Ratujemy polską kulturę – odpowiedź MKiDN na apel środowisk twórczych
22.10.2020
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od dłuższego czasu realizuje „Pakiet dla Kultury”, o który zaapelowali w środę przedstawiciele środowisk twórczych. Trzy główne postulaty: zmiana artykułu 15L, implementacja dyrektywy na jednolitym rynku cyfrowym oraz ustawa o uprawnieniach artysty zawodowego są obecnie procedowane. Ponadto MKiDN od początku epidemii uruchomiło kilkanaście różnorodnych form wsparcia dla artystów, instytucji kultury (państwowych i samorządowych) oraz przedsiębiorców działających w sektorze kultury. W środę zakończył się również nabór wniosków do Funduszu Wsparcia Kultury, którego budżet wynosi 400 mln zł.
Zmiana artykułu 15L zawartego w Tarczy Antykryzysowej
Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu przychylił się do stanowiska twórców oraz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, wskazującego na bezzasadność dalszego wstrzymywania poboru wynagrodzeń przez te organizacje w sytuacji, gdy większość przedsiębiorców wznowiło działalność gospodarczą i uzyskuje wpływy także z eksploatacji praw autorskich i pokrewnych. W związku z tym 8 października wystąpił do Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii o zmianę art. 15L ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych i pilne skierowanie projektu zmiany ustawy do prac legislacyjnych.
Ustawa o uprawnieniach artysty zawodowego
Ustawa o uprawnieniach artysty zawodowego zostanie wpisana do rządowego wykazu prac legislacyjnych jeszcze w IV kwartale br. Wtedy też rozpoczną się konsultacje międzyresortowe oraz społeczne. Ustawa przewiduje powołanie Funduszu Wsparcia Artystów Zawodowych oraz nowelizację art. 20 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w zakresie nośników objętych opłatą reprograficzną.
Implementacja dyrektywy na jednolitym rynku cyfrowym
MKiDN przeprowadziło już prekonsultacje publiczne, w których zainteresowane branże i podmioty mogły składać swoje propozycje oraz stanowiska. Termin otwartych publicznych prekonsultacji upłynął 30 września br. Po zakończeniu prac analitycznych projekt będzie konsultowany publicznie. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Komisji Europejskiej, wytyczne niezbędne do zakończenia prac nad projektem zostaną wydane na przełomie grudnia i stycznia.
Termin implementacji dyrektywy upływa w czerwcu 2021 r.
Szerokie wsparcie dla sektora kultury
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego uruchomiło dotychczas kilkanaście różnorodnych form wsparcia dla całego sektora kultury. Obecnie trwa rozpatrywanie wniosków złożonych w ramach Funduszu Wsparcia Kultury. 400 mln zł zostanie przekazanych samorządowym instytucjom artystycznym, organizacjom pozarządowym i przedsiębiorcom działającym w sektorze kultury na pokrycie strat poniesionych od początku pandemii, czyli od 12 marca.
Łączna wartość działań pomocowych rządu dla kultury szacowana jest już na ok. 6 miliardów zł i obejmuje m.in.:
- Wielomilionową pomoc dla przedsiębiorstw z branży kultury, NGO-sów, osób samozatrudnionych i na umowach cywilno-prawnych w ramach Tarczy Antykryzysowej:
-
- Dla osób na umowach cywilonoprawnych:
- świadczenie postojowe w wysokości 2080 zł, zwolnione z podatku
- Dla przedsiębiorstw oraz osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (wybrane rozwiązania):
- dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia,
- pożyczka obrotowa finansująca wypłatę wynagrodzeń w sektorze MŚP,
- zwolnienie ze składek ZUS,
- umorzenie zaległości podatkowych,
- możliwość odliczenia straty z bieżącego roku od dochodu za rok poprzedni,
- niskooprocentowana pożyczka ze środków Funduszu Pracy dla mikroprzedsiębiorców do kwoty 5 000 zł,
- świadczenie postojowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą w wysokości 2080 zł albo 1300 zł.
- Dla opiekunów Pomników Historii oraz miejsc światowego dziedzictwa:
- możliwość ubiegania się o dofinansowanie wynagrodzeń osób zatrudnionych przez podmiot zarządzający Pomnikiem Historii lub miejscem światowego dziedzictwa ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
- Dla instytucji kultury – zarówno państwowych, współprowadzonych z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, jak i samorządowych:
- wsparcie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia epidemii.
- Dla organizacji pozarządowych:
- możliwość dofinansowania kosztów wynagrodzeń oraz świadczenia na ochronę miejsc pracy
- zwolnienie z nieopłaconych składek
- nowe warunki zaciągania pożyczek (wydłużenie karencji w spłacie kapitału, możliwość zawieszenia spłaty rat, możliwość obniżenia oprocentowania, wydłużenie okresu spłat)
- zmiany w rozliczaniu wykonanych zadań publicznych
- możliwość rozłożenia na raty należności ZUS
- przesunięcie płatności podatku
- wydłużenie terminów składania rozliczeń podatkowych
- Dla osób na umowach cywilonoprawnych:
- Utworzenie specjalnego programu „Kultura w sieci” z budżetem 80 mln zł, w tym 20 mln na stypendia dla twórców i artystów. Łącznie wsparcie w ramach projektu uzyskało 3405 projektów – 1182 instytucjonalne i 2223 indywidualne (w sumie wsparcie uzyskało 3405 projektów). 60 mln zł zostało przeznaczonych na projekty instytucjonalne z wyłączeniem zakupu sprzętu.
- Wielokrotne zwiększenie pomocy socjalnej MKiDN. Przyznanych zostało już blisko 9 tys. zapomóg socjalnych po 1800 zł, a łączny budżet na zapomogi został podniesiony z planowanych 500 tys., a następnie 3 mln zł – do blisko 20 mln zł. Dalsze wsparcie jest sukcesywnie realizowane. Osoby w trudnej sytuacji mogą aplikować o zapomogę kilkukrotnie, nabór i ocena są prowadzone w trybie ciągłym.
- Zwiększenie środków (o 55 mln zł, do 390 mln zł) i zmiany w regulaminach Programów Ministra (uelastycznienia i bardziej liberalne podejście do oceany realizacji i rozliczenia projektów, uproszczenie zgłaszania zmian w projektach, możliwość obniżenia albo rezygnacji z wkładu własnego).
- Zwiększenie puli stypendiów Ministra z 1,5 do 6,5 mln zł. Przyznano blisko 350 stypendiów.
- Gwarancje kredytowe dla sektora kreatywnego w BGK na kwotę 500 mln zł.
- Specjalne wsparcie dla branży filmowej w 1. i 3. Tarczy Antykryzysowej (umożliwienie uznawania premier filmowych organizowanych na platformach VOD oraz wprowadzenie opłaty od operatorów VOD na rzecz wsparcia funduszu polskiej kinetografii).
- Wystąpienie do UE o zerową stawkę VAT na książki – sprawa w toku.
- Kontynuacja prac nad ustawą o uprawnieniach artysty zawodowego i utworzeniem Funduszu Wsparcia Artystów Zawodowych.
- Program NCK „Kultura-Interwencje” z budżetem 10 mln zł.
- Nowelizacja budżetu w celu zrekompensowania instytucjom kultury prowadzonym i współprowadzonym przez MKiDN strat związanych z ograniczeniami w ich działalności.
- Wprowadzenie voucherów, na które mogą być wymieniane zobowiązania instytucji kultury, które nie mogą być obecnie dotrzymane, np. niewykorzystane bilety na wydarzenia kulturalne.
- Umożliwienie dyrektorom instytucji kultury wypłacania dodatkowego wynagrodzenia dla artystów za pracę „zastępczą” realizowaną poza siedzibą instytucji (wykładnia art. 31a ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej).
- Sfinansowanie Tarczy dla literatów z budżetem w wysokości 2,3 mln zł na wsparcie autorów poprzez zakup licencji do publikowanych wcześniej lub premierowych tekstów: wierszy i opowiadań, ale też szkiców krytycznych i tłumaczeń.
- Uruchomienie Funduszu Wsparcia Kultury w wysokości 400 mln zł przeznaczonych na zapewnienie ciągłości działalności artystycznej i utrzymanie miejsc pracy dla instytucji artystycznych, NGO i przedsiębiorców prowadzących działalność w dziedzinie teatru, muzyki lub tańca. Rekompensata dotyczy utraconych – z powodu epidemii – przychodów w okresie od 12 marca do 31 grudnia br. Nabór wniosków zakończył się 21 października.