Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Przestępczość środowiskowa dotyczy działań, które szkodzą środowisku naturalnemu oraz naruszają przepisy prawa związane z jego ochroną. Może przybierać różne formy – m.in. nielegalne składowanie lub usuwanie odpadów, zanieczyszczanie środowiska, nielegalne międzynarodowe przemieszczanie odpadów czy niewłaściwe postępowanie z odpadami niebezpiecznymi.

Od 2022 r. intensywnie rozbudowujemy struktury Inspekcji Ochrony Środowiska, tworząc w ramach Departamentu Zwalczania Przestępczości Środowiskowej kolejne zespoły terenowe do spraw interwencyjnych oraz Wydziały Zwalczania Przestępczości Środowiskowej, działające w strukturach wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska. Wiele zostało już zrobione, ale nie ustajemy w działaniach, aby przestępcy środowiskowi nie mogli czuć się bezkarni, a kary za zanieczyszczanie środowiska były dotkliwe i nieuchronne – napisał Jacek Ozdoba, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, we wstępie do publikacji GIOŚ.

Przeciwdziałanie oraz walka z przestępczością środowiskową to jeden z priorytetów w działaniach Inspekcji Ochrony Środowiska. Podjęta w ostatnim czasie ofensywa, zarówno w wymiarze legislacyjnym, jak i organizacyjnym, pozwala mieć nadzieję na trwałe ograniczenie oraz stopniową eliminację tego patologicznego zjawiska z życia społeczno- gospodarczego naszego kraju – podsumował Krzysztof Gołębiewski, Główny Inspektor Ochrony Środowiska.

Zwalczanie przestępczości środowiskowej przez GIOŚ w latach 2022-2023

Rok 2022 był przełomowy pod względem walki z przestępczością środowiskową. Zaostrzono kary za przestępstwa przeciwko środowisku. Do 12 lat pozbawienia wolności – grozi za nielegalny transgraniczny przewóz odpadów niebezpiecznych oraz za porzucanie odpadów niebezpiecznych. Do 5 tys. zł podniesiono maksymalną stawkę kary grzywny za zaśmiecanie miejsc publicznych. W ubiegłym roku Polska dołączyła także do SENT – Systemu Elektronicznego Nadzoru Transportu, który zajmuje się zwalczaniem nielegalnego przemieszczania odpadów. Od 2022 r. do końca sierpnia 2023 r. w ramach systemu SENT przeprowadzono ponad 32 tys. kontroli odpadów i ujawniono 1200 przypadków naruszeń. W tym samym czasie do GIOŚ wpłynęło blisko 13 tys. zgłoszeń od obywateli, dotyczących  możliwego naruszenia prawa w zakresie przestępczości środowiskowej. Ponad 7 tys. zgłoszeń wpłynęło za pomocą aplikacji mObywatel, która pozwala na anonimowe zgłaszanie spraw, natomiast 5 tys. za pośrednictwem formularza elektronicznego na stronie www.

Przypomnijmy, w 2020 roku w strukturach GIOŚ powołano Departament Zwalczania Przestępczości Środowiskowej. Jego pierwszym dyrektorem był obecny Główny Inspektor Ochrony Środowiska - Krzysztof Gołębiewski. Departament sukcesywnie rozrastał się i wzbogacał o najnowsze narzędzia do walki z przestępcami oraz nowych pracowników. Zatrudniono byłych pracowników służb, aby jeszcze skuteczniej wesprzeć dotychczasowych inspektorów i korzystać z rozwoju i walki na rzecz ochrony środowiska.

Od tamtej pory, w 10 województwach w ramach wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska utworzono Wydziały Zwalczania Przestępczości Środowiskowej. Ponadto, aby wzmocnić wojewódzkie inspekcje w 3 województwach powstały Zespoły Terenowe Departamentu Zwalczania Przestępczości Środowiskowej. To kierunek, który w następnych latach będzie sukcesywnie rozbudowywany i wzmacniany.  

Szczegółowe dane na temat efektów zwalczania przestępczości środowiskowej przez GIOŚ – za okres od 1 stycznia 2022 r. do 31 sierpnia 2023 r. – znajdują się w załączonej broszurze.