Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Osoby niespełniające warunków do podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu, dla których działalność rolnicza stanowi stałe źródło utrzymania, mogą ubezpieczyć się dobrowolnie po złożeniu stosownego wniosku w jednostce KRUS.

Rolnik prowadzący działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni równej 1 ha przeliczeniowemu lub poniżej 1 ha przeliczeniowego (a także jego małżonek i domownik) oraz osoba, która - będąc rolnikiem - przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach, jeśli nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, ani nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, może być objęty ubezpieczeniem:

• w pełnym zakresie, tzn. jednocześnie ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim oraz ubezpieczeniem emerytalno-rentowym,
• lub tylko ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim.

Osoba, która aktualnie jest rolnikiem prowadzącym działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym o powierzchni równej 1 ha przeliczeniowemu i poniżej 1 ha przeliczeniowego, albo jest jego małżonkiem lub domownikiem, a także osoba, która będąc rolnikiem przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach, może podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na wniosek tylko pod warunkiem, że jednocześnie podlega ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu w pełnym zakresie. Osoba taka nie może natomiast podlegać wyłącznie ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.

Ponadto ubezpieczeniem na wniosek może być objęta:

1) ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim wyłącznie w zakresie ograniczonym, tj. jedynie z prawem do jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej:

• osoba prowadząca działalność rolniczą (rolnik, jego małżonek lub domownik),
• osoba, która będąc rolnikiem przeznaczyła grunty prowadzonego gospodarstwa do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach,

podlegająca ubezpieczeniu w ZUS na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych lub mająca ustalone prawo do emerytury lub renty, lub do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, takich jak zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne, po ustaniu stosunku pracy,

2) Ubezpieczeniem emerytalno-rentowym:

• osoba, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej nie nabywając prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia, jeżeli podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 12. lat i 6. miesięcy,
• osoba pobierająca rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy jako rentę okresową,
• osoba pobierająca rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym - do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego (patrz odsyłacz: Informacja dla osób pobierających rodzicielskie świadczenie uzupełniające)
• osoba, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik lub domownik i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej lub pracy w gospodarstwie rolnym w związku z nabyciem prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych albo zasiłku dla opiekuna na podstawie ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów przez okres pobierania tego świadczenia albo zasiłku - do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego.(patrz odsyłacz: Informacja dla osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna)

UWAGA

Nie mogą podlegać ubezpieczeniu emeryci i renciści, którzy mają orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji.

Ustawa przewiduje możliwość wystąpienia z wnioskiem o objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym w każdym czasie. Objęcie ubezpieczeniem na wniosek następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie  ubezpieczeniem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony. Osoba podlegająca ubezpieczeniu na wniosek może w każdym czasie odstąpić od ubezpieczenia, składając oświadczenie w tej sprawie.

Jeżeli wraz z ustaniem okoliczności uzasadniających podleganie ubezpieczeniu z mocy ustawy następują okoliczności uzasadniające objęcie ubezpieczeniem na wniosek, ubezpieczenie istniejące z mocy ustawy ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ubezpieczonemu doręczono decyzję stwierdzającą ustanie ubezpieczenia z mocy ustawy. Natomiast, w sytuacji złożenia wniosku o rentę lub emeryturę, obowiązek ubezpieczenia ustaje od dnia następującego po dniu, w którym wydana została decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym ubezpieczony nabył to prawo.

Ubezpieczenie na wniosek ustaje w szczególności:

1. w przypadku osób, na których ubezpieczenie regularnie opłacane są składki miesięczne:
   • od dnia następującego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu,
   • od dnia wskazanego w oświadczeniu ubezpieczonego, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało złożone Kasie;
2. w przypadku osób, na których ubezpieczenie nie są opłacane w terminie należne składki, od pierwszego dnia okresu ubezpieczenia, za który składka nie została opłacona;
3. w przypadku osób podlegających ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na wniosek w okresie pobierania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, ubezpieczenie to ustaje po osiągnięciu 25-letniego okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego, od następnego dnia po jego uzyskaniu.

Nieopłacenie składki w terminie jest traktowane jako odstąpienie od ubezpieczenia na wniosek, chyba że przed upływem terminu płatności składki rolnik złożył podanie o jego odroczenie albo udowodni, że nieopłacenie składki w ustawowym terminie było wynikiem zaistnienia okoliczności trudnych do przewidzenia i niezawinionych przez płatnika.