Portal o przeciwdziałaniu
handlowi ludźmi

W związku ze zmianami prawnymi wprowadzonymi nowelizacją ustawy z dn. 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 140, poz. 984 oraz z 2008 r. Nr 216, poz. 1370), niniejszy dokument nazwano planem działań z uwagi na jego charakter, odmienny od programów rozwoju opisywanych , w ww. ustawie, a także programów wieloletnich.

Na początku lat 90. zaobserwowano w Polsce nasilenie się przestępstwa handlu ludźmi. Mimo to handel ludźmi, jako zjawisko ciągle nowe i ulegające przemianom, nadal pozostawał problemem nie do końca rozpoznanym i opisanym.

Zgodnie z ww. dokumentem Polska spełniała w tamtym okresie potrójną rolę:

• kraju pochodzenia ofiar,
• kraju tranzytowego – rejonu, przez który odbywa się transfer ofiar z Europy Wschodniej do Europy Zachodniej,
• kraju docelowego – ofiary handlu ludźmi w celach prostytucji przywożone do Polski pochodzą przede wszystkim z Ukrainy, Bułgarii, Rumunii oraz Białorusi.

Handel ludźmi w Polsce był przez wiele lat związany niemal wyłącznie z wykorzystywaniem kobiet w celach prostytucji. Od początku lat 90. Polska pełniła głównie rolę kraju pochodzenia ofiar handlu do pracy w tzw. seks-biznesie w Europie Zachodniej (głównie w Niemczech i Holandii). Po kilku latach Polska stała się także krajem tranzytowym i krajem docelowym dla kobiet pochodzących z krajów byłego ZSRR i innych krajów Europy Południowej i Wschodniej.

Statystyki policji i prokuratury potwierdzały tezę o istnieniu na terytorium Polski (bądź jako kraju docelowego, bądź kraju tranzytowego) handlu kobietami będącymi obywatelkami innych państw w celach wykorzystania seksualnego. Większość ofiar handlu ludźmi pochodziła z Ukrainy i Białorusi. Ofiarami tymi były zwukle młode kobiety między 16 i 20 rokiem życia, z wykształceniem podstawowym, bezrobotne, o niskim statusie materialnym. Z badań wynika, że osoby zaangażowane w rekrutację kobiet do pracy za granicą pochodzą z tych samych krajów, co ofiary. Uzależnienie ofiary następowało w kraju docelowym, to jest po jej sprzedaży. Sprawca był osobą posiadającą to samo obywatelstwo, co ofiara albo posiadająca status rezydenta kraju, do którego zwabiono ofiarę.

Główne kierunki zmian zauważalne w tamtym czasie to nasilanie się zjawiska handlu ludźmi do pracy przymusowej, coraz częstsze przypadki handlu ludźmi do działalności kryminalnej, wzrost liczby przypadków handlu dziećmi, w tym m.in. do żebrania oraz seksualnego wykorzystywania dzieci.