Krajowa Rada
Radiofonii i Telewizji

Unia Europejska

Nowe Plany Komisji Europejskiej

Komisja Europejska przedstawiła w dniu 3 grudnia 2020 r. Europejski plan działania na rzecz demokracji (European Democracy Action Plan - EDAP) mający na celu wzmocnienie pozycji obywateli i budowę odporniejszych demokracji w całej UE.

EDAP zapowiada działania promujące wolne i uczciwe wybory, umacniające wolność mediów oraz zwalczające dezinformację, a ich realizacja ma zostać poddana ocenie Komisji w 2023 r., na rok przed wyborami do Parlamentu Europejskiego.

Komisja ma zaproponować zalecenie w sprawie bezpieczeństwa dziennikarzy; przedstawić inicjatywę związaną z ograniczeniem nadużywania pozwów przeciwko uczestnictwu publicznemu (SLAPP) wykorzystywanego do tłumienia debaty publicznej; zapewni trwałe finansowanie projektów dotyczących prawnej i praktycznej pomocy dla dziennikarzy, a także zaproponuje dalsze środki wspierające pluralizm mediów oraz zwiększenie przejrzystości własności mediów i przejrzystości finansowania reklam z środków publicznych, między innymi za pośrednictwem nowego Mechanizmu Monitorowania Własności Mediów (Media Ownership Monitor).

Jeśli chodzi o przeciwdziałanie dezinformacji, Komisja zaproponuje nowe instrumenty umożliwiające sankcjonowanie, pokieruje przekształceniem Kodeksu postępowania w sprawie dezinformacji w system współregulacji przewidujący odpowiedzialność platform internetowych, oraz wyda wytyczne zaostrzające Kodeks postępowania i ustanowi solidniejsze ramy monitorowania jego wdrażania.

*

Równolegle do przedstawionego powyżej, Komisja przyjęła również powiązany z nim Plan działania wspierający odbudowę i transformację sektora mediów i sektora audiowizualnego, uznając te sektory za  szczególnie dotknięte kryzysem związanym z pandemią Covid-19, a mające zasadnicze znaczenie dla demokracji, różnorodności kulturowej Europy i autonomii cyfrowej.

Plan działania koncentruje się na trzech obszarach działalności i 10 konkretnych działaniach, które mają pomóc sektorowi medialnemu wyjść z kryzysu poprzez: ułatwianie i poszerzanie dostępu do finansowania, stymulowanie inwestycji łączących cyfryzację z działaniami proekologicznymi, przy jednoczesnym zapewnieniu przyszłej odporności sektora i wzmocnienia pozycji europejskich obywateli i przedsiębiorstw. W tej ostatniej dziedzinie planowane są m.in. działania na rzecz rozwijania umiejętności korzystania z mediów i wspieranie tworzenia niezależnych, alternatywnych agregatorów informacji.

Źródło: ec.europa.eu, 03.12, Europejski plan działania na rzecz demokracji, Digital Decade: Commission launches Action Plan to support recovery and transformation of the media and audiovisual sectors

 

Nowe unijne przepisy w sprawie usług cyfrowych

Komisja Europejska przygotowała propozycję reformy przestrzeni cyfrowej w postaci zestawu przepisów dotyczących wszystkich usług cyfrowych, w tym mediów społecznościowych, rynków internetowych i innych platform internetowych działających w Unii Europejskiej: akt o usługach cyfrowych (DSA) i akt o rynkach cyfrowych (DMA).

Akt prawny o usługach cyfrowych

Proponowany Akt o usługach cyfrowych (Digital Services Act) usprawnia mechanizmy usuwania nielegalnych treści oraz ochrony praw podstawowych użytkowników w Internecie, w tym swobody wypowiedzi. Zwiększa też poziom kontroli publicznej nad działalnością platform internetowych, zwłaszcza tych, z których korzysta ponad 10 proc. ludności UE. Dokument wprowadzi szereg nowych, zharmonizowanych w całej UE obowiązków w zakresie usług cyfrowych, dostosowanych do rozmiaru i wpływu tych usług:

• środki służące zwalczaniu nielegalnych towarów, usług lub treści w Internecie, takie jak mechanizm sygnalizowania takich treści przez użytkowników, a w przypadku platform – mechanizm współpracy z „zaufanymi podmiotami sygnalizującymi”;
• nowe obowiązki dotyczące identyfikowania użytkowników biznesowych na internetowych platformach handlowych, aby pomóc w rozpoznaniu sprzedawców nielegalnych towarów;
• skuteczne zabezpieczenia dla użytkowników, w tym możliwość zakwestionowania decyzji platform w zakresie moderowania treści;
• środki na rzecz przejrzystości, w tym dotyczące reklam internetowych i algorytmów używanych do polecania treści użytkownikom;
• obowiązki bardzo dużych platform w zakresie zapobiegania niewłaściwemu wykorzystywaniu ich systemów poprzez podejmowanie działań opartych na ocenie ryzyka oraz przeprowadzanie niezależnych kontroli zarządzania ryzykiem związanym z tymi systemami;
• udostępnianie przez największe platformy naukowcom danych, potrzebnych do badania, jak  zmieniają się zagrożenia w sieci;
• nowy proces współpracy między organami publicznymi w celu zapewnienia skutecznego egzekwowania prawa na całym jednolitym rynku przy wsparciu nowej Europejskiej Rady ds. Usług Cyfrowych, a w przypadku bardzo dużych platform – wzmocniony nadzór i egzekwowanie przepisów przez Komisję.

Akt prawny o rynkach cyfrowych

Proponowany Akt o rynkach cyfrowych (Digital Markets Act) odnosi się do negatywnych konsekwencji wynikających z niektórych działań platform pełniących funkcję cyfrowych „strażników” jednolitego rynku. Są to platformy, które mają znaczący wpływ na rynek wewnętrzny, służąc jako ważna brama umożliwiająca użytkownikom biznesowym dotarcie do klientów i które posiadają lub, jak można przewidzieć, będą posiadać ugruntowaną i trwałą pozycją. Może to dać im możliwość dyktowania warunków i tworzenia „wąskich gardeł” między przedsiębiorstwami a konsumentami. Przykłady takich praktyk obejmują nieuczciwe wykorzystanie danych firm działających na tych platformach lub sytuacje, w których użytkownicy są blokowani w określonej usłudze i mają ograniczone możliwości przejścia na inną.

Akt o rynkach cyfrowych ustanawia zasady określające i zakazujące nieuczciwych praktyk cyfrowych „strażników” oraz zapewniające mechanizm egzekwowania oparty na badaniach rynku.

Dokument ma zastosowanie tylko do głównych dostawców podstawowych usług najbardziej podatnych na nieuczciwe praktyki, takich jak wyszukiwarki, sieci społecznościowe lub usługi pośrednictwa internetowego, które spełniają obiektywne kryteria prawne umożliwiające wskazanie ich jako strażników. Podstawą do identyfikacji są progi ilościowe. Uprawnienia do wskazywania przedsiębiorstw jako strażników będzie miała również Komisja w wyniku badania rynku.

Akt zabrania szeregu praktyk, które są ewidentnie nieuczciwe, takich jak blokowanie użytkownikom możliwości odinstalowania jakiegokolwiek oprogramowania lub aplikacji; wymaga od strażników, aby aktywnie wprowadzili pewne środki, takie jak rozwiązania umożliwiające prawidłowe funkcjonowanie oprogramowaniu stron trzecich i współdziałanie z ich własnymi usługami.

Przewidziane są sankcje za nieprzestrzeganie przepisów, które mogą obejmować grzywny w wysokości do 10% światowego obrotu „strażnika”. W przypadku powtarzających się naruszeń sankcje te mogą również obejmować obowiązek podjęcia środków strukturalnych, potencjalnie obejmujących zbycie niektórych przedsiębiorstw, w przypadku gdy nie jest dostępny żaden inny równie skuteczny środek alternatywny zapewniający dostosowanie;

*

Parlament Europejski i państwa członkowskie omówią obie propozycje Komisji w ramach zwykłej procedury ustawodawczej. Po zatwierdzeniu nowych przepisów, będą one bezpośrednio stosowane w całej UE bez konieczności implementacji.

Źródło: ec.europa.eu, 15.12, The Digital Services Act package

 

Europejska Unia Nadawców

„Wiarygodne wiadomości” – inicjatywa EBU

Europejska Unia Nadawców (EBU), zrzeszająca europejskich nadawców publicznych, ogłosiła inicjatywę internetową, która ma umożliwić mediom publicznym przekraczanie barier językowych i oferowanie odbiorcom wiarygodnych treści informacyjnych przygotowanych przez ich odpowiedniki z całej Europy.

Wielojęzyczne źródła treści mają zapewnić paneuropejską perspektywę w kwestiach kluczowych dla odbiorców krajowych, takich jak pandemia wirusa Covid-19, zmiana klimatu czy migracja. Mają one również stanowić skuteczną przeciwwagę dla dezinformacji i retoryki wprowadzającej podziały, rozpowszechnianej za pośrednictwem platform mediów społecznościowych.

W ramach inicjatywy EBU uczestniczący w niej nadawcy będą przekazywać wysokiej jakości treści informacyjne do centrum cyfrowego, gdzie zostaną one automatycznie przetłumaczone na wiele języków przy użyciu nowych narzędzi. Redaktorzy będą następnie wybierać artykuły, które są najistotniejsze dla odbiorców i publikować je za pośrednictwem skrzynki rekomendacji umieszczonej na stronie internetowej.

Po udanej fazie pilotażowej, w której 14 nadawców udostępniło w ciągu ośmiu miesięcy ponad 120 tys. artykułów, projektowi przyznano dotację unijną, która pozwoli na pełne rozwinięcie narzędzi technicznych i wzmocnienie współpracy między redakcjami.

Uruchomienie skrzynki z rekomendacjami planowane jest na lipiec 2021 r., a korzystać z niej będą media publiczne z Belgii (RTBF), Finlandii (YLE), Francji (France Télévisions), Niemiec (BR-ARD), Irlandii (RTÉ), Włoch (RAI), Portugalii (RTP), Hiszpanii (RTVE) i Szwajcarii (SWI swissinfo.ch), jak również francusko-niemiecki i europejski nadawca ARTE.

Przewiduje się, że w miarę jak inicjatywa nabierze rozmachu, do usługi przystąpi więcej nadawców, wzbogacając ogólną ofertę treści o nowe języki.

Według EBU, cyfrowa współpraca w zakresie dzielenia się wiadomościami jest kolejnym znaczącym krokiem dla innowacji w mediach w Europie. Łącznie media publiczne stanowią największy newsroom w Europie, z budżetem 5,5 mld EUR rocznie i zatrudniając ponad 40 tys. dziennikarzy.

Źródło: Advanced Television, 27.01, EBU: Trusted News initiative

 

Francja

Kara za podżeganie do nienawiści

Francuski organ regulacyjny sektora audiowizualnego CSA, ukarał telewizyjny kanał informacyjny CNews grzywną w wysokości 200 tys. EUR za podżeganie do nienawiści oraz za zaniedbanie obowiązku kontroli redakcyjnej nad programem.

Decyzja dotyczyła audycji wyemitowanej we wrześniu 2020 r., podczas której stały felietonista programu wygłosił uwagi dotyczące małoletnich cudzoziemców bez opieki, oskarżając ich o bycie "gwałcicielami", "rabusiami" i "mordercami". Był to kolejny przypadek komentarzy tego typu wygłoszonych przez tego felietonistę. Poprzedni miał miejsce w 2019 r. i wówczas, w konsekwencji formalnego wezwania CSA w tej sprawie, nadawca zrezygnował z transmisji audycji na żywo i nagrywał ją, aby zachować kontrolę redakcyjną.

W uzasadnieniu decyzji o ukaraniu CSA stwierdziła:

- stygmatyzujące komentarze mogły zachęcać do nienawiści i dyskryminacji wobec małoletnich cudzoziemców bez opieki, nawet jeśli wystąpiły podczas uzasadnionej debaty na temat francuskiej polityki migracyjnej;

- jako że audycja jest nagrywana z wyprzedzeniem, zachowanie sekwencji było celowym wyborem nadawcy;

- w trakcie audycji nie przedstawiono żadnych alternatywnych punktów widzenia.

W konsekwencji CSA stwierdziła, że nadawca naruszył art. 15 ustawy audiowizualnej z dnia 30 września 1986 r. (zakaz podżegania do nienawiści) oraz umowę podpisaną z CSA (obowiązek zachowania kontroli redakcyjnej nad kanałem) i nałożyła na nadawcę grzywnę w wysokości 200 tys. EUR, która ma zostać wpłacona do Centre National du Cinéma et de l'image animée (CNC), krajowej agencji odpowiedzialnej za produkcję i promocję sztuk filmowych i audiowizualnych we Francji.

Nadawca zapowiedział odwołanie się od decyzji.

Źródło: EPRA, 24.03, The CSA (FR) fines a French television channel CNews €200 000 for incitement to hatred

 

Irlandia

Nowa strategia na trudne czasy

Irlandzka rada (BAI) ogłosiła w połowie stycznia nową strategię na lata 2021-2023 obejmującą pięć kluczowych tematów:

• Promowanie pluralizmu i różnorodności;
• Doskonalenie i transparentność;
• Przywództwo w zmianie;
• Wzmocnienie pozycji odbiorców;
• Zwiększanie innowacyjności i stabilności sektora.

W ramach każdego z tematów zaproponowano szereg strategicznych celów oraz zamierzone wyniki i związane z nimi kluczowe wskaźniki wydajności. BAI opublikuje również towarzyszący plan działań, które mają prowadzić do osiągnięcia celów strategicznych określonych w deklaracji.

Komentując, dyrektor generalny BAI, Michael O’Keeffe, powiedział: „W ciągu ostatniej dekady krajobraz medialny uległ zmianie. W otoczeniu regulacyjnym w okresie obowiązywania niniejszej strategii przewiduje się znaczące zmiany, w tym transpozycję do prawa irlandzkiego zmienionej dyrektywy UE o audiowizualnych usługach medialnych i przeniesienie funkcji BAI na nową Komisję ds. Mediów, która będzie miała zwiększone uprawnienia obejmujące regulację usług internetowych i szkodliwych treści. Uwzględniając szczególny charakter tego okresu przejściowego, nowa Deklaracja Strategii wskazuje kierunek umożliwiający kontynuację naszych obecnych prac, zapewniając jednocześnie możliwość sprostania wyzwaniom i szansom, które stoją przed nami”.

Źródło: BAI, 14.01, BAI launches three year strategy statement

 

Wielka Brytania

Ofcom będzie czuwać nad bezpieczeństwem w Internecie 

Jak pisaliśmy w zeszłym roku (patrz: Przegląd Międzynarodowy 2/2020), konkretyzują się plany rozszerzenia kompetencji Ofcom, brytyjskiego organu regulacyjnego ds. mediów elektronicznych, o nadzorowanie bezpieczeństwa w Internecie w związku z planem wprowadzenia obowiązku dbania przez dostawców Internetu o bezpieczeństwo korzystających z niego użytkowników. Szczegółowe ramy regulacyjne w tej sprawie ma zawierać Ustawa o bezpieczeństwie w Internecie (Online Safety Bill), której przyjęcie zapowiadane jest w tym roku.

Plany rządu Wielkiej Brytanii, zawarte w odpowiedzi na konsultacje w tej sprawie są do pewnego stopnia odzwierciedleniem proponowanego przez Komisję Europejską aktu prawnego o jednolitym rynku cyfrowym (DSA).

Nowe zasady bezpieczeństwa będą miały zastosowanie do firm, które udostępniają treści generowane przez brytyjskich użytkowników i/lub ułatwiają publiczną lub prywatną interakcję online między użytkownikami usług, z których jeden lub więcej przebywa w Wielkiej Brytanii. Regulacje obejmą swym zakresem również wyszukiwarki. Nie będą natomiast nimi objęte treści publikowane przez wydawcę wiadomości na jego własnej stronie internetowej (w tym na stronie internetowej nadawcy).

Ofcom określi, jakie środki należy przyjąć w kontekście komunikacji prywatnej. Komunikacja za pośrednictwem poczty elektronicznej, połączenia wyłącznie głosowe oraz SMS/MMS mają być poza zakresem regulacji.

Firmy objęte zakresem regulacji będą miały obowiązek zapobiegania rozprzestrzenianiu nielegalnych treści online i zapewnienia, by dzieci nie były narażone na szkodliwe treści. Będą też musiały ocenić ryzyko związane ze swoimi usługami i podjąć rozsądne kroki w celu zmniejszenia ryzyka zidentyfikowanych szkód. Kroki te mogą obejmować systemy i procesy, takie jak narzędzia użytkownika lub moderowanie treści. Konieczne będą skuteczne i dostępne mechanizmy zgłaszania i dochodzenia roszczeń. Nowe przepisy będą zawierały ogólną definicję szkodliwych treści i działań. Niektóre kategorie szkód znajdą się poza zakresem regulacji, ponieważ są objęte wcześniej istniejącymi instrumentami (takie jak naruszenia danych lub przepisy dotyczące ochrony konsumentów).

Nie wszystkie podmioty będą podlegać tym samym zasadom. Przyszłe przepisy wprowadzą rozróżnienie między usługami „kategorii 1” i „kategorii 2”. Usługi kategorii 1 to niewielka grupa usług wysokiego ryzyka o dużym zasięgu, które zostaną wskazane przez Ofcom zgodnie z kryteriami określonymi w przepisach. Podmioty te będą musiały podjąć działania w stosunku do dorosłych użytkowników, którzy uzyskują dostęp do legalnych, ale szkodliwych treści. Będą również musiały publikować raporty przejrzystości zawierające informacje o krokach, jakie podejmują, aby stawić czoła niebezpiecznym sytuacjom w Internecie. Wszystkie inne usługi będą usługami kategorii 2 i będą musiały podejmować działania tylko wobec nielegalnych treści i działań oraz obejmować ochroną  dzieci (nie dorosłych).

Jeśli chodzi o nadzór i egzekwowanie nowych zasad, podstawowym obowiązkiem Ofcom będzie poprawa bezpieczeństwa użytkowników usług online poprzez ustalenie kodeksów postępowania, ustanowienie ram przejrzystości, zaufania i odpowiedzialności oraz wymaganie od wszystkich firm objętych zakresem regulacji stosowania skutecznych i dostępnych mechanizmów umożliwiających użytkownikom zgłaszanie niezgodnych z prawem treści i zachowań. Ofcom ma dysponować narzędziami egzekwowania prawa, w tym uprawnieniem do nakładania grzywny w wysokości do 18 mln GBP (19,93 mln EUR) lub 10% globalnego rocznego obrotu, w zależności od tego, która z tych wartości jest wyższa. Rząd może zdecydować o wprowadzeniu sankcji karnych dla wyższej kadry kierowniczej, jeśli osoby te nie zastosują się do prośby organu regulacyjnego o udzielenie informacji.

Firmy będą musiały przestrzegać przyjętych przez Ofcom kodeksów postępowania, chyba że wykażą, że przyjęte przez nie alternatywne podejście jest równie skuteczne.

Ze względu na wagę tych szkód rząd opublikował również tymczasowe kodeksy dotyczące terroryzmu i wykorzystywania seksualnego dzieci. Oczekuje się, że te dobrowolne i niewiążące kodeksy przejściowe pomogą firmom rozpocząć wdrażanie niezbędnych zmian i wypełnić lukę do czasu przyjęcia przez Ofcom ustawowych kodeksów postępowania.

Źródło: Ofcom, 15.12, Ofcom to regulate harmful content online

 

Kreskówki w służbie edukacji

Sky, WarnerMedia i ViacomCBS Networks UK nawiązały z początkiem marca br. współpracę w celu wsparcia kampanii „Włącz napisy” (Turn on the Subtitles) mającej na celu poprawę umiejętności czytania i pisania wśród dzieci w Wielkiej Brytanii i Irlandii podczas oglądania ich ulubionych programów na kanale Sky Kids.

Jak wykazały badania, obecnie jedno na czworo dzieci w Wielkiej Brytanii kończy szkołę podstawową nie umiejąc płynnie czytać. Dzięki opatrzeniu napisami oglądanych przez nie filmów podwaja się szansa uzyskania biegłości w tej dziedzinie. Badania zachowań eye-trackingowych pokazują, że 94 proc. dzieci angażuje się w napisy podczas oglądania swoich ulubionych programów, co może wpłynąć na poprawę pisowni, gramatyki i słownictwa, przy czym dziecko często nie jest świadome, że się uczy.

Do kolekcji opatrzonych napisami programów Sky Kids należą najpopularniejsze treści dla dzieci, w tym SpongeBob Kanciastoporty (Nicktoons), Psi Patrol (Nick Jr.), Wyluzuj, Scooby-Doo (WarnerMedia) oraz oryginalne programy Sky Kids, takie jak Dolina Muminków.

Źródło: Broadband TV News, 08.03, Subtitles turned on in children’s literacy campaign

 

BBC Three wraca do telewizji linearnej

Trzeci Program BBC (BBC Three) ma powrócić do linearnej transmisji, sześć lat po tym, jak w ramach oszczędności został przeniesiony do Internetu. Decyzja jest następstwem badań opublikowanych w ramach rocznego planu BBC na lata 2020/21, które wykazały, że nadal istnieje widownia zainteresowana oglądaniem młodzieżowego programu w telewizji.

Ponowne uruchomienie programu planowane jest na styczeń 2022 roku na tym samym kanale co adresowany do dzieci CBBC. Grupę docelową programu stanowić będą widzowie w wieku 16-34 lat, a nadawany będzie w tych samych godzinach co sześć lat wcześniej: codziennie od 19:00 do 4 rano. Audycje nadawane w czasie chronionym (przed 21:00) mają mieścić się w klasyfikacji „13”, czyli być odpowiednie dla publiczności powyżej 13 roku życia.

Źródło: Broadband TV News, 02.03, BBC confirms linear return for BBC Three

 

Niepłacenie abonamentu pozostanie przestępstwem

Rząd Wielkiej Brytanii wycofał się z planów dekryminalizacji niepłacenia opłaty abonamentowej, która finansuje nadawcę publicznego BBC, ale z zastrzeżeniem, że takie posunięcie „pozostanie do rozważenia, gdy podjęte zostaną dalsze prace nad wpływem alternatywnych systemów egzekwowania prawa” .

Decyzja o utrzymaniu penalizacji niepłacenia zapadła po konsultacjach co do tego, czy rząd powinien zastąpić sankcję alternatywnym systemem egzekucji za pośrednictwem sądów cywilnych.

Przedstawiając wyniki konsultacji, minister ds. technologii cyfrowych, kultury, mediów i sportu Oliver Dowden powiedział, że chociaż rząd jest zaniepokojony tym, że sankcja karna „jest coraz bardziej nieproporcjonalna i niesprawiedliwa w nowoczesnym systemie nadawców publicznych”, a konsultacje pokazały, że „znaczna liczba osób jest przeciwna sankcjom karnym”, zmiana systemu oznaczałaby potencjalnie znacznie wyższe grzywny i koszty dla osób, które uchylają się od zapłaty.

Reżim cywilny oznaczałby również wyższe koszty i wyzwania związane z wdrażaniem i poborem, a obecny system, w ocenie rządu, jest bardzo efektywnie obsługiwany w sądzie pokoju. Zgodnie z opinią ministerstwa, wszelkie zmiany „nie powinny być postrzegane jako zaproszenie do obejścia wymogu płacenia abonamentu, ani też nie powinny uprzywilejowywać mniejszości łamiącej reguły wobec większości przestrzegającej zasad”.

Decyzja o utrzymaniu statusu karnego wobec uchylania się od płacenia nie oznacza jednak, że sprawa zniknie. Min. Dowden powiedział, że każda przyszła decyzja będzie rozważana w kontekście szerszej reformy BBC, nad którą rząd obecnie pracuje.

Kwestia depenalizacji prawdopodobnie powróci do porządku obrad podczas rozmów dotyczących kolejnego rozliczenia abonamentu, kiedy to wysokość opłaty zostanie ustalona co najmniej do 2027 r., kiedy to wygasa obecna Karta BBC.

Opłata abonamentowa, która obecnie wynosi 157,50 GBP rocznie (178 EUR) lub 53 GBP za telewizor czarno-biały, pokrywa korzystanie z usług BBC, czyli telewizji, radia, strony internetowej BBC, podcastów, iPlayera i aplikacji.

W ocenie BBC, obecny system jest najbardziej sprawiedliwy i najskuteczniejszy. Odpowiedzi na konsultacje rządu wskazują, że większość respondentów popiera zachowanie status quo. BBC będzie w pełni współpracować z rządem, by w najlepszy możliwy sposób nadal odgrywać ważną rolę w kształtowaniu opinii publicznej.

Źródło: Digital TV Europe, 22.01, UK government drops plan to decriminalise non-payment of BBC licence fee

 

Wybór i opracowanie:

Maria Borkowska