Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Wykrywamy, eliminujemy i przeciwdziałamy niepożądanym zjawiskom, zachodzącym w przemieszczaniu odpadów. Analizujemy przyczyny nieprawidłowości i trendy w transporcie odpadów. Współpraca Inspekcji Ochrony Środowiska (IOŚ) i Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) przynosi efekty.

Przykładem są działania IOŚ i KAS trwające od września do listopada 2022 r., w rezultacie których zatrzymano przywóz do Polski z Białorusi i Federacji Rosyjskiej blisko 700 ton ligniny pohydrolitycznej, odpadu powstającego podczas hydrolizy ligniny w celu produkcji alkoholu etylowego. Poza tym udaremniono bezprawne spalanie tych odpadów na terytorium Polski. Innym przykładem skutecznej współpracy IOŚ i KAS jest powstrzymanie nielegalnego przemieszczania blisko 80 ton odpadów tworzyw sztucznych, wysłanych z Wielkiej Brytanii do nieuprawnionego polskiego odbiorcy. Działania Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska doprowadziły do zwrotu całej masy odpadów do kraju ich pochodzenia.

Wyższe kary za przestępstwa przeciw środowisku

Podczas konferencji prasowej dotyczącej SENT wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba mówił, że zwalczanie przestępczości środowiskowej, w tym nielegalnego transportu odpadów, stanowi dziś priorytet. A dzięki ubiegłorocznej nowelizacji Kodeksu karnego i zaostrzenia przepisów przestępcy nie mogą czuć się bezkarni. Przypomnijmy, że w wyniku zmian, których inicjatorami byli m.in. wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba oraz Główny Inspektor Ochrony Środowiska Krzysztof Gołębiewski, podwyższono karę więzienia oraz zwiększono kwotę nawiązki na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

SENT narzędziem walki z przestępczością środowiskową

Ponadto wiceminister klimatu i środowiska zwrócił uwagę na to, że system SENT stanowi kolejny etap w walce z przestępczością środowiskową.

Bezwzględna walka z przestępczością środowiskową to nasz priorytet. Znacząco zwiększyliśmy kary za niszczenie środowiska, doposażamy inspekcję ochrony środowiska w nowe narzędzia. System SENT to kolejny element walki z szarą strefą. Po roku funkcjonowania systemu możemy jasno stwierdzić, że to potrzebny krok w walce o czystsze środowisko – mówił wiceminister Jacek Ozdoba.

Z kolei Główny Inspektor Ochrony Środowiska Krzysztof Gołębiewski podczas konferencji podkreślił rolę SENT jako narzędzia współpracy między instytucjami.

System SENT wprowadził specjalny nadzór nad nielegalnym importem odpadów. Zwiększył efektywność naszych kontroli. Nielegalny transport odpadów do Polski stał się jeszcze bardziej ryzykowny. Włączamy kolejny bieg w walce z przestępczością środowiskową, a skuteczność tej walki poprawia fakt coraz ściślejszej współpracy między Inspekcją Ochrony Środowiska a Krajową Administracją Skarbową – powiedział Krzysztof Gołębiewski, Główny Inspektor Ochrony Środowiska.  

Współpraca Inspekcji Ochrony Środowiska i Krajowej Administracji Skarbowej opiera się przede wszystkim na wymianie informacji i wspólnym prowadzeniu kontroli. W 2022 r. podczas wspólnych działań Inspekcji i innych służb skontrolowano 5800 transportów i ujawniono 24 przypadki nielegalnego przemieszczania odpadów.

Ujawnione nielegalne przemieszczanie odpadów

Jak wynika ze statystyk podawanych przez Krajową Administrację Skarbową w 2022 r. przeprowadzono 17 tys. kontroli przewozu odpadów, w 840 przypadkach stwierdzono nieprawidłowości. Ogólnie w ubiegłym roku liczba zgłoszeń przewozu odpadów sięgała ponad 130 tys.

Najwięcej zgłoszeń nielegalnego transgranicznego przemieszczania odpadów w związku z kontrolą SENT, dotyczyło przywozu odpadów przywożonych do Polski, a pojedyncze przypadki dotyczyły tranzytu.

System SENT

Od 22 lutego 2022 r. przywóz do Polski oraz przewóz przez terytorium Polski odpadów jest objęty Systemem Elektronicznej Notyfikacji Transportów (SENT). Oznacza to, że każdy przywóz odpadów do Polski oraz przewóz odpadów przez terytorium Polski transportem drogowym i kolejowym musi zostać zarejestrowany w systemie. Ten obowiązek dotyczy wszystkich rodzajów odpadów, w tym także odpadów z tzw. „zielonej listy”, których przywóz nie wymaga uzyskania zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

Wyjątkiem od obowiązku rejestracji w systemie SENT jest przywóz lub tranzyt odpadów
z zielonej listy przeznaczonych do odzysku o masie nieprzekraczającej 20 kg.

Zmiana przepisów nałożyła na odbiorców odpadów oraz przewoźników transportujących odpady szereg dodatkowych obowiązków, m.in. zgłoszenie, uzupełnienie i aktualizację przewozu odpadów w systemie SENT. Dodatkowo przewoźnicy zostali zobowiązani do zapewnienia przekazywania danych geolokalizacyjnych, a kierowcy do posiadania numeru referencyjnego oraz uruchomienia lokalizatora.

System SENT prowadzony jest przez Krajową Administrację Skarbową.