Pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej uruchomiony został program "Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką".

Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką” został zainicjowany  w  2006 roku przez Instytut Pamięci Narodowej oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Celem programu jest stworzenie imiennej bazy danych, zawierającej wszystkie możliwe do uzyskania informacje o ofiarach  prześladowań niemieckich wobec obywateli polskich w latach 1939-1945.

Wydawać by się mogło, że po upływie ponad sześćdziesięciu lat od czasu zakończenia II wojny światowej rozmiar niemieckich represji i bilans nieodwracalnych strat osobowych wśród obywateli polskich jest już dokładnie opisany i ustalony. Tak jednak nie jest.

W trakcie ostatniej wojny Polska poniosła relatywnie największe straty i szkody demograficzne spośród wszystkich państw walczących i okupowanych. Do dzisiaj rozmiar tych strat oraz zakres represji nie jest dokładnie znany. Zarówno III Rzesza, jak i Związek Radziecki prowadziły wobec Polaków i zamieszkujących II Rzeczpospolitą obywateli innych narodowości, politykę eksterminacji do ludobójstwa włącznie, politykę wynaradawiania, wyniszczenia biologicznego i kulturowego, masowych wysiedleń, wreszcie politykę deportacji na roboty przymusowe i przymusowego wcielania do swych armii. Do dziś nie znamy  prawdziwej liczby obywateli polskich – ofiar działań wojennych i obu okupacji. 

Bilans strat obywateli polskich i ofiar represji pod okupacją niemiecką to kwestia rzetelnej oceny posiadanych już informacji, kwestia scalenia, ujednolicenia i uzupełnienia różnych danych, wykonania pracy, której z różnych względów nie wykonano ani przez kilkadziesiąt lat Polski komunistycznej, ani po przełomie roku 89. To sprawa nadania liczbom i szacunkom charakteru indywidualnego, wypełnienia ich konkretną osobową treścią, wyjścia poza matematyczne tylko obliczenia. Podajemy niekiedy liczby, z rzadka tylko nazwiska.

Nie ma chyba w Polsce miejscowości, której mieszkańcy nie byliby w trakcie wojny poddani represjom. Świadczą o tym tysiące pomników i tablic pamiątkowych. Nie ma rodziny, która nie straciłaby kogoś bliskiego, nie była poddana wysiedleniu, zmuszona do pracy przymusowej. Mamy ostatnią możliwość pozyskania  informacji o represjach niemieckich, zwłaszcza od ostatnich żyjących osób, które są jeszcze w stanie dać temu świadectwo uzupełniając luki w archiwalnej dokumentacji. Jest jednak wiele rodzin, które nic nie wiedzą o losie swoich najbliższych, po których wszelki ślad zaginął.  Stworzenie jednolitej – ogólnodostępnej bazy danych o prześladowaniach nazistowskich to również stworzenie możliwości odnalezienia po wielu latach informacji o zaginionych w czasie wojny, odtworzenia ich ostatnich chwil... 

Wynikiem programu będzie zebranie w jednym miejscu rozproszonych, często w ogóle dotąd niedostępnych danych o osobach, które stały się ofiarami agresji nazizmu. Pochodzą one z dokumentów archiwalnych przechowywanych w instytucjach zajmujących się problematyką II wojny światowej, a także  bezpośrednio od ofiar i ich rodzin.
Temu celowi służy szczegółowo opracowany kwestionariusz, który można wypełnić on-line  lub pobrać ze strony i wypełniony przesłać na adres obecnego realizatora programu, Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”, ul. Krucza 36, 00-921 Warszawa.        

Realizator programu wybierany jest co trzy lata w drodze publicznego konkursu. W latach 2006-2008 była nim Fundacja Ośrodka Karta.

Instytut Pamięci Narodowej  w porozumieniu z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego powołał dla realizacji programu dwa gremia doradcze:

• Komisję Ekspertów - która określa merytoryczny kształt programu
• Radę Programową - która ustala reguły współdziałania wszystkich partnerów przedsięwzięcia.

W chwili obecnej skupia ona przedstawicieli 30 instytucji zajmujących się problematyką II wojny światowej.