Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Ustawa o gatunkach obcych uzupełnia przepisy unijne zawarte w rozporządzeniu w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych.
 
Rozporządzenie UE reguluje między innymi kwestie listy inwazyjnych gatunków obcych (IGO) stanowiących zagrożenie dla Unii Europejskiej oraz listy IGO stanowiących zagrożenie dla państwa członkowskiego, kontroli unijnych granic, raportowania, wzajemnego powiadamiania oraz współpracy między państwami członkowskimi.

Zaproponowane w ustawie rozwiązania mają przyczynić się do eliminacji lub zminimalizowania negatywnego wpływu gatunków obcych na rodzimą przyrodę, usługi ekosystemowe, gospodarkę oraz ludzkie zdrowie. Określa ona podmioty właściwe do podejmowania działań zaradczych wobec IGO stanowiących zagrożenie dla Unii i stanowiących zagrożenie dla Polski, czy sposób przekazywania informacji o nowych stanowiskach tych gatunków.

Przy zwalczaniu tych IGO współpracować będą różne służby państwowe, w tym organy ochrony przyrody, organy celne, myśliwi, leśnicy, zarządcy wód, Główny Inspektorat Rybołówstwa Morskiego, a także zarządcy nieruchomości.

Listę IGO stanowiących zagrożenie dla Unii określają rozporządzenia Komisji Europejskiej, a listę IGO stanowiących zagrożenie dla Polski będzie określać rozporządzenie Rady Ministrów. Wstępny projekt tego rozporządzenia znajduje się na stronie Sejmu RP jako materiał informacyjny. Prace nad rozporządzeniem rozpoczną się po wejściu w życie ustawy o gatunkach obcych, tj. po 3 miesiącach od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw RP.

Nowe przepisy mają też zapewnić należyte informowanie społeczeństwa poprzez stworzenie Centralnego Rejestru Danych o IGO, w którym będą gromadzone dane dotyczące występowania w środowisku IGO i działań zaradczych zastosowanych wobec nich.

Na portalu Geoserwis prowadzonym przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska przedstawione są informacje o rozmieszczeniu IGO na terenie Polski. Dane o nowych stanowiskach IGO stanowiących zagrożenie dla Unii czy Polski, będą przekazywane przez osobę, która stwierdzi ten gatunek w środowisku, do gmin, a po zweryfikowaniu i wprowadzeniu danych do Centralnego Rejestru Danych o IGO przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska, gmina będzie informować podmioty właściwe do zwalczania tego IGO.

Ustawa określa także zasadę, że wprowadzający inwazyjny gatunek do środowiska ponosi koszty usunięcia tego IGO ze środowiska oraz ustanawia kary za naruszenie przepisów.

Przyjęte regulacje odnoszą się także do problemu tzw. cyrków amatorskich poprzez wyłączenie cyrków z katalogu podmiotów zwolnionych z zakazów przetrzymywania gatunków niebezpiecznych. Cyrki, które przetrzymywały dotychczas zwierzęta niebezpieczne (m.in. pumy, tygrysy, lwy), powinny zgłosić ten fakt do regionalnego dyrektora ochrony środowiska w ciągu 6 miesięcy, aby móc je dalej przetrzymywać do śmierci tych zwierząt. Od wejścia w życie ustawy nie będzie możliwe przyjmowanie przez cyrki nowych zwierząt niebezpiecznych.

Ponadto możliwe będzie utworzenie azyli dla zwierząt (np. IGO przejętych z przejścia granicznego lub odłowionych ze środowiska).

Więcej informacji na temat IGO można znaleźć na stronie poświęconej inwazyjnym gatunkom obcym.

Karty informacyjne o poszczególnych gatunkach obcych analizowanych w ramach projektu GDOŚ „Opracowanie zasad kontroli i zwalczania inwazyjnych gatunków obcych wraz z przeprowadzeniem pilotażowych działań i edukacją społeczną” dostępne są na stronie projektu.

Źródło: GDOŚ, PAP