Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Za nami Wielkanoc – święta celebrowane bardzo uroczyście podczas których nie mogło zabraknąć dużej ilości jedzenia.

Co zrobić w sytuacji gdy posiadamy dużo żywności z bliskim terminem przydatności lub taką, która za chwilę się przeterminuje? Świetnym sposobem na uniknięcie marnowania żywności jest korzystanie z jadłodzielni, której idea opiera się na food sharingu, czyli dzieleniu się jedzeniem. Głównym założeniem tej koncepcji jest dzielenie się produktami nieskonsumowanymi w poszczególnych sektorach - m.in. w gastronomii oraz w indywidualnych gospodarstwach domowych.

Możemy również wprowadzić do naszego codziennego życia wiele nawyków i sposobów postępowania w myśl koncepcji "zero waste"!

Poniżej przedstawiamy kilka z nich:

• Lista zakupów

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na problem związany z kupowaniem zbyt dużej ilości żywności (często przez promocje) i późniejsze jej wyrzucanie, stąd też zachęcamy do chodzenia na zakupy z wcześniej sporządzoną listą zakupów.

• Planowanie posiłków

Kolejną przyczyną marnotrawstwa żywności jest brak planowania posiłków - zarówno w ciągu dnia, jak i w dłuższym wymiarze czasowym - np. w przypadku tygodniowego jadłospisu. Planując posiłki warto wziąć pod uwagę to, jakie zapasy żywności posiadamy w domowej spiżarni i jakie terminy do spożycia posiadają poszczególne produkty. W pierwszej kolejności należy wykorzystać tę żywność, która powinna zostać zjedzona jak najwcześniej - ze względu na zbliżający się termin przydatności do spożycia. Warto również ułożyć posiłki tak, by wykorzystać resztki z dnia poprzedniego - np. makaron ugotowany jako dodatek do zupy, następnego dnia może być podany jako główne danie z ulubionym sosem i dodatkami.

• Właściwe przechowywanie

Właściwe przechowywanie żywności w lodówce może znacząco przedłużyć jej świeżość i przydatność do spożycia. Niektóre można przechowywać poza lodówką, np. awokado, ogórki, banany pomidory, jabłka. Co ważne, należy również zwrócić uwagę na kolejność ułożenia żywności, tzn. produkty z krótszą datą ważności układać w pierwszym rzędzie – dzięki temu zmniejsza się ryzyko przeterminowania żywności.

• Domowe przetwórstwo/mrożenie

Znacząco ogranicza straty żywności. Nie zmarnujemy produktów, jeśli je przetworzymy. Polecamy m.in. suszenie owoców, grzybów, robienie domowych przetworów, dżemów, soków, nalewek, wędzenie i marynowanie mięs oraz wędlin. Mrożenie zarówno świeżych, jak i gotowych produktów (np. dań obiadowych, zup czy ciast) to nie tylko świetny sposób na ograniczenie marnotrawstwa żywności, ale forma zwiększenia oszczędności w portfelu. Poddane niskiej temperaturze jedzenie zachowuje swoje walory smakowe, a mrożonki pozostają ponadto niemalże równie wartościowe pod względem odżywczym jak ich świeżo kupione bądź przyrządzone odpowiedniki.

• Resztki

Na przeciwdziałanie marnowaniu żywności może się również składać umiejętność gotowania z wykorzystaniem „resztek”, np. czerstwe pieczywo przerobione na grzanki, nadmiar ugotowanych ziemniaków wykorzystany do sporządzenia kopytek/zapiekanek/sałatek, dojrzałe owoce do przygotowania soków, obierki warzyw do bulionu warzywnego.

• Data przydatności

Warto również zwrócić uwagę na to, że data minimalnej trwałości nie jest tożsama z datą przydatności do spożycia. Data minimalnej trwałości poprzedzona jest określeniem „najlepiej spożyć przed” i wskazuje do kiedy żywność zachowuje odpowiednią jakość. Termin przydatności do spożycia, poprzedzony jest określeniem „należy spożyć do” i wskazuje, do kiedy spożycie danego produktu jest bezpieczne.

Zachęcamy do postępowania według naszych wskazówek, dzięki czemu ograniczymy straty żywności oraz przyczynimy się do ochrony środowiska. Zapraszamy również do lektury komunikatu dot. przeprowadzonych przez GIOŚ w 2022 roku kontroli podmiotów prowadzących sprzedaż żywności: 

https://www.gov.pl/web/gios/kontrole-sprzedawcow-i-przeciwdzialanie-marnowaniu-zywnosci

Zajrzyjcie również do naszego filmu promującego jadłodzielnie, z których możecie korzystać na terenie całego kraju!