Wystawa pt. „Mamo, ja nie chcę wojny!” prezentowana w miastach w całej Polsce.

Na wystawie prezentowane są przechowywane w zasobach Archiwów Państwowych historyczne rysunki polskich dzieci z roku 1946, będące zapisem ich przeżyć z czasu II wojny światowej i okupacji niemieckiej 1939-1945 oraz współczesne rysunki dzieci ukraińskich, związanych z wojną toczącą się obecnie w Ukrainie, gromadzonych na portalu „Mom I see war”.

Terminy prezentacji wystawy w poszczególnych miastach:

• Olsztyn - 19 lipca – 30 września 2022 r., przed budynkiem Archiwum Państwowego (ul. Partyzantów 18)
• Poznań - 19 lipca – 30 września, przed budynkiem Archiwum Państwowego (ul. 23 Lutego 41/43)
• Przemyśl - 19 lipca – 31 października 2022 r., przed budynkiem Archiwum Państwowego (ul. Joachima Lelewela 4)
• Siedlce - 19 lipca – 10 września 2022 r., w budynku Archiwum Państwowego (ul. Kościuszki 7)
• Toruń - 19 lipca – 2 września 2022 r., w budynku Archiwum Państwowego (pl. Rapackiego 4)
• Lublin- 21 lipca –  9 września 2022 r., na dziedzińcu Archiwum Państwowego (ul. Jezuicka 13)
• Leszno - 1 sierpnia – 4 września 2022 r., Rynek
• Wrocław - 2 sierpnia – 15 września 2022 r., Centrum Kultury AGORA (ul. Serbska 5a)
• Rzeszów - 5 sierpnia – 5 września 2022 r., Letni Pałac Lubomirskich (ul. Jana Dekerta 2)
• Szczecin - 24 sierpnia – 23 września 2022 r., Jasne Błonia
• Białystok - od 1 września 2022 r., w Archiwum Państwowym (ul. Adama Mickiewicza 101)
• Piotrków Trybunalski - druga połowa września, w holu budynku Archiwum Państwowego (ul. Jerozolimska 29)
• Kraków - od 28 września 2022 r., przed budynkiem Archiwum Narodowego w Krakowie (ul. Rakowicka 22E)

Więcej informacji o wystawie: https://www.archiwa.gov.pl/zobacz-wystawe-mamo-ja-nie-chce-wojny/ oraz https://www.archiwa.gov.pl/wystawa-mamo-ja-nie-chce-wojny-relacja-z-otwarcia/

Ponadto Archiwa Państwowe przygotowały wystawy tradycyjne i online nawiązujące do wydarzeń II wojny światowej:

Wielkopolskie Muzeum Wojskowe – Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu

1-15 września

Wielkopolskie Muzeum Wojskowe zaprasza do odwiedzenia wystawy „Wojsko Polskie z września 1939 r.” wzbogaconej m.in. o oryginalne ogłoszenia władz okupacyjnych z września 1939 r. Muzeum prezentuje ponadto biżuterię patriotyczną z Funduszu Obrony Narodowej, która znajduje się na ekspozycji w części po powstaniu 1863 r., oraz przygotowuje wykład o broni polskiej i niemieckiej.

Więcej informacji: https://mnp.art.pl/oddzialy/wielkopolskie-muzeum-wojskowe/
 

Galeria Malarstwa i Rzeźby  – Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu

Galeria Malarstwa i Rzeźby zaprasza na dwa spotkania:

• spotkanie wokół dzieł artystów, którzy przeżyli wojnę: Jonasza Sterna, Erna Rosensteina, Andrzeja Wróblewskiego, Juliana Boss-Gosławskiego w Galerii Sztuki Współczesnej oraz
• spotkanie na wystawie „Wielkopolska w monetach i medalach. Podróż przez tysiąclecie”.
   

Muzeum Pałac w Rogalinie – Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu

4 września

Uroczysty wymarsz członków Reprezentacyjnego Oddziału Kawalerii Towarzystwa byłych Żołnierzy i Przyjaciół 15 Pułku Ułanów Poznańskich. Ułani wyruszą w trasę liczącą 300 km, chcąc upamiętnić historyczny marsz bojowy z 1939 roku w kierunku stolicy. Marsz kończy się w Ziewanicach, gdzie 12 września 1939 roku zginął ppłk Tadeusz Mikke, dowódca pułku.

1 września

• Prezentacja projektu pomnika poświęconego upamiętnieniu dzieci polskich – ofiar niemieckich obozów na terenie Łodzi.
• Prezentacja wyników badań historyków Muzeum dotyczących losów dzieci polskich – ofiar niemieckich obozów zlokalizowanych na terenie okupowanej Łodzi i jej okolic wraz w wykazem imiennym dzieci polskich, które zginęły w Litzmannstadt podczas okupacji niemieckiej.

17 września

• Publikacja nieznanych wspomnień Ireny Wołyniak z domu Siedleckiej, córki senatora Stanisława Siedleckiego (zginął w Krzemieńcu 17 września 1939 r.).

W wyniku masowych wywózek ludności polskiej, będących następstwem agresji sowieckiej, rodzina senatora znalazła się w głębi Związku Sowieckiego, skąd rozpoczął się jej exodus przez Iran i Indie do Australii.

17 września

• Wernisaż pokazu wyrobów porcelanowych spalonych we wrześniu 1939 r i w czasie Powstania Warszawskiego w warszawskich kamienicach

17 września to rocznica ostrzału artyleryjskiego Zamku przez wojska niemieckie, którego efektem były poważne uszkodzenia substancji zamkowej (m.in. pożar dachu i zawalenie stropu Sali Wielkiej) oraz śmierć kustosza zamkowego Kazimierza Brokla.

Na ekspozycji zostaną zaprezentowane obiekty wydobyte z ruin w czasie odbudowy Warszawy, z których część przechowywanych jest w zbiorach zamkowych a część pochodzi z kolekcji prywatnych. Pokaz będzie prezentowany zwiedzającym w Sali Dwusłupowej przy zachowanym oryginalnym fragmencie murów zamkowych z wyborowanymi przez Niemców otworami na ładunki wybuchowe.

Wystawa czasowa „Po pierwszym września siedemnasty...” (cytat z piosenki J. Kaczmarskiego) z ekspozycją między innymi kolekcji odznak polskich pułków kawalerii z 1939 r., prasy codziennej i militariów.

4 września

• godz. 11.45 - uroczystości w hołdzie Ofiarom KL Gross-Rosen i II wojny światowej

W trakcie uroczystości z udziałem asysty honorowej wojska polskiego, harcerzy, delegacji władz państwowych i samorządowych szczebla wojewódzkiego  i lokalnego oraz byłych więźniów obozu Gross-Rosen i kombatantów wojny, zostanie uczczona pamięć ofiar wojny. W programie wystąpienia przedstawicieli władz, polowa msza św., apel pamięci w wykonaniu harcerzy oraz złożenie wieńców i wiązanek pod Pomnikiem Mauzoleum. Uroczystości maja charakter otwarty.

1 września

• podkast poświęcony heroicznej odysei ORP „Orzeł” jesienią 1939 r. (YouTube, Spotify, Google Podcast, Audioteka)
• wywiad poświęcony Europejskiemu Dniu Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych na portalu polishhistory.pl
• wywiad poświęcony stratom wojennym Warszawy w okresie II wojny światowej na portalu polishhistory.pl
• kalendarium i tekst dokumentacyjny na portalu dzieje.pl
• wywiad na portalu dzieje.pl

17 września

• podkast poświęcony bohaterskiej obronie miast kresowych przed Armią Czerwoną we wrześniu 1939 (YouTube, Spotify, Google Podcast, Audioteka)
• podkast poświęcony współpracy niemiecko-sowieckiej nakierowanej na zniszczenie państwa polskiego i eksterminację jego obywateli (YouTube, Spotify, Google Podcast, Audioteka)
• kalendarium i tekst dokumentacyjny  na portalu dzieje.pl
• wywiad na portalu dzieje.pl

1 września

• godz. 18.00 – Wykład pn. „Początki okupacji hitlerowskiej w Zakopanem” (Willa Koziańskich na Kozińcu, droga na Koziniec 8, Zakopane)

Spotkanie poświęcone zostanie pierwszemu rokowi okupacji pod Tatrami.

17 wrzenia

• godz. 18.00 – Spotkanie poświęcone kurierom tatrzańskim z placówki ZWZ-AK „Zagroda”

(Willa Koziańskich na Kozińcu, Droga na Koziniec 8, Zakopane)

31 sierpnia

• Film dokumentalny ,,WRZESIEŃ”, reż. Jerzy Bossak, Wacław Kaźmierczak / 1961 / Polska / 58 min. Po filmie komentarz historyka – Wojciech Łukaszun (Kino Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku)

1 września

Półwysep Westerplatte

• od godz. 9.00 do15.00 - Finisaż wystawy „Kiedy wypełniły się dni… Pochówki polskich obrońców Westerplatte”.

Ekspozycja prezentuje sylwetki dziewięciu obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte, poległych w trakcie trwającej pomiędzy 1 a 7 września 1939 roku bitwy. Wystawa jest jednym z elementów procesu przywracania pamięci o bohaterach. Poszczególnym biogramom towarzyszą wybrane przedmioty, które odkryto przy polskich poległych odnalezionych w trakcie badań archeologicznych prowadzonych na Westerplatte w 2019 r.

Siedziba Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku

• godz. 8.30-14.30 – 83. rocznica wybuchu II wojny światowej w Muzeum II Wojny Światowej (5-godzinna audycja w Radiu Gdańsk).
• godz. 19.00 – Koncert Leszka Możdżera w 83. rocznicę wybuchu II wojny światowej: „Wstanie świt” (Sala konferencyjna Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku).

Usłyszymy 12 niezapomnianych kompozycji, wśród których pojawią się autorskie utwory Leszka Możdżera, muzyka inspirowana twórczością wielkich polskich kompozytorów: Chopina, Lutosławskiego, ale i współczesne aranżacje: Larsa Danielssona, Krzysztofa Komedy czy Zbigniewa Namysłowskiego.

• godz. 12.00-16.00 – Etiudy teatralne (Wystawa Główna Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku).

Wydarzenie zakłada ożywienie kilku wybranych lokalizacji na przestrzeni Wystawy Głównej zdarzeniami zainicjowanymi poprzez grupy aktorów, wcielających się w postaci z dawnych lat. Działania aktorskie będą dla gości zwiedzających Muzeum, atrakcyjnym elementem dopełniającym ekspozycję wystawy.

• godz. 16.30 – Film fabularny ,,ORZEŁ” reż. Leonard Buczkowski / 1959 / Polska / 104 min. Przed filmem prelekcja - komentarz dr. Marcina Westphala (Kino Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku).

17 września

• Film fabularny ,,PROCES” (The Trial) reż. Siergiej Łoźnica / 2018 / Niderlandy / 128 min. Po filmie komentarz historyka i dyskusja (Kino Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku).
• godz. 19.00 – Spektakl „Zapiski Oficera Armii Czerwonej” w wykonaniu Polskiego Teatru „Studio” w Wilnie (Sala konferencyjna Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku).

Spektakl bazujący na dramatycznych wydarzeniach z początku II wojny światowej i agresji Armii Czerwonej na Polskę ukazuje psychologiczny rys typowego przedstawiciela mentalności sowieckiej w czasach stalinowskich, który nie potrafi zdobyć się na samodzielne myślenie. Spektakl o zachowaniu zmechanizowanym i opartym na strachu, posłuszeństwie i ideologii bolszewickiej.

• Wystawa czasowa „Kijów 2022. Oblicza wojny”.

Wystawa fotograficzna przedstawiająca wojnę rosyjsko – ukraińską w Kijowie (plac przed Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku).

1 września

• godz. 16.00 – Pokaz filmu „A więc wojna” (Oddział Instytutu Pileckiego w Berlinie, Pariser Platz 4a).
• Premiera reportażu „Jak pod kraciastą pierzyną” w 1 Programie Polskiego Radia.

Wspomnienia wojennych dzieci, które w 1946r. odpowiedziały na konkurs Ministerstwa Oświaty i opisały swoje przeżycia z wojny. Relacje czyta współczesna młodzież (uczestnicy warsztatów historycznych w Muzeum Domu Pileckich), która w reportażu nie tylko czyta wspomnienia, ale też zderza je ze swoją perspektywą - uczniów, którzy po wakacjach 1 września wracają do szkoły. Audycja zostanie wyemitowana na antenie Polskiego Radia oraz w podkaście „Jest historia!” Instytutu Pileckiego.

2-3 września

• III Zjazd Rodzin „Zawołanych po imieniu”.

III Zjazd Rodzin „Zawołanych po imieniu” to wydarzenie gromadzące krewnych Polaków, którzy w czasie niemieckiej okupacji stracili życie za pomoc okazaną skazanym na zagładę Żydom. W tym roku motywem przewodnim Zjazdu jest pokoleniowa transmisja pamięci - temu służyć będzie blok zajęć skierowanych do uczestników, realizowany przez specjalistów i poświęcony temu, jak pielęgnować pamięć w rodzinie i lokalnej wspólnocie, jak profesjonalnie dbać o pamiątki rodzinne oraz jak popularyzować temat „Zawołanych po imieniu” wśród młodszych pokoleń za pomocą mediów społecznościowych.

16 września

• godz. 19.00 – „Mir” - czytanie performatywne wybranych świadectw wojennych i relacji z niewoli sowieckiej (Nowy Budynek ASP w Warszawie, ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 37/39)

W przeddzień rocznicy agresji ZSRR na Polskę zaplanowano czytanie performatywne wybranych świadectw złożonych w Centrum Lemkina. Te zestawione zostaną z relacjami z sowieckich repatriacji i okupacji złożonych w Armii Andersa. Zaproszeni zostaną członkowie Korpusu Dyplomatycznego, goście VIP, przedstawiciele diaspory ukraińskiej i białoruskiej oraz przedstawiciele świata nauki. Wydarzenie tłumaczone na języki ukraiński, białoruski i angielski.

• godz. 17.00 – Wernisaż wystawy „Mamo, ja nie chcę wojny” (Oddział Instytutu Pileckiego w Berlinie, Pariser Platz 4a).

17 września

• Wernisaż wystawy „Lipcowi. Twarze ofiar Obławy Augustowskiej” (pl. Piłsudskiego w Warszawie – do 26 września).

19 września

• Wywiad z Jackiem Fairweatherem – rozmowa na temat postaci Witolda Pileckiego przeprowadzona w pociągu relacji Warszawa-Berlin (publikacja filmowego zapisu rozmowy on-line).

23 września

• Finisaż wystawy „Virtus et Franternitas” (rynek w Strzyżowie, woj. podkarpackie).

1 września

• Trzeci odcinek „Gasnących wspomnień” pt. „Wojna” – wspomnienia kombatantów, m.in. kpt. Franciszek Batory, por. Zbigniew Has ps. „Wilczek”, por. Włodzimierz Korsak ps. „Dragon”. Kanał IDMNtv.

Seria rozmów z kombatantami. 30min odcinek

13 września

• godz. 18.00 – Premiera filmu Pawła Woldana pt. „Kościół katolicki w Polsce podczas II wojny światowej” (Kino Iluzjon, ul. Narbutta 50A, Warszawa)

19 września

• godz. 19.00 – Spotkanie promocyjne drugiego audiobooka pt. „Śledztwo Wyklętych”, autorstwa Zbigniewa Kuleszy ps. „Młot”, wydanego przez IDMN i Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL (MŻWiWP PRL, ul. Rakowiecka 37 – Pawilon 10).

31 sierpnia

• godz. 18.00 – Otwarcie wystawy polsko-ukraińskiej pt. „Zabójstwo do przyjęcia” (Instytut Polski w Berlinie, Burgstraße 27, 10178 Berlin – do 19 września 2022)

1 września

• godz. 11.00 - spacer tematyczny „Historia KL Plaszow”

Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość odwołania wydarzenia w przypadku nagłego załamania pogody oraz jeśli nie zostanie przekroczony limit 5 zapisanych osób. O wszystkich zmianach uczestnicy zostaną poinformowani drogą mailową lub telefoniczną.

1 września

• godz. 18.00 - Wykład poświęcony przygotowaniom zabezpieczeń dzieł muzealnych przed wybuchem wojny w 1939 r.

8 września

• Wykład „Czasy końca permanentnego. Witkacy a sztuka w schyłkowym PRLu” / Daniel Muzyczuk

W latach 70. XX wieku opublikowano po raz pierwszy dwa dzieła Witkacego o niebagatelnym znaczeniu dla rewizji poglądów na temat jego twórczości: „622 upadki Bunga” oraz „Niemyte dusze”.

4, 11, 18 i 25 września (niedziele)

• Oprowadzania po wystawie „Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia”, ukazujące twórczość artysty w kontekście jego doświadczeń podczas rewolucji bolszewickiej i obecnych sztuce europejskiej pod koniec lat 30 XX wieku wątków katastroficznych.

7 października

• godz. 18.00 - spektakl teatralny „A ponad ziemią z kulami latały brylanty. Rzecz o Krzysztofie Kamilu Baczyńskim”, reż. Przemysława Tejkowskiego

Miejsce: sala kinowo-widowiskowa

5 września

• godz. 10.00 - Konferencja popularno-naukowa pn. „Powojenne losy dzieci z KL Auschwitz”

Repremiera odrestaurowanego w tym roku pierwszego polskiego powojennego filmu fabularnego pt. „Wielka Droga” w reż. Michała Waszyńskiego z 1946 r. w związku ze 130. rocznicą urodzin generała Władysława Andersa:

• 15 września na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni
• 30 września na Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci.

Film, pełen wątków patriotycznych, pokazuje światu udział Polaków w kluczowych wydarzeniach II wojny światowej oraz ich zasługi dla jej zakończenia. Nasycony jest archiwalnymi zdjęciami dokumentalnymi, m.in. z bitwy o Monte Cassino.

Pokazom filmowym towarzyszyć będzie wystawa plenerowa „Wielka Droga. Armia Andersa”, przygotowana w oparciu o materiały archiwalne ze zbiorów Filmoteki Narodowej. Planowane są także spotkania dotyczące prac restauratorskich nad filmem i debaty historyczne. Wydana zostanie specjalna publikacja na temat „Wielkiej Drogi”.

Pozostałe wydarzenia przybliżające postać generała Władysława Andersa:

• 17 września - mapping w przestrzeni publicznej z animacją opartą na materiałach archiwalnych;
• na portalu Ninateka.pl będą ponadto dostępne filmy o tematyce dotyczącej wydarzeń wrześniowych.

Pokazy filmowe w Kinie Iluzjon:

1 sierpnia

• „Westerplatte”, reż. S. Różewicz
• „Jutro idziemy do kina”, reż. M. Kwieciński

17 sierpnia

• „Katyń”, reż. A. Wajda
• „Korespondent Bryan”, reż. E. Starky

Projekcje na portalu ninateka.pl:

1 września

• dokument „Siege. Oblężenie” Juliena Bryana,
• serial dokumentalny „Rozkaz sumienia"
• „Wojna, moja miłość” - Teatr Telewizji w reżyserii Wojciecha Nowaka z Małgorzatą Kożuchowską w roli głównej
• dokument Jerzego Ziarnika „Powszedni dzień gestapowca Schmidta”
• „Rok 1939. Historia i literatura”

17 września

• książka czytana „Szpital Przemienienia” - debiut Stanisława Lema
• „Dziennik pisany pod wulkanem” - dokumentalny portret pisarza Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
• „V Symfonia d-moll” op. 47 Dymitra Szostakowicza

9 września

• kinowa premiera filmu fabularnego „Orlęta. Grodno'39” - na tydzień przed przypadającą na 17 września rocznicą zbrojnego ataku Związku Radzieckiego na Polskę.

1 września

• godz. 17-20 - performance „Pif paf in piach” w ramach Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. To teatralne spotkanie z niezwykłymi postaciami warszawskiego getta w zakamarkach trzypiętrowego budynku Reduty Bankowej przy ulicy Bielańskiej 10 w Warszawie.

17 września

• Koncert inaugurujący sezon artystyczny 2022/2023 rozpocznie się dziełem Romana Palestra „Pieśń o Ziemi”, który odnosić się będzie bezpośrednio do daty 17 września przez konotację treści i losów życiowych artysty.

1 września

• Wystawa „Pożoga. Wystawa w 83. rocznicę wybuchu II wojny światowej” w Kordegardzie – galerii Narodowego Centrum Kultury (ul. Krakowskie Przedmieście 15, Warszawa)

Na wystawie prezentowane są prace Jonasza Sterna, Aliny Szapocznikow i Władysława Hasiora – artystów doświadczonych wojenną traumą, o której opowiadają poprzez sztukę.

• Wystawa plenerowa „Wojna! 1 września 1939” (na dziedzińcu MKiDN, ul. Krakowskie Przedmieście 15/17, Warszawa)

Wystawa ukazuje napaść Niemiec na Polskę oraz jej konsekwencje dla społeczeństwa polskiego. Przywołuje wojenne obrazy zatrzymane na archiwalnych fotografiach, opatrzone krótkim, faktograficznym komentarzem.

• Wystawa plenerowa „Orlęta. Grodno ‘39” (przed Kordegardą, ul Krakowskie Przedmieście 15)

Na ekspozycję składają się fotosy z nowego filmu fabularnego „Orlęta. Grodno ‘39” w reż. Krzysztofa Łukaszewicza, który przedstawia historię heroicznej walki mieszkańców Grodna z rosyjskim agresorem prowadzoną przez nieliczne oddziały wojskowe, wspomagane przez ludność cywilną, przede wszystkim młodzież szkolną. Film będzie dostępny w kinach od 9 września.

17 września

• Wystawa plenerowa „Wojna! 17 września 1939” (na dziedzińcu MKiDN, ul. Krakowskie Przedmieście 15/17, Warszawa)

Wystawa ukazuje napaść Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich na Polskę.