50 lat Roztoczańskiego Parku Narodowego. Konferencja z udziałem GIOŚ
W dniach 25-27 września 2024 r. w Roztoczańskim Centrum Monitoringu i Nauki w Zwierzyńcu odbyła się konferencja jubileuszowa Roztoczańskiego Parku Narodowego „Wyrastamy z tradycji i historii regionu – 50 lat Roztoczańskiego Parku Narodowego w służbie przyrody i człowieka”. Konferencja była połączona z XXXI Sympozjum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. W wydarzeniu uczestniczyła Alicja Żelichowska, II Zastępca Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oraz przedstawiciele Departamentu Monitoringu Środowiska: Katarzyna Wiech – Dyrektor Departamentu, Iwona Műller, Naczelnik Wydziału Monitoringu Przyrody, Hanna Kasprowicz i Barbara Albiniak.
W konferencji uczestniczyli również przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkiej administracji rządowej oraz jednostek samorządowych i podmiotów współpracujących z Parkiem, szerokie grono przedstawicieli świata nauki oraz reprezentanci wszystkich parków narodowych.
Ważne zadania
Celem konferencji było podsumowanie pięćdziesięcioletniej działalności Roztoczańskiego Parku Narodowego w zakresie ochrony przyrody, jego udostępniania dla nauki i turystyki oraz edukacji przyrodniczej, a także przedstawienie stanu wiedzy, badań oraz ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego Roztocza. Podczas Konferencji poruszane były zagadnienia związane z ochroną walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, funkcjonowaniem obszarów cennych przyrodniczo, monitoringiem środowiska w obszarach cennych przyrodniczo, a także turystyką i edukacją w obszarach cennych przyrodniczo.
Pierwszego dnia odbyła się sesja jubileuszowa, która miała uroczysty charakter. Podczas sesji miało m.in. miejsce przekazania sztandaru Roztoczańskiego Parku Narodowego oraz wręczenie odznaczeń. W imieniu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska gratulacje i podziękowanie za współpracę Dyrektorowi Roztoczańskiego Parku złożyła Alicja Żelichowska, II Zastępca Głównego Inspektora Środowiska, podkreślając rolę RPN w realizacji państwowego monitoringu środowiska.
Drugiego dnia odbyło się XXXI Sympozjum Zintegrowanego Monitoringu Środowiska, którego tematem przewodnim była indywidualność regionalna przemian środowiska przyrodniczego Polski w warunkach zmian klimatu i narastającej antropopresji. Sympozjum współprzewodniczyła Alicja Żelichowska, II Zastępca GIOŚ oraz Józef Szpikowski, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Poznaniu, kierownik stacji bazowej Parsęta.
Monitoring w służbie przyrody
Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego (ZMŚP) jest jednym z zadań państwowego monitoringu środowiska w ramach podsystemu monitoringu przyrody. Jest to kompleksowy program, którego przedmiotem zainteresowania jest stan wybranych 12 geoekosystemów, reprezentatywnych dla struktur krajobrazowych Polski. Program monitoringu obejmuje skoncentrowane badania przyrody nieożywionej i ożywionej oraz ich wzajemne powiązania. Badania prowadzone są w sieci 12 stacji bazowych ZMŚP. Goszcząca uczestników Sympozjum stacja ZMŚP Roztocze, należąca do Roztoczańskiego Parku Narodowego, została włączona do sieci ZMŚP w 2010 r. Ponadto na terenie RPN zlokalizowana jest jedna z automatycznych stacji monitoringu jakości powietrza GIOŚ, a od tego roku również jedna ze stacji chemizmu opadów atmosferycznych.
Podczas Sympozjum ZMŚP wygłoszono 24 wystąpienia, a wśród tematów znalazły się zagadnienia związane m.in. ze zmiennością czasową i przestrzenną opadów atmosferycznych, zmianami klimatu w wybranych zlewniach, dynamiką zmian poziomu wód gruntowych, właściwościami chemicznymi gleb, biowskaźnikami, właściwościami fizycznymi i chemicznymi pokrywy śnieżnej, zjawiskami ponadprzeciętnymi i ekstremalnymi, modelowaniem bilansu wodnego. W prezentacjach podkreślano również wpływ powyższych czynników obserwowanych na stacjach na przyrodę ożywioną.
Trzeci dzień konferencji wypełniły sesje terenowe, poświęcone walorom przyrodniczym i kulturowym Roztocza.