Nie żyje legendarny aktor - Franciszek Pieczka
23.09.2022
W piątek odszedł jeden z największych polskich aktorów teatralnych, telewizyjnych i filmowych - Franciszek Pieczka. Odtwórca ról w filmach „Żywot Mateusza”, „Austeria”, niezapomniany Gustlik z serialu „Czterej pancerni i pies” miał 94 lata. W 2019 roku, odbierając Doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt dokonań artystycznych, Franciszek Pieczka wywołał owacje na stojąco publiczności zgromadzonej w Teatrze Narodowym, które były wyrazem wdzięczności za jego twórczość.
Franciszek Pieczka urodził się 18 stycznia 1928 r. w Godowie na Górnym Śląsku. Był absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Po debiucie w Teatrze Nowej Warszawy pracował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Następnie przeniósł się do prowadzonego przez Krystynę Skuszankę i Jerzego Krasowskiego Teatru Ludowego w Nowej Hucie, gdzie występował w latach 1955-1964.
Równocześnie z debiutem scenicznym rozpoczął pracę w filmie. Po raz pierwszy pojawił się na ekranie w niewielkiej roli w „Pokoleniu” Andrzeja Wajdy (1954). Ogromną popularność przyniosła mu rola Gustlika Jelenia w serialu „Czterej pancerni i pies” (1966-1970), zaś uznanie krytyki - tytułowa rola w „Żywocie Mateusza” Witolda Leszczyńskiego (1967).
W latach 1964-1969 Franciszek Pieczka pracował w Starym Teatrze w Krakowie, a w latach 1969-1974 należał do zespołu warszawskiego Teatru Dramatycznego. Na scenie krakowskiej grał w inscenizacjach Zygmunta Hübnera i Jerzego Jarockiego. Najważniejszą jego rolą z tego okresu był tytułowy Woyzeck w dramacie Georga Büchnera wyreżyserowany przez Konrada Swinarskiego (1966).
W latach 70. Franciszek Pieczka występował w najważniejszych przedsięwzięciach kinematografii polskiej: „Perle w koronie” Kazimierza Kutza (1971), „Weselu” (1972) i „Ziemi obiecanej” (1974) Andrzeja Wajdy oraz „Potopie” Jerzego Hoffmana (1974). Był także zapraszany do pracy w kinematografii niemieckiej.
Od 1976 r. związał się na stałe z Teatrem Powszechnym w Warszawie, do którego zaprosił go Zygmunt Hübner. Na scenie tej wystąpił m.in. w słynnym „Locie nad kukułczym gniazdem” wg Kena Keseya (1977) oraz „Z życia glist” Per Olova Enquista (1984) – oba spektakle w reżyserii Hübnera. W Teatrze Powszechnym pracował do 2015 r., a jego ostatnimi rolami były Al w „Słonecznych chłopcach” Neila Simona w reżyserii Macieja Wojtyszki (2008) oraz prof. Walldorff w „Wariacie i zakonnicy” Witkacego w reżyserii Igora Gorzkowskiego (2013).
Franciszek Pieczka jest kawalerem najwyższego odznaczenia polskiego – Orderu Orła Białego, który wręczył mu Prezydent RP, Andrzej Duda 11 listopada 2017 roku. W 2008 r. aktor otrzymał przyznawany przez Ministra kultury i Dziedzictwa Narodowego Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2015 r. został laureatem Polskiej Nagrody Filmowej Orła za Osiągnięcia Życia.
Legendarny aktor w 2019 roku odebrał z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Doroczną Nagrodę za całokształt twórczości. Nagroda dla Franciszka Pieczki została przyjęta przez publiczność zgromadzoną w Teatrze Narodowym owacjami na stojąco.
- Jestem wzruszony bardzo, chciałbym podziękować panu ministrowi za przyznanie mi tego zaszczytnego wyróżnienia. Każde uznanie płynące ze strony widza pozwala, mimo przeciwności losu, nie gnuśnieć na stare lata, mówiąc skrótowo - nie dziadzieć – mówił wtedy artysta. - Mam nadzieję, że Bóg pozwoli, że jeszcze będę mógł z państwem się kontaktować poprzez ekran filmowy czy telewizyjny, mam nadzieję, że tak będzie - mówił wzruszony.
