Bardzo dziękuję pracownikom i dyrekcji Muzeum Narodowego w Warszawie za to, że zidentyfikowali możliwość zakupu tych niesamowitych dzieł. (…) Ten zakup jest czymś wyjątkowym, ponieważ Chagall jest twórcą niepowtarzalnym i jedynym w swoim rodzaju – podkreślił wicepremier prof. Piotr Gliński.

Szef resortu kultury zwrócił uwagę, że zakup wpisuje się w konsekwentnie realizowaną od 6 lat politykę rozwijania sieci muzeów – nie tylko tworzenia i budowy nowych instytucji, ale wzbogacania zbiorów najważniejszych muzeów o cenne obiekty i kolekcje sztuki polskiej oraz europejskiej.

Z jednej strony bardzo intensywnie poszukujemy naszych zaginionych czy zagrabionych dzieł sztuki, z drugiej – odważnie budujemy nowe kolekcje, kupując prace twórców o wielkich nazwiskach. Staramy się w sposób zrównoważony dbać o instytucje muzealne w całej Polsce. Realizujemy około 200 różnego typu inwestycji muzealnych – w muzeach państwowych, współprowadzonych czy samorządowych. W planach mamy bardzo szerokie działania inwestycyjne dotyczące muzeów, także jeśli chodzi o Muzeum Narodowe w Warszawie – dodał minister kultury i dziedzictwa narodowego. 

Chcemy cieszyć się Chagallem razem z naszą publicznością, dlatego już wiosną 2022 roku zaprezentujemy w Muzeum wszystkie zakupione dzieła na specjalnej wystawie czasowej. Mamy nadzieję, że prace spotkają się z żywym zainteresowaniem i entuzjazmem zwiedzających. To absolutnie wyjątkowy zakup w najnowszej historii MNW. Stale powiększamy swoje zbiory, a zakupione rysunki Chagalla będą, obok należących do Muzeum prac Pabla Picassa, ozdobą całej kolekcji – wskazał dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie prof. UJ Łukasz Gaweł.

Poza warszawskim Muzeum Narodowym dziełami Marca Chagalla może poszczycić się niewiele placówek muzealnych w Polsce: Muzeum Narodowe w Krakowie przechowuje pięć grafik artysty, a Muzeum Narodowe w Lublinie – dwie.

Warszawska kolekcja dzieł Marca Chagalla

Nowo nabyte prace powstały w okresie rozkwitu technik rysunkowych i graficznych w zachodniej Europie w latach 60. i 70. XX wieku. Chagall łączy ze sobą gwasz i temperę, kredkę, ołówek i kolorowy tusz, a nawet pastel. Kolory jego prac z tego okresu są żywe i intensywne. Część zakupionych dzieł przedstawia sceny ze Starego Testamentu, indywidualnie zinterpretowane, część – pary zakochanych, bukiety kwiatów i zwierzęta. Pojawiają się także nawiązania do dzieciństwa. Przedstawiona rzeczywistość objawia się na dwóch poziomach: realnej i fantastycznej.

Zespół prac Chagalla dołączy do należących już do zbiorów MNW dwóch wczesnych grafik artysty. To ilustracje do autobiografii „Mein Leben” i „Martwych dusz Gogola”, wykonane w technice suchej igły i akwaforty.

Zakupione dzieła

1. Wokół Księgi Wyjścia, 1960–1968, 44 × 60,3 cm, gwasz, tempera, tusz indyjski, pastel, kredka barwna, papier
2. Ukrzyżowanie, 1954–1959, 55,9 × 38,2 cm, gwasz, pastel, papier
3. „Moje życie” między Witebskiem a Paryżem, 1954, 65 × 49,8 cm, gwasz, tusz indyjski, ołówek, papier
4. Król Dawid z harfą, 1967, 44 × 60,3 cm, gwasz, tusz indyjski, ołówek, papier
5. Hołd – wielki bukiet, ok. 1975, 64,9 × 51,3 cm, gwasz, tusz indyjski, pastel, tempera, papier
6. Zatoka aniołów, 1971–1978, 58 × 67,5 cm, gwasz, pastel, papier
7. Scena fantastyczna na różowo-zielonym tle, 1978–1980, 65,5 × 50,6 cm,  gwasz, tusz indyjski, pastel, tempera, tusz barwny, papier
8. Kobieta z czerwonym słońcem, 1961, 79 × 60 cm, gwasz, pastel, kredka tłusta, papier
9. Żółty koziołek na wsi, 1968, 47,7 × 33,3 cm, gwasz, tusz indyjski, pastel, tempera, ołówek, papier
10. Różowe święto zakochanych, 1978–1980, 68,2 × 51,5 cm, gwasz, pastel, tusz indyjski, tusz barwny, papier
11. Wielki wiosenny bukiet na stole malarza, ok. 1978–1980, 76,3 × 57,2 cm, gwasz, tusz barwny, tempera, pastel, papier
12. Światło i skrzypek, 1979, 64,5 × 50 cm, gwasz, pastel, tusz indyjski, papier
13. Wizyta Mojżesza i złotego cielca w pracowni, ok. 1976, 55,8 × 75,5 cm, gwasz, tusz indyjski, tusz barwny, tempera, papier
14. Konwalie na święto 1 maja w pracowni, ok. 1981, 65,5 × 50,3 cm, gwasz, tusz indyjski, tempera, węgiel, papier

Wszystkie dzieła zakupione do zbiorów MNW są opatrzone certyfikatem z potwierdzeniem autentyczności, wystawionym przez Comité Marc Chagall w Paryżu – instytucję sprawującą pieczę nad spuścizną artysty. Ze względu na surowe wymogi konserwatorskie, wynikające z wrażliwości podłoża i nietrwałości techniki, prace nie mogą być prezentowane na stałe.

O artyście

Marc Chagall (1887–1985) urodził się w Witebsku w rodzinie chasydzkiej. Kształcił się w Rosji, ale największy wpływ na jego sztukę miały studia artystyczne w Paryżu i kontakty ze środowiskiem École de Paris. Tam zaznajomił się z kubizmem i futuryzmem. Podczas II wojny światowej wyemigrował z Francji do USA, zamieszkał w Nowym Jorku. Doświadczenia komunizmu i faszyzmu znalazły odzwierciedlenie w późniejszej twórczości artysty. W 1948 r. wrócił do Francji, ostatecznie w 1966 r. osiadł w Saint-Paul-de-Vence k. Nicei.

Tematyka dzieł Chagalla i jego styl ukształtowały się w latach 20. XX wieku i pozostawały właściwie niezmienne przez całe życie artysty. Często nawiązywał do judaizmu, chętnie malował pary zakochanych, zwierzęta i kwiaty. W późniejszym okresie twórczości katalog podejmowanych tematów powiększył się o motywy związane z chrześcijaństwem. Po II wojnie światowej Chagall częściej i chętniej niż dotychczas sięgał po grafikę i rysunek. Prace wykonane w tych technikach były tańsze i łatwiej dostępne dla przeciętnego odbiorcy. Artysta często tworzył także witraże i mozaiki.