„Kiedy uformował się nowy rząd, powołaliśmy z inicjatywy wiceminister kultury Magdaleny Gawin w resorcie kultury Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego" - przypomniał minister kultury. "Mieliśmy pewność, że jest bardzo wiele do zrobienia w obszarze badań historycznych, że jest bardzo dużo białych plam - zwłaszcza dotyczącym ofiar obu totalitaryzmów" – zauważył prof. Piotr Gliński.

- Ośrodek zaczął te plamy wypełniać, m.in. jednym z zadań podstawowych było upowszechnienie wiedzy na temat skutków totalitaryzmów, chociażby przez tłumaczenie materiałów źródłowych, które nigdy nie były przetłumaczone, w związku z tym świat naukowy nie znał tych zagadnień, problemów, tej strasznej rzeczywistości, która na ziemiach Polski miała miejsce w czasie II wojny światowej i później -  zaznaczył wicepremier Piotr Gliński.

"Dwa lata później z inicjatywy Mateusza Morawieckiego i Jarosława Kaczyńskiego przekształciliśmy ośrodek im. Witolda Pileckiego w Instytut naukowy - Instytut Pileckiego" – przypomniał minister. "Poszerzyliśmy możliwości badawcze, a przede wszystkim ustanowiliśmy nową instytucję, której głównym zadaniem było upamiętnianie tych, którzy w tamtych czasach potrafili wznieść się ponad normalność. Chodzi o tych, którzy pomagali polskim obywatelom, jakiejkolwiek narodowości i jakiegokolwiek wyznania" - dodał prof. Gliński

Postanowieniem prezydenta Andrzeja Dudy za "heroiczną postawę w niesieniu pomocy Polakom będących ofiarami systemów totalitarnych XX wieku, za wybitną odwagę w obronie ludzkiej godności, człowieczeństwa" medalem "Virtus et Fraternitas" odznaczeni zostali Tassybaj Abdikarimow, Anatolij Giergiel, Zinaida Giergiel, prof. Władysław Konopoczyński, Antoni Nagórka, Władysław Nagórka, gen. Lorand Utassy de Ujlak, Ołeksandra Wasiejko z d. Łukaszko; członkowie Grupy Berneńskiej: Aleksander Ładoś, Chaim Yisroel Eiss, dr Juliusz Kuehl, Konstanty Rokicki, Stefan Jan Ryniewicz, Abraham Silberschein.

O odznaczenia dla kilkunastu osób wnioskował do prezydenta Instytut Pileckiego - organizacja, która służy upamiętnianiu, dokumentowaniu i badaniu historii XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem polskiego doświadczenia i losów obywateli polskich.

Virtus et Fraternitas

Medal Virtus et Fraternitas jest nagrodą dla osób zasłużonych w niesieniu pomocy osobom narodowości polskiej lub obywatelom polskim innych narodowości, będących ofiarami zbrodni. Zgodnie z przepisami, chodzi o popełnione w okresie od 8 listopada 1917 r. do 31 lipca 1990 r. zbrodnie sowieckie, nazistowskie zbrodnie niemieckie, zbrodnie z pobudek nacjonalistycznych lub inne przestępstwa stanowiące zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości oraz zbrodnie wojenne. Odznaczenie mogą także otrzymać osoby podejmujące działania dla upamiętnienia tych, którzy nieśli pomoc i ocalenie.