Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej
w Łosicach

Pierwsze wzmianki dotyczące działań niezorganizowanej grupy ochotników w Łosicach, wzywanej na alarm poprzez dźwięki zawieszonych na słupach starych lemieszy, lub w przypadku większego pożaru – bicie w dzwony kościelne, można odnaleźć już w 1912 roku. Informacje o funkcjonowaniu tzw. Straży Ogniowej w Łosicach, jako pełnoprawne stowarzyszenie, pojawiają się 7 lat później w zapiskach zastępcy burmistrza - Jana Czyżewskiego, pochodzących z 1919 roku. Jednak to czasy 20 – lecia międzywojennego, na skutek odzyskania przez II Rzeczpospolitą suwerenności, zaowocowały w powstawanie pierwszych organizacji nazywanych Ochotniczymi Strażami Pożarniczymi. Mieszkańcy zdawali sobie sprawę, że bez odpowiedniej liczby ludzi oraz sprzętu przeciwpożarowego, nie będą w stanie skutecznie walczyć z żywiołem jakim jest ogień. Rosnąca świadomość potrzeby walki z zagrożeniem, przyczyniła się do utworzenia na Ziemi Łosickiej, w latach 1919 – 1939, aż 17 Ochotniczych Straży Pożarnych.

Zarząd Ochotniczej Straży Pożarnej w Łosicach - 1924 r.
Od lewej stoją: Antoni Kowalewski - oddziałowy beczkowozów, Teofil Kasprzyk - oddziałowy toporników. Siedzą od lewej: Stefan Ostapski - oddziałowy oddziału sikawkowego, Jerzy Below - naczelnik straży, Julian Baran - zastępca naczelnika, Wiesław Twarowski - adiutant komendanta.

Wybuch II wojny światowej na pewien czas zahamował dalszy rozwój pożarnictwa w Łosicach. W wyniku prześladowań hitlerowskich oraz walk z okupantem zginęło 32 członków OSP z terenu Ziemi Łosickiej, zaś większość sprzętu pożarniczego została rozgrabiona. Lepsze czasy miały nadejść dopiero w  latach 50 XX wieku. Na skutek wprowadzenia nowego podziału administracyjnego Polski, w 1956 roku utworzony został powiat łosicki a wraz z nim Powiatowa Komenda Straży Pożarnych w Łosicach - samodzielny organ bezpośrednio podporządkowany pod Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Łosicach. Zadaniem komendy było zrzeszenie wszystkich istniejących Ochotniczych Straży Pożarnych w powiecie, tak aby współpracowały jako „jeden organizm”, kierowany przez Powiatową Komendę Straży Pożarnych w Łosicach.

1 stycznia 1956 r. stanowisko Powiatowego Komendanta Straży Pożarnych w Łosicach objął Henryk Malec, którego nadrzędnym zadaniem było dbanie o stan ochrony przeciwpożarowej na terenie powiatu. Siedziba komendy mieściła się w prywatnym budynku Jana Michalaka za nieistniejącą jeszcze Kasą Spółdzielczą (obecnie Bank Spółdzielczy w Łosicach) przy ul. Bialskiej. Niestety budynek ten nie przetrwał bowiem do czasów współczesnych. W jego miejscu znajduje się teraz blok mieszkalny przy niefunkcjonującym jeszcze adresie ul. Romualda Traugutta 2.

Wspomnienia naocznych świadków oraz archiwalna dokumentacja potwierdzają istnienie budynku pierwszej Powiatowej Komendy Straży Pożarnych w Łosicach. Oprócz samej komendy w obiekcie funkcjonował warsztat oraz kuźnia. Sama komenda składała się wówczas tylko z dwóch pomieszczeń. Pierwsze pomieszczenie liczące dwa pokoje, o łącznej powierzchni 30 m², położone było na pierwszym piętrze budynku. Jeden z pokoi wykorzystywano jako biuro Powiatowej Komendy, drugi zaś służył za punkt alarmowo – dyspozycyjny oraz sypialnię dyżurnych kierowców. Drugie pomieszczenie znajdowało się na parterze, stanowiąc garaż pojazdów mechanicznych jak i magazyn sprzętu przeciwpożarowego.

Opis warunków lokalnych Powiatowej Komendy Straży Pożarnych w Łosicach - 1962 r.

Przełom lat 60 i 70 XX wieku to czas nieustannie podejmowanych prób i starań wybudowania nowej strażnicy pożarowej. Siedziba przy ul. Bialskiej coraz bardziej stawała się niewystarczalna. W 1962 roku Powiatowa Komenda Straży Pożarnych w Łosicach posiadała na stanie cztery pojazdy mechaniczne: dwa wozy bojowe, jeden wóz specjalny oraz jeden motocykl. Jeden garaż nie był w stanie pomieścić tak wielu pojazdów, w wyniku czego część sprzętu samochodowego przetrzymywana była na zewnątrz, ujemnie wpływając na ich stan techniczny oraz gotowość bojową. Co więcej w tamtych czasach na terenie powiatu, jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych wyposażone były w 15 pojazdów mechanicznych i 57 różnego typu motopomp. Sprzęt ten wymagał systematycznej konserwacji i napraw. Brak odpowiednio urządzonego warsztatu nie pozwalał na zapewnienie fachowych przeglądów urządzeń. Zwracano również uwagę, że warunki pracy komendy w rzeczywistości nie odpowiadały obowiązującym przepisom przeciwpożarowym oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, wskazując na brak urządzeń sanitarnych jaki i bliskie sąsiedztwo warsztatu kowalskiego. Mało tego trwająca obok budowa nowej siedziby banku (1962 – 1965) utrudniała manewrowanie pojazdami bojowymi w przypadku zaistniałego pożaru.

Biorąc pod uwagę skalę potrzeb oraz zasięg terytorialny Powiatowej Komendy Straży Pożarnych w Łosicach uzyskano zgodę na budowę remizy przy ul. Kolejowej, której teren w tamtych czasach miał graniczyć: od wschodu z gruntami parafialnymi i masarnią, zaś od zachodu z Okręgową Spółdzielnią Mleczarską. Mimo, iż dziś lokalizacja komendy stanowi praktycznie centrum miasta, w latach 70 ubiegłego wieku, miejsce to miało charakter obrzeża Łosic. Z relacji mieszkańców wynika, że działka która obecnie należy do straży pożarnej, dawniej służyła jako miejsce przeznaczone na targ koński oraz obrót żywym inwentarzem, wraz z małym drewnianym budynkiem służącym za izdebkę do regulowania należności finansowych związanych z handlem.

Projekt zagospodarowania przestrzennego działki - przełom lat 50/60 XX wieku.

Budowę strażnicy rozpoczęto w 1970 roku. Często podlegające zmianom plany, ostatecznie zakładały pobudowanie budynku głównego jako strażnicy pożarnej oraz budynku pomocniczego z kotłownią, myjnią węży i zewnętrznymi urządzeniami towarzyszącymi. Przedsięwzięcie, które nadzorował Zbigniew Drewnowski – jeden z kolejnych komendantów powiatowych, zmagał się z wieloma problemami inwestycyjnymi. Z powodu niewystarczającej ilości robotników oraz trudnościach w pozyskaniu materiałów budowlanych, prace opóźniały się. Ostatecznie Strażnicę Pożarną w Łosicach oddano do użytkowania 15 sierpnia 1973 roku, po 3 latach budowy.

Strażnica Pożarna w Łosicach - przełom lat 70/80 XX wieku.

W wyniku ciągłych zmian ustrojowych, politycznych i gospodarczych Polski Ludowej, przeobrażeniom w reorganizacji ulegała również sama straż pożarna. Z dniem 1 stycznia 1976 roku utworzono Zawodową Straż Pożarną w Łosicach. Jednak to data 18 maja 1986 roku przeszła do historii pożarnictwa na terenie Ziemi Łosickiej. Z okazji jubileuszu 30 – lecia powołania organów ochrony przeciwpożarowej oraz 10 – lecia utworzenia Zawodowej Straży Pożarnej w Łosicach odbyła się dostojna uroczystość, podczas której został wręczony pierwszy sztandar ufundowany przez społeczeństwo. Uczestniczyli w niej liczni mieszkańcy, orkiestra dęta Ochotniczej Straży Pożarnej w Łosicach oraz przedstawiciele organów państwowych. To w tamtym czasie funkcję komendanta piastował Grzegorz Golec, który dał się poznać jako strażak „z krwi i kości”. Zjednał sobie wielu przyjaciół i wspaniale organizował strażaków nie tylko w Łosicach, ale w całym subregionie, dbając o właściwe postawy, wyszkolenie i sprawność bojową.

Defilada z okazji 10-lecia Zawodowej Straży Pożarnej w Łosicach - 1986 r.

W 1989 roku w Polsce obalono ustrój komunistyczny. Stan ochrony przeciwpożarowej kraju był wysoce zaniedbany. Środki finansowe oraz wyposażenie struktur straży pożarnych nie gwarantowały skutecznego radzenia sobie z zagrożeniami. Istniała konieczność zdecydowanej reakcji na zaistniałą sytuację oraz zaproponowania reform w celu stworzenia na nowo praw dotyczących ochrony przeciwpożarowej. 24 sierpnia 1991 roku uchwalono ustawę o Państwowej Straży Pożarnej oraz ustawę o ochronie przeciwpożarowej, które regulują zakres i obowiązki strażaków po dziś dzień. Reformy nie ominęły również Łosic. 1 lipca 1992 roku została powołana Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza Państwowej Straży Pożarnej w Łosicach, zaś w momencie utworzenia obecnie obowiązującego podziału administracyjnego Polski, co za tym idzie powstania powiatu łosickiego, JRG Łosice została włączona w struktury Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Łosicach.

19 maja 2002 roku Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, nadał w dowód szczególnego wyróżnienia, Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Łosicach nowy sztandar ufundowany przez społeczeństwo powiatu, jako symbol zaszczytnej, ofiarnej i wiernej służby dla dobra Rzeczpospolitej Polskiej i jej obywateli.

Przekazanie sztandaru Komendantowi Powiatowemu PSP w Łosicach - 2002 r.
Od lewej stoją: st. bryg. Andrzej Wysokiński - Komendant Powiatowy PSP w Łosicach, Stefan Szańkowski - Starosta Powiatu Łosickiego, st. bryg. Ryszard Psujek - Komendant Wojewódzki PSP w Warszawie.

Dokonania strażaków służących ludziom w trosce o ich bezpieczeństwo i mienie na terenie Ziemi Łosickiej, pozostawiają trwały ślad w bogatej, ponad 100-letniej historii łosickiej straży. Wyżej opisane zdarzenia, to zaledwie szczątkowe informacje, starające się pokrótce przybliżyć, chronologię wydarzeń Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Łosicach. Warto o niej pamiętać, gdyż żywa historia to element naszej tożsamości, który stale wpływa na podejmowane przez nas wybory życiowe.

Źródła opracowania:
1. Zasoby archiwum Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Łosicach;
2. "90 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Łosicach" - Tomasz Dobrowolski;
3. "750 lat Ziemi Łosickiej. Łosice i Ziemia Łosicka w latach 1264 - 1939. Tom I" - Tomasz Dobrowolski.