Park Mużakowski założony przez księcia Hermanna von Pücklera należy do najwybitniejszych osiągnięć europejskiej architektury ogrodowej. Rozległe założenie leży na obydwu brzegach Nysy Łużyckiej. Ekscentryczny arystokrata zrealizował swoje marzenie i w latach 1815-1845 stworzył park przy odziedziczonej rezydencji w Muskau. Park łączy elementy naturalne i kulturowe. Pückler stworzył doskonale przemyślaną kompozycję – galerię obrazów utkaną z naturalnych elementów i zastanych wartości terenu: jego ukształtowania, starych dębów, naturalnych jeziorek i cieków wodnych, umiejętnie wpisując w nie elementy architektoniczne. W 1846 r. właścicielem dóbr mużakowskich został holenderski książę Fryderyk. Pod koniec XIX w. dobra przeszły w ręce rodziny von Arnim. Objęła ona ochroną centralną część parku, tworząc rezerwat przyrody. W roku 1945 zniszczono większość parkowych budowli. Po II wojnie światowej granica polsko-niemiecka podzieliła park na dwie części. Zachodnia leży po stronie niemieckiej, na terenie miasta Bad Muskau, wschodnia – po stronie polskiej, w Łęknicy.

ul. Wybrzeżna 25
68-208 Łęknica
www.parkmuzakowski.nid.pl
https://swiatowedziedzictwo.nid.pl/wpis/park-muzakowski/

Żagań, od XII w. gród strażniczy, był od 1427 r. stolicą książęcą Piastów legnicko-głogowskich. W roku 1628 dobra żagańskie przeszły w ręce księcia Albrechta Wallensteina, któremu sprzedał je cesarz Austrii Ferdynand II. Władcy rozbudowywali rezydencję, a także zadbali o imponujący kompleks klasztorny augustianów.

Zakonnicy przybyli do Żagania w roku 1284. Przez wieki opactwo było przodującym ośrodkiem religijnym i naukowym. Zespół poaugustiańskich zabudowań klasztornych należy do najcenniejszych zabytków sakralnych historycznego Śląska. Po dotkliwych pożarach, zwłaszcza w 1730 r., średniowieczne budynki klasztoru i kościoła odbudowano w wieku XVIII w stylu barokowym. Kościół zachował gotycką bryłę z pseudobazylikowym korpusem, gwiaździstymi i sieciowymi sklepieniami, masywną wieżą oraz zwieńczeniem z charakterystycznym schodkowym szczytem. W roku 1810, w wyniku sekularyzacji, zakonnicy opuścili Żagań, a dobra klasztorne przejęło państwo. Na szczęście kompleks uniknął większych zniszczeń podczas II wojny światowej. 

MKiDN wspiera kompleksowy remont zespołu poaugustiańskiego w Żaganiu w ramach projektów realizowanych z pozostających w dyspozycji resortu środków europejskich (17 mln zł w latach 2019-2022) oraz w ramach program „Ochrona zabytków” (1 100 000 zł w 2022 r.).

Plac Klasztorny 2
68-100 Żagań
https://zabytek.pl/pl/obiekty/zagan-zagan-poaugustianski-zespol-klasztorny

W 1537 r. Klępsk znalazł się we władaniu margrabiów brandenburskich, a katolicką świątynię – o której najstarsze wzmianki pochodzą z roku 1421 – –przejęli w 1576 r. ewangelicy. Konstrukcję kościoła zmieniono ze zrębowej na szkieletową. Do 1593 r. dodano empory w nawie oraz wybudowano przedsionek ze schodami na empory i murowaną zakrystię z emporą w obrębie drugiej kondygnacji. Orientowany kościół składa się z głównego korpusu nawowego, nieco węższego i niższego, zamkniętego prostokątnie prezbiterium oraz wieży. Bryłę uzupełnia murowana zakrystia, a pod nią znajduje się krypta. Kościół łączy jedne z najstarszych zachowanych elementów drewnianej świątyni zrębowej w Polsce z przykładem starszego kościoła szkieletowego. Jest niezwykłym połączeniem gotyckiego drewnianego kościoła wiejskiego i wczesnej świątyni protestanckiej. Po II wojnie światowej kościół w Klępsku został przejęty przez katolików, którzy nadali mu wezwanie Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Zachowano jednak wszystkie elementy wyposażenia z okresu luterańskiego.

W 2022 r.  w ramach program „Ochrona zabytków” MKiDN przyznało dotację na konserwację elewacji  oraz stolarki okiennej i drzwiowej kościoła pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klępsku.

Łęgowo 48
66-110 Łęgowo
https://zabytek.pl/pl/obiekty/klepsk-klepsk-kosciol-pw-nawiedzenia-najswietszej-maryi-panny

Paradyż ufundował w 1230 r. wojewoda poznański Mikołaj Bronisz, który później – w 1236 r. – sprowadził tu cystersów z brandenburskiego Lehnina. Do XIV w. klasztor był ośrodkiem zamkniętym dla Polaków. Przyjmował w swoje mury obcokrajowców i rozwijał bliskie kontakty z Brandenburgią, gdzie znajdowała się część jego dóbr. Założenie pełniło funkcję ośrodka kultu religijnego i myśli teologicznej. Po roku 1580 klasztor należał do polskiej prowincji cystersów. Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Marcina wzniesiono po 1270 r. Świątynia w dużym stopniu zachowała średniowieczny charakter. 
Ważne miejsce w zespole zakonnym zajmują ogrody. Ich ozdobą jest zespół pięciu figur kamiennych z XVIII w., przedstawiających świętych. Przed zachodnią fasadą kościoła znajduje się rokokowa figura Maryi Panny w otoczeniu wizerunków świętych z 1755 r. Na początku XIX w. opactwo zostało skasowane, a w roku 1836 ulokowano w nim Królewskie Seminarium Nauczycielskie. W 1947 r. budynki przejęli salezjanie, natomiast w 1956 r. rozpoczął tu działalność Wydział Filozoficzny Gorzowskiego Diecezjalnego Seminarium Duchowego.

MKiDN przyznało dotację z programu „Ochrona zabytków” na zakup i montaż instalacji przeciwpożarowej i konserwację portali     kościoła pw. św. Marcina z Tours i Wniebowzięcia NMP (178 000 zł w 2022 r.).

Gościkowo 3
66-203 Świebodzin
https://zabytek.pl/pl/obiekty/goscikowo-goscikowo-paradyz-pocysterski-zespol-klasztorny-2

Znakomitym przykładem istnienia silnie ufortyfikowanego miasta na terenie Środkowego Nadodrza jest Kożuchów. Prace nad obwarowaniami miejskimi, gdzie wały zastąpiono kamiennymi murami, trwały prze cały XIV i początek XV w. Powszechnie zaś przyjmuje się, że wznoszenie zamku ukończono przed 1415 r., za rządów księcia głogowskiego Henryka VIII.

https://kozuchow.pl/czas-wolny/kultura/centrum-kultury-zamek/

https://zabytek.pl/pl/obiekty/kozuchow-obwarowania-miejskie-baszty-i-mury-obronne

Zamek w Siedlisku wymieniony został po raz pierwszy w źródłach już w 1298 r. Była to zapewne budowla drewniano-ziemna. Na jego miejscu powstał w 1597 r., staraniem Jerzego Schönaicha, nowy zamek, który wymurowano z cegły. W kolejnych wiekach obiekt ten był wielokrotnie przebudowywany. W 1945 r. zamek został zniszczony przez pożar. Częściowo odbudowano go w latach 1966-1971. Fortyfikacje złożone z kurtyn, bastionów i fosy zostały wzniesione w latach 1612-1614 przez architekta Andrzeja Hindenbergera według projektu Walentego Sebischa. Z pierwotnego założenia obronnego przetrwała fosa, wschodni mur kurtynowy i murowany bastion południowo-wschodni.

pl. Zamkowy 9
67-112 Siedlisko
https://ziemialubuska.pl/pl/co-zwiedzac/perly-ziemi-lubuskiej/ruiny-zamku-karolat-w-siedlisku

Ta modernistyczna budowla w kształcie rotundy z nadbudowaną latarnią była dawniej luterańskim kościołem, wzniesionym z cegły klinkierowej w latach 1928-1930 według projektu berlińskiego architekta Kurta Steinberga. Korpus nakrywa tu dach stożkowy, a po wschodniej stronie świątyni wznosi się masywna, kwadratowa w rzucie wieża zwieńczona wysokim krzyżem.

ul. Woskowa 1b
66-400 Gorzów Wielkopolski
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościół_Chrystusa_Króla_w_Gorzowie_Wielkopolskim

Ok. roku 1680, za czasów Promnitzów, wzniesiono w Brodach okazałą rezydencję z rozległym ogrodem typu francuskiego. W 1740 r. miasto wraz z wszystkimi dobrami ziemskimi nabył Heinrich von Brühl, pierwszy minister króla polskiego Augusta III Mocnego. Okazał się on również fundatorem przebudowy zespołu pałacowo-parkowego i miejskiego w Brodach. Prace projektowe i planistyczne wykonał Johann Christoph Knöffel, nadworny architekt króla. W latach 1741-1753 przystąpiono do przebudowy pałacu, parku oraz terenu miasta. Zmiany w urbanistyce Brodów nastąpiły zgodnie z charakterystycznymi dla baroku zasadami symetrycznych osi, wyznaczonych w tym przypadku względem głównego elementu kompozycji przestrzennej, jakim był pałac z parkiem.

Plac Zamkowy 9
68-343 Brody
https://zabytek.pl/pl/obiekty/brody-zalozenie-palacowe

Zespół średniowiecznych obwarowań w Ośnie Lubuskim stanowi jeden z najlepiej zachowanych tego typu zabytków w Polsce. Mury przetrwały tu na niemal całej pierwotnej długości wraz z dziesięcioma czatowniami i dwiema cylindrycznymi basztami. Czas wzniesienia murów trudny jest do ustalenia z powodu braku przekazów źródłowych, przyjąć jednak można, że zbudowano je na początku XIV w. 

W Ośnie Lubuskim ze wsparciem MKiDN realizowany jest projekt w ramach programu „Ochrona zabytków” – prace zabezpieczające, wzmocnienie i renowacja odcinka muru obronnego z basztą Zwinger oraz remont elewacji ratusza.

https://zabytek.pl/pl/obiekty/osno-lubuskie-obwarowania-miejskie

Pierwotny pałac zbudowano ok. 1680 r. z inicjatywy feldmarszałka Hansa Adama II von Schöninga. W kolejnych wiekach obiekt był wielokrotnie przebudowywany. Obecny kształt w duchu neogotyckim pałac dąbroszyński uzyskał w poł. XIX stulecia. Budowlę powiększono o piętro i zbudowano neogotyckie krenelażowe zwieńczenia, całość nakryto niskim czterospadowym dachem. Dąbroszyński park to dwie kompozycje drzewostanu, określane mianem parku dolnego i górnego, z końca XVIII w. Założony w stylu barokowym park, na początku XIX w. został zmieniony na kompozycję w stylu angielskim (park dolny), w obrębie której stoi pałac.

ul. Plac Andrzeja Zabłockiego 6
66-460 Witnica
http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/2487/Dabroszyn/

Świątynia ta powstała ok. roku 1408 i jest po kościele w Tarnowie Pałuckim drugim najstarszym drewnianym kościołem na ziemiach polskich. Świątynia w Kosieczynie została wzniesiony na rzucie prostokąta, z prosto zamkniętym prezbiterium od strony wschodniej. Przedłużono ją zakrystią, dobudowaną prawdopodobnie w XVII w.

66-210 Kosieczyn
https://www.lwkz.pl/monument/show/id/324

Renesansowy ratusz Lubska zlokalizowany jest we wschodniej części rynku, w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła parafialnego. Pierwsza wzmianka o lubskim ratuszu pochodzi z 1456 r. Zachowany do dziś budynek wzniesiono w latach 1580-1582, a jego renesansowy kształt to dzieło włoskiego architekta Antoniego Albertiego. Piętrowy ratusz wzniesiono na planie prostokąta i nakryto dachem dwuspadowym z dekoracyjnymi szczytami oraz facjatami.

pl. Wolności 1
68-300 Lubsko
https://zabytek.pl/pl/obiekty/g-270487

Pierwsze fortyfikacje ziemne powstały tu w latach 1537-1543. Budowę twierdzy murowanej rozpoczęto według projektów Francisco Chiaramelliego. Twierdza otrzymała zarys wydłużonego sześcioboku z czterema ostrokątnymi bastionami w narożach i dwoma szerokokątnymi na załamaniach frontów wzdłużnych. Wartownia uzyskała charakter włoskiej architektury obronnej, o czym świadczą konstrukcje murowane, wysokie oskarpowania, barki z orylonami, układ kazamat. Bastiony i kurtyny strzeżone były przez rozmieszczone gęsto strażnicze wieżyczki. Wejścia do twierdzy strzegły natomiast dwie bramy. Twierdzę rozbudowywano w późniejszych wiekach: XVII, XVIII i XIX. Do czasów obecnych zachowały się dwa XVIwieczne bastiony wraz z przyległymi odcinkami kurtyn, fragmenty XVIIwiecznych dział zewnętrznych oraz oba pierścienie fortów z drugiej poł. XIX w.

W 2017 r. Muzeum Twierdzy Kostrzyn realizowało projekt „Staromiejski kościół farny w Kostrzynie nad Odrą. Studia archeologiczno-architektoniczne” ze wsparciem MKiDN w ramach programu „Ochrona zabytków archeologicznych”.

ul. Graniczna 1
66-470 Kostrzyn nad Odrą
http://muzeum.kostrzyn.pl/pl/

Mury obronne w Strzelcach Krajeńskich otaczają pełnym pierścieniem teren starego miasta, nadając mu kształt zbliżony do okręgu. W obrębie średniowiecznego miasta zachowała się historyczna sieć komunikacyjna z centralnie usytuowanym rynkiem, ulicami przecinającymi się pod kątem prostym oraz ulicą ciągnącą się pierścieniem równolegle do obwarowań miejskich. Mury o łącznej długości 1640 m podzielone zostały na proste odcinki, które mają różną długość (od 27 do 56 m). Odcinki te rozdziela 36 czatowni. We wschodniej części murów zlokalizowano Bramę Młyńską, a w północno-zachodnim fragmencie znajduje się Baszta Więzienna. Równolegle do obwarowań przebiega ulica tworząca zewnętrzny pierścień wokół starego miasta.

Od kilku lat marką województwa lubuskiego stają się odradzające tradycje winiarskie, które liczą sobie ponad 750 lat. Powstają stowarzyszenia, które mają na celu kultywowanie wiedzy i praktyk związanych z winiarstwem, angażowanie prywatnych osób w zakładanie winnic. Organizacje te zajmują się również produkcją lokalnego wina. W Zaborze, w sąsiedztwie winnicy samorządowej, powstało Lubuskie Centrum Winiarstwa. Corocznie w Zielonej Górze organizowane jest tradycyjne winobranie z korowodem. To święto związane z uwieńczeniem prac przy zbiorach. Najważniejszą częścią programu jest Korowód Winobraniowy – parada promująca zielonogórskie osiągnięcia winiarskie.