Zależy nam na tym, aby na cmentarzu Łyczakowskim (poza nagrobkami) objąć opieką także znajdujące się tam kaplice, które przedstawiają wysoką wartość architektoniczną i artystyczną, ale są w bardzo złym stanie technicznym – mówi Piotr Ługowski, szef programu „Ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą” w Instytucie POLONIKA. – W tym roku udało nam się przystąpić do renowacji okazałej i bardzo zniszczonej kaplicy Krzyżanowskich, w przyszłości zaś chcielibyśmy przeprowadzić renowację kolejnych kaplic, m.in. Barczewskich.

Kaplica grobowa rodziny Krzyżanowskich powstała w latach 1890‒1891 w miejscu dawnej kaplicy Cetnerów. Projektantem neogotyckiego mauzoleum Krzyżanowskich był Jan Tomasz Kudelski kierujący wówczas (1887‒1894) biurem projektowym przedsiębiorstwa budowlanego Jana Lewińskiego. Jako twórcę detalu rzeźbiarskiego badacze wskazują najprawdopodobniej Piotra Witalisa Harasimowicza, który należał do grona stałych współpracowników Jana Tomasza Kudelskiego.

W lipcu br. rozpoczynają się prace renowacyjne mauzoleum. W planach jest pełna renowacja kaplicy, której stan został określony jako bardzo zły. W pierwszej kolejności zostanie naprawione poszycie dachowe w celu zatrzymania procesów destrukcyjnych wynikających z zawilgacania budowli. Pozostałe prace renowacyjne obejmą m.in. konserwację cegły i kamienia (piaskowca, wapienia oraz marmuru), konserwację elementów ceramicznych (w tym figury Madonny nad wejściem głównym i posadzki w kaplicy) oraz metaloplastykę. Konserwacji zostaną również poddane znajdujące się w kaplicy witraże. Wykonawcą projektu finansowanego przez Instytut POLONIKA jest Monument Service.

Projektant kaplicy, Jan Tomasz Kudelski (1861-1937), ukończył studia w Akademii Technicznej (późniejszej Politechnice Lwowskiej). Od 1889 r. był asystentem wybitnego architekta prof. Juliana Zachariewicza w tejże uczelni, a następnie kierownikiem biura architektonicznego w przedsiębiorstwie Jana Lewińskiego. Od 1893 r. pracował w Stanisławowie (ob. Iwano-Frankowsk). Pod koniec XIX w. zaprojektował i zbudował m.in. budynek Dyrekcji Kolei Państwowych w Stanisławowie oraz wiele secesyjnych kamienic i gmachów użyteczności publicznej. Prowadził „dom otwarty”, w którym bywali przedstawiciele świata kultury, m.in. Jan Kasprowicz i Stanisław Przybyszewski. Po zakończeniu I wojny światowej Jan Tomasz Kudelski uczestniczył w odbudowie Stanisławowa. W 1919 r. wyjechał do Warszawy i został zatrudniony jako architekt w Ministerstwie Robót Publicznych. Był czynny zawodowo do 1930 r.

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA został powołany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 18 grudnia 2017 r. jako wyspecjalizowana państwowa instytucja kultury, której celem jest zachowanie materialnych śladów kultury polskiej za granicą oraz kształtowanie świadomości Polaków na temat ich dziedzictwa kulturowego. Do osiągania tych celów służy system zarządzania projektami poprzez trzy Programy Strategiczne – Ochrona, Badania oraz Popularyzacja polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą.