była to pierwsza międzynarodowa konwencja o ochronie ptaków. Polska przystąpiła do niej w 1932 roku.
*https://www.birdlife.org/birds/
** https://www.iucnredlist.org/
*** https://komisjafaunistyczna.pl/aktualnosci/
**** https://otop.org.pl/naszeprojekty/chronimy/czerwona-lista-ptakow-polski/
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20040920880
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160002183
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19971110724
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 r. https://isap.sejm.gov.pl/isap.Nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19960580263
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt, sporządzona w Bonn dnia 23 czerwca 1979 r. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20030020017
Dyrektywa 2009/147/WE w sprawie ochrony dzikiego ptactwa https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-UE/dyrektywa-2009-147-we-w-sprawie-ochrony-dzikiego-ptactwa-wersja-ujednolicona-67924658
Rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/1997/338/oj