Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

W dzisiejszym odcinku o planowanych rezerwatach przyrody opowiemy o rezerwacie „Fidest”. Materiał publikujemy dzięki pomocy i współpracy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie.

Rezerwat projektowany, w ramach inicjatywy „100 rezerwatów na stulecie Lasów Państwowych", mieści się na obszarze 279 ha. Zdecydowaną większość, bo około 90 % tej powierzchni, stanowią drzewostany, w których najliczniej występują olsze, rosnące w towarzystwie sosen, brzóz, świerków i jesionów.

Teren planowanego rezerwatu „Fidest” jest cennym rezerwuarem wody – przez większość roku pomiędzy dorodnymi olszami utrzymuje się lustro wody.

Zmiany stosunków wodnych powodują stopniowe łęgowienie olsu – stąd można tu także obserwować łęg jesionowo – olszowy, w którym, obok olszy czarnej i jesionu wyniosłego, pojawia się dąb szypułkowy.

Powierzchnia i lokalizacja planowanego rezerwatu

Planowany rezerwat administracyjnie jest zlokalizowany jest na terenie gminy Wyszków, powiatu wyszkowskiego. Zarządzającym jest Nadleśnictwo Drewnica, Leśnictwo Fidest. Planowana powierzchnia obejmuje 279,15 ha.

Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych kompleksu olsów położonych w dolinie Bugu, wykazującego wysokie walory faunistyczne i krajobrazowe.

Jest to obszar Natura 2000 - Dolina Dolnego Bugu PLB140001.

Charakterystyka obszaru

Niedostępne, podmokłe olsy, położone w obniżeniu malowniczej doliny Bugu, dominują na terenie planowanego do utworzenia rezerwatu przyrody Fidest. Warto wiedzieć, że ols, inaczej nazywany jest lasem na wodzie lub lasem na kępach – określenia te dobrze oddają jego wygląd i charakter.

Na kępach, wokół korzeni olch, rosną gatunki unikające bezpośredniego kontaktu z wodą, zaś w dolinkach, przynajmniej okresowo wypełnianych wodą, dobrze sobie radzą rośliny bagienne.

Krajobraz rezerwatu wzbogacają wydmowe wyniesienia, na których można obserwować bór i las mieszany – tu uwagę zwracają stare dęby, nadające temu miejscu puszczańskiego charakteru.

Flora

Na terenie planowanego rezerwatu „Fidest” rosną:

• wełnianka wąskolistna,
• kruszczyk szerokolistny,
• fiołek błotny,
• groszek błotny
• czy podkolan biały.

Spośród gatunków roślin objętych ochroną ścisłą rośnie tu Czarcikęsik Kluka.

Fauna

Swoje schronienie mają tutaj:

• bocian,
• żuraw,
• kszyk,
• dzięcioły – duży, czarny, zielony
• dzięciołek,
• muchołówki żałobna i szara,
• sikory – czubatka, sosnówka, modraszka i bogatka
• i szereg pospolitych gatunków jak np. szpak, kos czy kowalik.

Zwierzęta reprezentowane są licznie przez ptaki, w tym gatunki charakterystyczne dla terenów podmokłych, które znajdują tu dogodne żerowiska.

Dzięcioły upodobały sobie liczne martwe i zamierające drzewa, oferujące dogodne miejsca siedliskowe i bogatą bazę żerową.

Na terenie projektowanego rezerwatu obserwowany był również puszczyk. Awifaunę uzupełniają m.in. sikory, muchołówki i drozdy.

Obecność wody sprzyja również płazom, w tym ropusze szarej i szeregu gatunkom żab - ropucha szara, żaba trawna, żaba moczarowa. Gady reprezentowane są m.in. przez zaskrońca i jaszczurkę zwinkę.

Z uwagi na niedostępność terenu występuje tu liczna populacja łosi, saren i dzików, obserwowane były także wilki, znajdujące dogodne kryjówki w niedostępnych rozlewiskach pośród drzew.

Uzasadnienie ochrony

Na części obszaru przeprowadzono prace służące odnowieniu lasu, część natomiast pozostawiona została bez ingerencji człowieka. Możliwość obserwowania naturalnych procesów była jednym z argumentów przemawiających za ponownym rozważeniem ustanowienia rezerwatu Fidest.

Istotnym elementem jest tu duża bioróżnorodność i bogactwo ekosystemów – nie tylko podmokłych zbiorowisk leśnych, ale również mozaiki terenów otwartych, śródleśnych polan, upraw i powierzchni pozrębowych, stanowiących dogodne siedliska dla wielu gatunków.