Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, wymienionemu ubezpieczeniu podlega obowiązkowo:rolnik, zamieszkujący i prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych lub dział specjalny produkcji rolnej, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także małżonek rolnika  oraz domownik (zobacz odsyłacze poniżej) stale pracujący w tym gospodarstwie, jeżeli rolnik ten, jego małżonek, domownik, nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty, albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Uznaje się, że rolnik lub domownik podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, jeżeli z tytułu wykonywania pracy (bez względu na wymiar czasu pracy) czy innej aktywności zawodowej, objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu dotyczy zatem m.in.: osób, które wykonują pracę w ramach umowy agencyjnej, umowy zlecenia; z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym  - pozarolniczej działalności gospodarczej, a także w okresach pobierania zasiłku dla bezrobotnych (rejestracja w charakterze bezrobotnego bez prawa do zasiłku nie jest uznawana za podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu). Za osobę podlegającą innemu ubezpieczeniu społecznemu uważa się także osobę objętą zaopatrzeniem emerytalnym, określonym w odrębnych przepisach. Powyższe oznacza, iż przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu każde inne ubezpieczenie społeczne ma pierwszeństwo przed ubezpieczeniem rolniczym. Wyjątek od tej zasady dotyczy rolników i domowników podlegających obowiązkowo w pełnym zakresie ubezpieczeniu społecznemu rolników, którzy rozpoczną: 

• prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracę przy jej prowadzeniu – pozostanie w ubezpieczeniu rolniczym po rozpoczęciu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej czy też współpracy możliwe jest po spełnieniu ustawowo określonych warunków (patrz odsyłacz: Zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w przypadku jednoczesnego prowadzenia działalności rolniczej i pozarolniczej działalności gospodarczej).
• wykonywanie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz zostaną powołani do składu rad nadzorczych. Osoby te podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników pomimo objęcia ubezpieczeniem społecznym w ZUS (patrz odsyłacz: 
  Ubezpieczenie społeczne rolników dla osób wykonujących umowy agencyjne, umowy zlecenia lub inne umowy o świadczenie usług do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz powołanych do składu rad nadzorczych
• pobieranie świadczenia integracyjnego lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, studiów podyplomowych, a także gdy zaczną pełnić: czynną służbę wojskową jako żołnierz niezawodowy i służbę zastępczą (patrz odsyłacz: Ubezpieczenie społeczne rolników dla rolników i domowników pobierających: świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, studiów podyplomowych, a także pełniących: czynną służbę wojskową jako żołnierz niezawodowy i służbę zastępczą).

 Za ustalone prawo do emerytury lub renty rozumie się ustalone prawo do emerytury lub renty z ubezpieczenia, albo ustalone prawo do emerytury lub renty z ubezpieczenia albo ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów emerytalnych lub innych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym, albo ustalone prawo do emerytury pomostowej na podstawie przepisów o emeryturach pomostowych lub do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych na podstawie przepisów o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, a także ustalone prawo do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, przyznanego na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, oraz świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej.

Przez prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych rozumie się zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne, do których przysługuje prawo z tytułu ubezpieczenia chorobowego na podstawie przepisów o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

UWAGA!
Ubezpieczenie z mocy ustawy istnieje niezależnie od woli osoby spełniającej warunki do podlegania temu ubezpieczeniu lub woli płatnika. Z  podlegania ubezpieczeniu w trybie obowiązkowym  nie można zrezygnować. W każdym zatem przypadku, gdy rolnik lub domownik spełnia wszystkie warunki do obowiązkowego podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, w tym jeżeli nie podlega obowiązkowo innemu ubezpieczeniu społecznemu na mocy odrębnych przepisów, staje się on ubezpieczonym z mocy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Jakkolwiek ustawa stanowi, że rolnik, jego małżonek lub domownik spełniający określone warunki, podlega ubezpieczeniu z mocy samej ustawy, to stosownie do postanowień art. 37 ust. 1 tej ustawy rolnik jest obowiązany, nie czekając na wezwanie, w ciągu 14 dni zgłosić się do ubezpieczenia we właściwej jednostce Kasy. Ponadto jest on zobowiązany w tym terminie zgłaszać wszystkie osoby podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie.

Czas trwania ubezpieczenia

Od dnia 1 października 2009 r. ubezpieczenie społeczne rolników  powstaje od dnia, w którym  zostały spełnione warunki do objęcia tym ubezpieczeniem, a ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie temu ubezpieczeniu. Jeżeli wraz z ustaniem okoliczności uzasadniających podleganie ubezpieczeniu z mocy ustawy następują inne okoliczności, uzasadniające objęcie ubezpieczeniem na wniosek, ubezpieczenie z mocy ustawy ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ubezpieczonemu doręczono decyzję stwierdzającą ustanie ubezpieczenia z mocy ustawy. Natomiast w sytuacji złożenia wniosku o rentę lub emeryturę, obowiązek ubezpieczenia ustaje od dnia następującego po dniu, w którym została wydana decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym ubezpieczony nabył to prawo.

Obowiązek podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników istnieje również w okresie przerwy w podleganiu innemu ubezpieczeniu społecznemu (np. pomiędzy ustaniem zatrudnienia a jego ponownym podjęciem), bez względu na przyczynę i czas trwania przerwy. W takiej sytuacji obowiązek opłacania składki powstaje od dnia, w którym powstało ubezpieczenie, a ustaje od dnia, w którym to ubezpieczenie ustało. Do 30 września 2009 r., bez względu na faktyczny okres spełniania warunków do podlegania ubezpieczeniu w danym kwartale, obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników istniał za cały kwartał.

Objęcie ubezpieczeniem może nastąpić również za okres miniony, w którym rolnik spełniał warunki ustawowe, w szczególności - prowadził działalność rolniczą i nie dokonał w ustawowym terminie zgłoszenia do ubezpieczenia. Objęcie ubezpieczeniem rolnika dotyczy całego okresu, w którym osoba ta spełniała warunki do podlegania ubezpieczeniu rolniczemu.

Domownik rolnika zostanie natomiast objęty ubezpieczeniem rolniczym za okres, w którym bezspornie udowodniono, iż wykonywał stałą pracę w gospodarstwie rolnika.

---