Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Przepisy Rozporządzenia UE nr 511/2014 zostały transponowane do prawa polskiego ustawą z dnia 19 lipca 2016 r. o dostępie do zasobów genetycznych i podziale korzyści z ich wykorzystania. Przepisy te mają zastosowanie do zasobów genetycznych i tradycyjnej wiedzy związanej z zasobami genetycznymi pozyskanych:

• spoza Rzeczypospolitej Polskiej;
• z krajów będących stroną Protokołu z Nagoi, które regulują dostęp do swoich zasobów genetycznych i mają legislację krajowa w tym zakresie;
• po dniu 12 października 2014 r.;
• w celu prowadzenia prac badawczo-rozwojowych.

Nakładają one na użytkowników tych zasobów genetycznych i tradycyjnej wiedzy z nimi związanej następujące obowiązki:

• art. 4 Rozporządzenia UE nr 511/2014: wykazanie należytej staranności dla zapewnienia, że zasoby zostały pozyskane, a korzyści podzielone zgodnie ze stosownymi uregulowaniami prawnymi krajów-dawców. Użytkownicy zobowiązani są do zdobycia, przetrzymywania przez 20 lat i przekazywania następnym użytkownikom międzynarodowego certyfikatu zgodności, a w przypadku jego braku - informacji m.in. na temat miejsca i czasu pozyskania zasobów genetycznych, rodzaju i źródła ich pochodzenia, uzgodnionych z dawcą zasobów warunków pozyskania zasobów i dzielenia się korzyściami z ich wykorzystania;
• art. 7 Rozporządzenia UE nr 511/2014: obowiązek składania deklaracji dopełnienia należytej staranności podczas ubiegania się o środki na badania naukowe i w momencie wprowadzania na rynek unijny nowego produktu powstałego na skutek przeprowadzonych prac badawczo-rozwojowych nad pozyskanym materiałem genetycznym.

Zgodnie z art. 5 Rozporządzenia UE nr 511/2014 Komisja Europejska prowadzi rejestr kolekcji oraz rejestr najlepszych praktyk, stanowiących instrumenty ułatwiające funkcjonowanie użytkowników, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw.

Posiadacz kolekcji zasobów genetycznych podlegający polskiej jurysdykcji może wnioskować o wpisanie kolekcji lub jej części do rejestru kolekcji w obrębie Unii. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska dokonuje weryfikacji wniosku w celu sprawdzenia, czy dana kolekcja lub jej część spełniają kryteria, zgodnie z zawartą we wniosku deklaracją. W przypadku stwierdzenia, że kolekcja lub jej część nie spełniają kryteriów określonych w Rozporządzeniu nr 511/2014, wojewódzki inspektor ochrony środowiska wydaje decyzję o niespełnianiu kryteriów. W przypadku stwierdzenia spełniania przez kolekcję potrzebnych kryteriów, wniosek jest przekazywany do ministra właściwego do spraw środowiska, który przekazuje tę informację do Komisji Europejskiej, celem wpisania kolekcji do rejestru kolekcji w obrębie Unii.