Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

W ubiegłym roku odnotowano mniej przekroczeń dopuszczalnych norm jakości powietrza. Nastąpił wyraźny spadek liczby przekroczeń oraz zasięgu obszarów objętych przekroczeniem. Poprawa jakości powietrza nastąpiła między innymi, dzięki wprowadzanym na poziomie lokalnym, regionalnym oraz krajowym działaniom zmierzającym do ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza oraz korzystniejszym warunkom meteorologicznym.

Badanie jakości powietrza wykonywane jest z podziałem na 46 stref. Przypisanie strefie klasy A oznacza, że na jej obszarze nie stwierdzono wystąpienia w określonym roku przekroczenia obowiązujących w Polsce wartości normatywnych stężeń danego zanieczyszczenia. Przypisane klasy C dla danego zanieczyszczenia – oznacza konieczność prowadzenia działań naprawczych w tej strefie.

Ocena za 2022 rok obejmowała 12 substancji: dwutlenek siarki (SO2), dwutlenek azotu (NO2), tlenek węgla (CO), benzen (C6H6), ozon (O3), pył zawieszony PM10; ołów (Pb), arsen (As), kadm (Cd), nikiel (Ni) i benzo(a)piren (B(a)P) w pyle zawieszonym PM10 oraz pył zawieszony PM2,5.

W 2022 roku, w przypadku dwutlenku siarki, tlenku węgla, benzenu, ozonu oraz ołowiu, kadmu i niklu, zawartych w pyle zawieszonym PM10, wszystkie strefy w kraju zaliczono do klasy A. Jako A sklasyfikowano także przeważającą większość stref w odniesieniu do: dwutlenku azotu (42) i arsenu (44). Do klasy A zaliczono 32 strefy dla pyłu zawieszonego PM10, 35 stref dla pyłu zawieszonego PM2,5, a także 14 stref w przypadku benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10.

Zanieczyszczeniem, dla którego dotrzymanie obowiązujących kryteriów stężenia w powietrzu atmosferycznym wciąż stanowi największe wyzwanie jest benzo(a)piren w pyle zawieszonym PM10. W 2022 roku dla tego zanieczyszczenia również obserwujemy trend poprawy, ale do klasy C zaliczono 32 strefy. Jest to wynik lepszy od uzyskanych w ocenach za lata 2021 i 2020 (39 stref z klasą C), a także 2010-2019, kiedy do klasy C zaliczono odpowiednio między 36 a 46 stref. Obserwujemy więc stopniowy spadek poziomu tego zanieczyszczenia.

Powszechne występowanie stężeń B(a)P w pyle zawieszonym PM10 wyższych od wartości normatywnej, wynika z podwyższonych stężeń w okresie zimowym w wielu miejscach w Polsce. Jest to związane z emisją z indywidualnych instalacji ogrzewania mieszkań i domów jednorodzinnych z wykorzystaniem paliw stałych. W użyciu są piece na paliwa stałe, z niską efektywnością energetyczną i wysoką emisją zanieczyszczeń w tym pyłu i B(a)P. 

Warto przypomnieć o możliwości wymiany źródeł ogrzewania na niskoemisyjne w ramach programu Czyste powietrze NFOŚiGW
Raport: Ocena jakości powietrza w strefach w Polsce za rok 2022
Portal: Jakość powietrza