Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP) położone jest w miejscowości Różan nad Narwią, w odległości ok. 90 km od Warszawy. Mieści się na terenie dawnego fortu wojskowego i zajmuje powierzchnię 3,045 ha. Od strony północnej fortu, w odległości ok. 400 m, znajdują się zabudowania miejskie, zaś od strony północno – wschodniej oddalona o ok. 800 m rzeka Narew. KSOP funkcjonuje już od 1961 roku i według klasyfikacji Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej jest typem składowiska powierzchniowego. Wody gruntowe znajdują się pod warstwą gliny o bardzo małej przepuszczalności i warstwą gleby o właściwościach sorpcyjnych na głębokości kilkunastu metrów poniżej składowiska.

Skład podłoża skutecznie przeciwdziała ewentualnej migracji odpadów, które mogłyby na skutek nieszczęśliwych wydarzeń przeniknąć do gleby i rozprzestrzeniać się dalej przez wody gruntowe.

Przeznaczenie KSOP

Składowisko to przeznaczone jest do składowania wyłącznie odpadów krajowych: krótkożyciowych nisko- i średnioaktywnych oraz do okresowego przechowywania odpadów długożyciowych.

W KSOP mogą być składowane odpady wyłącznie w postaci stałej lub zestalonej, a ponadto muszą spełniać następujące wymagania jakościowe:

• nie powinny wydalać produktów gazowych (wyjątek stanowią odpady zawierające izotopy rozpadające się do produktów gazowych, np. radon Ra-226),
• nie powinny zawierać substancji wybuchowych, łatwopalnych lub wykazujących się powinowactwem chemicznym w stosunku do barier ochronnych,
• nie powinny zawierać cieczy nie związanej powyżej 1% całkowitej masy odpadów,
• ługowalność z produktów zestalania odpadów niskoaktywnych nie powinna być większa niż 10^-2 g×cm^-2×d^-1, a dla średnioaktywnych 10^-3 g×cm^-2×d^-1,
• pojemniki z odpadami powinny być szczelnie zamknięte w sposób zabezpieczający przed wydostaniem się odpadów na zewnątrz.

Długożyciowe odpady alfapromieniotwórcze przechowywane są w komorach betonowych fortu. Grubość ścian i stropów w obiektach wynoszą 1,2 - 1,5m co zapewnia pełną osłonność biologiczną umieszczonych w nich odpadów. Odpady te, przed ostatecznym zamknięciem składowiska w Różanie, będą przeniesione do innego składowiska. Największą objętościowo grupę odpadów alfapromieniotwórczych stanowią wycofywane z eksploatacji czujki dymu ze źródłami ameryku Am-241, plutonu Pu-239 i Pu-238 oraz wycofane z użytkowania źródła radowe.

Miejscem składowania odpadów krótkożyciowych nisko- i średnioaktywnych jest także fragment adaptowanej do tego celu suchej fosy. Dno i zbocza fosy pokryte są 20-centymetrową warstą betonu. Stałe i zestalone odpady w bębnach metalowych umieszczane są w fosie warstwami. Następnie zalewane są betonem z dodatkiem bentonitu, który, z uwagi na właściwości sorpcyjne, wspomaga skuteczność izolacji odpadów. Ostatnie, najwyżej znajdujące się odpady pokrywane są 40-centymetrową warstwą betonu i zaimpregnowane mieszanką bitumiczną ograniczającą możliwości infiltracji wód opadowych do wnętrza tej konstrukcji.

Zużyte zamknięte źródła promieniotwórcze krótkożyciowe nisko- i średnioaktywne składuje się w podziemnym betonowym obiekcie składającym się z 17 komór. Poszczególne komory po wykorzystaniu są wypełniane betonem, co ogranicza poziom promieniowania na zewnątrz komór. Wlot komór podlega odpowiedniemu uszczelnieniu i zamknięciu.

Bezpieczeństwo KSOP

Skuteczność stosowanych zabezpieczeń (barier) jest systematycznie sprawdzana przez kontrolę:

• narażenia radiologicznego pracowników na podstawie pomiarów indywidualnych,
• radioaktywności podstawowych elementów środowiska naturalnego (powietrze, woda, gleba, roślinność),
• poziomu promieniowania na terenie i otoczeniu składowiska.

Dla zapewnienia maksymalnej obiektywności badań stanu radiologicznego środowiska KSOP i jego otoczenia, badania są prowadzone niezależnie przez dwa, akredytowane laboratoria. Pomiary radioaktywności podstawowych elementów środowiska naturalnego w otoczeniu KSOP nie odbiegają od wartości występujących w środowisku naturalnym. Wartości mocy dawek promieniowania gamma w otoczeniu składowiska nie odbiegają od poziomów rejestrowanych na pozostałym obszarze Polski.

Źródło: https://zuop.pl/ksop