Dziś, podczas drugiej Ogólnopolskiej Narady o Lasach, wspólnie z przedstawicielami Lasów Państwowych i Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska pokazujemy propozycje dojścia do wzmocnienia ochrony 20% najcenniejszych obszarów leśnych w Polsce. Przedstawiamy to, co uzgodniliśmy i co będziemy chcieli wdrożyć w najbliższych latach. Przedstawiamy koncepcję stworzenia nowej formy ochrony lasów – starolasów, plan ustanowienia nowych rezerwatów przyrody oraz pierwsze wyznaczone lasy o wiodącej funkcji społecznej

- powiedziała ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska podczas konferencji prasowej.

Starolasy nową formą ochrony przyrody

Starolasy to drzewostan lub obszar lasu składający się z rodzimych gatunków drzew, którego struktura rozwinęła się głównie w wyniku naturalnych procesów i ma dynamikę odpowiadającą późnym fazom rozwojowym drzewostanów obserwowanym w lasach pierwotnych lub nieużytkowanych tego samego typu. Oznaki przeszłej działalności ludzkiej mogą być więc na tym obszarze widoczne, ale stopniowo zanikają albo są zbyt ograniczone, by zakłócać naturalne procesy.

Będą to określone wydzielenia leśne z rodzimymi gatunkami starych drzew, w których martwe drzewo będzie pozostawiane dla celów biocenotycznych – a więc wzmocnienia naturalnych procesów odnawiania się lasu.

Unia Europejska planuje ochronę starolasów na terenie całej Europy. Polska z własnej woli robi ten krok jako pierwsza. Starolasy będą wyznaczane poza istniejącymi rezerwatami przyrody, a ich rozkład przestrzenny ma być możliwie równomierny na terenie kraju. Priorytetem będą drzewostany na siedliskach przyrodniczych. Zwrócimy się do Lasów Państwowych, żeby od 1 stycznia 2025 r. zabezpieczyły pulę drzewostanów umożliwiającą realizacje powyższych celów

- powiedział wiceminister klimatu i środowiska Mikołaj Dorożała.

Już za 2 lata starolasy mają obejmować co najmniej 2% polskich lasów.

Pojęcie starolasy to polskie tłumaczenie „old-growth forests” w rozumieniu Unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030: Przywracanie przyrody do naszego życia.

53 nowe rezerwaty przyrody w 2024 roku

Przez ostatnie 8 lat w Polsce powstało zaledwie 36 nowych rezerwatów. My w pół roku wyznaczyliśmy 53 nowe. Bardzo dziękuję, zarówno przedstawicielom Lasów Państwowym, jak i GDOŚ za tą wspólną pracę. To naprawdę krok milowy. Dzisiaj przedstawiamy państwu na mapie, gdzie one się znajdują

- powiedziała ministra Paulina Hennig-Kloska.

Jak wskazał prof. Bogdan Jaroszewicz, zastępca dyrektora generalnego lasów państwowych, od kwietnia 2024 r. do Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska zgłaszane były propozycje rezerwatów w ramach inicjatywy “100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych”. Zgłoszonych zostało 209 propozycji utworzenia rezerwatów. Tworzenie rezerwatów przyrody to złożony proces. Szczegółowe granice i cele musiały zostać zweryfikowane po zgłoszeniu i w przypadkach wielu propozycji rezerwatów ten proces jeszcze trwa i zakończy się w przyszłym roku.

53 rezerwaty zostaną powołane na początku grudnia tego roku. Zostały one zweryfikowane, a przygotowane dokumentacje i zarządzenia zostały uzgodnione w wojewodami. Powołane zostały zespoły konsultacyjne weryfikujące propozycje, które były opiniowane przez regionalne rady ochrony przyrody. Propozycje przekazane zostały również do konsultacji społecznych

- powiedział Piotr Otawski, generalny dyrektor ochrony środowiska.

Lasy społeczne

Wokół Warszawy, Katowic, Torunia i Bydgoszczy, Wrocławia oraz Kielc zostały wyznaczone pierwsze lasy o wiodącej funkcji społecznej.

Pokazujemy dziś te lokalizacje, w których jest porozumienie co do obszaru, na którym będziemy tworzyć lasy o wiodącej funkcji społecznej. Drugim etapem będzie określenie zasad prowadzenia gospodarki leśnej na tych terenach. Ministerstwo po konsultacji z ekspertami skieruje odpowiednie wytyczne do PGL Lasy Państwowe. W wymienionych lokalizacjach pojawiały się różnice zdań w czasie obrad lokalnych zespołów ds. lasów społecznych, ale mimo wszystko udało się wypracować konsensus w najważniejszych tematach. W pozostałych lokalizacjach prace nad wyznaczeniem lasów o wiodącej funkcji społecznej będą kontynuowane

- powiedział wiceminister Dorożała.

Łączna powierzchnia lasów o wiodącej funkcji społecznej w aglomeracjach, w których osiągnięto konsensus to 78,1 tys. ha stanowiących 1,09% powierzchni lasów zarządzanych przez Lasy Państwowe.

Harmonogram prac

Podczas drugiej edycji Ogólnopolskiej Narady o Lasach, zaprezentowano także harmonogramy dla kluczowych działań dotyczących wzmocnienia ochrony lasów - wyznaczania starolasów, tworzenia nowych rezerwatów przyrody oraz lasów o wiodącej funkcji społecznej. Przedstawiono również plan ustanowienia lasów o wiodącej funkcji przyrodniczej i społecznej na 20% lasów Skarbu Państwa zarządzanych przez Lasy Państwowe, na których gospodarka leśna nie będzie ukierunkowana na cele produkcyjne.