Minister kultury i dziedzictwa narodowego zwrócił uwagę, że z badania przeprowadzonego na zlecenie Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków wynika, że zabytki są doceniane przez Polaków.

Aż 87% obywateli uważa, że dobrze zadbane zabytki w ich społecznościach lokalnych przekładają się na szanse rozwojowe, zaś 55 % Polaków uznaje, że czymś niezwykle ważnym jest właśnie ochrona zabytków – szczególnie zaniedbanych, zwłaszcza w okresie PRL-u. Zadaniem powołanego niedawno Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków, podobnie jak Narodowego Instytutu Dziedzictwa, jest edukowanie społeczeństwa w obszarze ochrony zabytków, ale także przygotowanie do powołania państwowej instytucji, którą chcielibyśmy nazwać Agencją Rewitalizacji – przekazał podczas konferencji prof. Piotr Gliński.

Szef resortu kultury zaznaczył, że rewitalizacji wymagają m.in. niektóre miasta, takie jak Łódź, Wałbrzych, Przemyśl czy Bytom. Wskazał, że planowana Agencja Rewitalizacji zajmie się także projektami niewielkiej skali.

Wicepremier przypomniał również o ogłoszonym wraz z premierem Mateuszem Morawieckim Rządowym Programie Odbudowy Zabytków.

Selekcja projektów składanych przez samorządy odbędzie się już niedługo. Następnie przez 12 miesięcy będzie czas na przygotowanie tych projektów. Łączna wartość wsparcia w ramach trzyletniego programu wyniesie 3 mld zł. To olbrzymia suma, której nigdy wcześniej nie było. Na jeden projekt będzie można otrzymać nawet 3,5 mln zł. Dzięki temu możliwa będzie realizacja wielu projektów o średniej skali – podkreślił minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Dyrektor Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków dr Michał Laszczkowski zauważył, że turystyka może być kołem zamachowym gospodarki.

W Polsce znajduje się ok. 80 tysięcy zabytków nieruchomych – jest to potencjał, z którego żal by było nie skorzystać. Przed pandemią sektor odpowiadał za dochody na poziomie ponad 10% światowego PKB. Dziś sytuacja wraca do normy i wedle szacunków Światowej Rady Podróży i Turystyki (WTTC) w tym roku ten odsetek wzrośnie do ponad 11, co oznacza kwotę 14,6 biliona dolarów. W niektórych krajach turystyka to niemal 20% PKB – wskazał dyrektor NIKZ.

O kampanii

Narodowy Instytut Konserwacji Zabytkówprzygotował kampanię społeczną „Warto inwestować w zabytki”. Jej głównym celem jest ugruntowanie pozytywnych postaw Polaków wobec dziedzictwa narodowego, jak również zwiększenie świadomości na temat roli zabytków i ich wpływu na integralność wspólnoty oraz rozwój regionu.

Kampania jest skierowana do osób zainteresowanych takimi tematami jak: historia, polityka, tradycja, rodzina oraz podróże, rekreacja czy aktywny czas wolny, jak również do dziennikarzy, liderów opinii i aktywistów społecznych. W jej ramach przygotowane zostały dwa spoty, które zachęcają do utrwalania dobrych wzorców w zakresie ochrony zabytków. Szczególna uwaga poświęcona jest dzieciom i młodzieży, ponieważ, jak pokazały przeprowadzone badania, częstotliwość obcowania z zabytkami maleje wraz z wiekiem.

Kampania jest kontynuacją działań Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków dotyczących wyników badań zebranych na podstawie raportu „Polacy wobec zabytków”, przeprowadzonego przez IPSOS Polska. Zostanie zrealizowana w Internecie na takich platformach jak Facebook, Instagram, Twitter, YouTube, Google.

Podsumowanie raportu „Polacy wobec zabytków”

Z badania IPSOS przeprowadzonego dla Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków wynika, że aż 85% ankietowanych uważa zabytki za „ważne dla Polski”, a 82% twierdzi, że „są one ważne dla miejsca zamieszkania”. Z kolei 78% deklaruje, że zabytki są ważne „dla mnie osobiście”. To przekonanie łączy regiony i pokolenia. Aż 87% Polaków zgadza się ze stwierdzeniem, że „obecność zabytków to szansa dla miejscowości, w której te zabytki się znajdują”.

Badanie pokazało, że 70% Polaków ocenia swoją wiedzą o zabytkach jako przeciętną. Polacy mają największą styczność z zabytkami w okresie edukacji (wycieczki szkolne, lekcje muzealne itd.). Z wiekiem częstotliwość kontaktów z dziedzictwem materialnym zdecydowanie się zmniejsza. Odsetek deklarujących zwiedzanie zabytku w ciągu ostatnich 12 miesięcy jest najwyższy wśród osób w wieku 15-19 lat.

Ankietowani zgadzają się z tezą, że zabytki stanowią potencjał gospodarczy. W kontekście ekonomicznym odbierane są jako wspierające rozwój oraz konkurencyjność miejscowości, w których się znajdują. Inwestycje (remonty, rewitalizacja) w zabytki są podstawą do postępu gospodarczego miast.

Dodatkowo z badania wynika, że zwiedzanie zabytków to druga najchętniej podejmowana przez Polaków aktywność związana z kulturą, zaś wydarzenia kulturalne to doskonały sposób na promocję poszczególnych zabytków. Zabytki wzmacniają też poczucie przynależności do wspólnoty narodowej i lokalnej.

Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków

Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków jest państwową instytucją kultury, powołaną w kwietniu 2022 r. zarządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego. Powstał w celu podnoszenia standardów i jakości prac konserwatorskich przy obiektach zabytkowych i w otoczeniu zabytków. Działa na rzecz zapewnienia najwyższego poziomu przygotowania i prowadzenia prac konserwatorskich.

We współpracy z Generalnym Konserwatorem Zabytków i Departamentem Ochrony Zabytków w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowym Instytutem Dziedzictwa i Narodowym Instytutem Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika” – Instytut działa na rzecz praktycznego wdrażania standardów związanych z ochroną zabytków poprzez prowadzenie projektów konserwatorskich i remontowo-budowlanych ich dotyczących, a także upowszechnianie tych standardów poprzez promowanie modelowych prac i dobrych praktyk dotyczących zabytków oraz ich otoczenia. 

Instytut prowadzi także działania promocyjne i informacyjne w zakresie promowania dorobku konserwatorów polskich i z Polską związanych, a także kampanie społeczne dotyczące zabytków i jakościowego prowadzenia prac przy zabytkach.