Projekt finansowany był w 100 % ze środków UE w ramach poddziałania 1.3.1 „Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej” Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Inwestycja była wdrażana w trybie pozakonkursowym w formule partnerskiej: 

• beneficjent: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN);
• podmiot upoważniony do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych (NDAP).

Data zakończenia projektu: 2023-12-31.

Projekt termomodernizacji archiwów państwowych w Polsce jest podzielony na 2 etapy:

Etap pierwszy to projekt przygotowawczy pt. „Kompleksowa modernizacja energetyczna wybranych obiektów archiwów państwowych w Polsce - etap 1- przygotowanie dokumentacji”  realizowany był w latach 2021-2023. Umowa o dofinansowanie projektu została podpisana 5 lipca 2021 r. pomiędzy Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Beneficjent) oraz Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Instytucja Wdrażająca POIiŚ). Rzeczowa realizacja przedsięwzięcia została zakończona 31.12.2023 r.  Obecnie trwa etap rozliczenia końcowego przedsięwzięcia.

Kolejnym (drugim) etapem projektu będzie inwestycja polegająca na głębokiej kompleksowej modernizacji energetycznej budynków realizowana w oparciu o wytworzoną na pierwszym etapie dokumentację projektową. Projekt pn. „Kompleksowa modernizacja energetyczna wybranych obiektów archiwów państwowych w Polsce – etap 2” został umieszczony w Wykazie projektów zidentyfikowanych programu  FEnIKS 2021-2027. Wniosek o dofinansowanie dla tej inwestycji został złożony w III kwartale 2024 r. Przewidywana rzeczowa realizacja przypadnie na lata 2025-2029 .

Całkowite koszty projektu: 8 290 391, 00 PLN
Dofinansowanie ze środków UE (100% wydatków kwalifikowanych w projekcie): 8 290 391,00 PLN

Umowa o dofinansowanie została podpisana w dniu 5 lipca 2021 r. pomiędzy Ministerstwem Kultury Dziedzictwa i Narodowego a Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. (Aneks nr 1 z 6 grudnia 2021 r., Aneks nr 2 z 3 marca 2023 r. )

Celem projektu jest poprawa efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej- głęboka modernizacja energetyczna budynków Archiwów Państwowych. To inwestycja 
o strategicznym znaczeniu dla społeczno-gospodarczego rozwoju kraju, która przyczyni się m.in. do:

• ograniczenia zjawiska tzw. „niskiej emisji”,
• zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych,
• większej energooszczędności budynków.

Realizacja projektu zapewni także właściwe i bezpieczne warunki przechowywania państwowego zasobu archiwalnego, w tym dziedzictwa kulturowego kraju wytworzonego na przestrzeni dziejów, ale także świadectw obecnych czasów sukcesywnie przejmowanych przez Archiwa Państwowe.

Zadanie inwestycyjne wpisuje się zarówno w zakres wsparcia obszaru energetyki POIiŚ 2014-2020, jak i w założenia perspektywy finansowej 2021-2027, tj. bardziej przyjaznej dla środowiska bezemisyjnej Europy, a także realizuje założenia zgodnie z dokumentami na poziomie krajowym, w tym m.in. „Krajowym Planem na rzecz Energii i Klimatu”.

Lokalizacje (24) objęte projektem:

• Archiwum Główne Akt Dawnych,
• Archiwum Akt Nowych,
• Archiwum Państwowe w Częstochowie,
• Archiwum Państwowe w Kaliszu,
• Archiwum Państwowe w Katowicach
• Archiwum Państwowe w Kielcach,
• Archiwum Państwowe w Lesznie,
• Archiwum Państwowe w Łodzi,
• Archiwum Państwowe w Olsztynie,
• Archiwum Państwowe w Opolu,
• Archiwum Państwowe w Przemyślu,
• Archiwum Państwowe w Siedlcach, 
• Archiwum Państwowe w Toruniu,
• Archiwum Państwowe we Wrocławiu,
• Archiwum Państwowe we Wrocławiu : oddziały w Jeleniej Górze i Legnicy,
• Archiwum Państwowe w Poznaniu : oddział w Pile,
• Archiwum Państwowe w Warszawie : oddziały w Otwocku i Grodzisku Mazowieckim,
• Archiwum Państwowe w Gdańsku: oddział w Gdyni,
• Archiwum Państwowe w Opolu,
• Archiwum Państwowe w Koszalinie: oddział w Słupsku,
• Archiwum Państwowe w Szczecinie,
• Archiwum Państwowe w Płocku.

Projekt zmierza do głębokiej modernizacji energetycznej budynków archiwów państwowych. Jest inwestycją o strategicznym znaczeniu dla społeczno-gospodarczego rozwoju kraju, która przyczyni się m.in. do ograniczenia zjawiska tzw. „niskiej emisji”, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz energooszczędności w budynkach publicznych. Realizacja tej strategicznej inwestycji zapewni także właściwe i bezpieczne warunki przechowywania zasobu archiwalnego. 

Przedmiotowy projekt dotyczył przygotowania dokumentacji techniczno-budowalnej wymaganej przepisami prawa i wytycznymi niezbędnej do rozpoczęcia działań inwestycyjnych, w tym: inwentaryzacja architektoniczno-budowlana, audyty energetyczne, prace projektowe i kosztorysowe. Identyfikacja optymalnego zestawu działań zwiększających efektywność energetyczną w danym budynku dokonana została e ex-ante na podstawie audytu energetycznego. 

Całkowita powierzchnia użytkowa obiektów przewidzianych w projekcie wynosi 71,58 tys. m².

Grupami docelowymi wsparcia projektu będą użytkownicy korzystający ze wspartej infrastruktury. Znaczenie głębokiej termomodernizacji budynków archiwów państwowych jest ważnym elementem działań, których realizacja ma doprowadzić m.in. do ograniczenia smogu, spadku emisji gazów cieplarnianych, zmniejszenia zużycia energii końcowej, oszczędności na energii elektrycznej i energii cieplnej czy też zmniejszenia rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych. Z drugiej strony realizacja tego przedsięwzięcia przyczyni się do zapewnienia właściwych i bezpiecznych warunków przechowywania i udostępniania zasobu archiwalnego.

Kolejnym etapem projektu będzie „Etap drugi” - inwestycja polegająca na kompleksowej modernizacji energetycznej 27 obiektów archiwów państwowych, realizowana w oparciu o wytworzoną na pierwszym etapie dokumentację projektową.

Z dniem 31 maja 2024 r. projekt pn. „Kompleksowa modernizacja energetyczna wybranych obiektów archiwów państwowych w Polsce – etap 2” został umieszczony w Wykazie projektów zidentyfikowanych programu FEnIKS 2021-2027. Wniosek o dofinansowanie projektu został złożony w III kwartale 2024 r. Przewidywana rzeczowa realizacja przypadnie na lata 2025-2029 .

Jak sygnalizować potencjalne nieprawidłowości lub nadużycia w POIiŚ?

Instytucja Zarządzająca PO IiŚ stworzyła mechanizm umożliwiający sygnalizowanie potencjalnych nieprawidłowości lub nadużyć w wykorzystaniu środków unijnych w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. Wszelkie nieprawidłowości można zgłaszać za pośrednictwem adresu e-mail: naduzycia.POIS@mfipr.gov.pl lub specjalnego formularza na stronie internetowej: https://www.pois.gov.pl/nieprawidłowości

Przyjęte rozwiązanie sprzyjać będzie realizacji projektów w sposób etyczny, jawny i przejrzysty.

Co należy zgłaszać:

Podejrzenie nieprawidłowości, które dotyczą przedstawicieli instytucji wdrażających Program lub podmioty realizujące projekty (np. Beneficjenci).

Zasady, jakimi kieruje się właściwa instytucja przy rozpatrywaniu przekazanych zgłoszeń

1. Każde zgłoszenie podlega ochronie przed udostępnieniem osobom nieuprawnionym. Informacje objęte zgłoszeniem, umożliwiające identyfikację osoby dokonującej zgłoszenie, będą chronione zarówno na etapie wyjaśniania sprawy, podczas prowadzenia ewentualnych działań zapobiegawczych, jak również w przyszłości i udostępniane wyłącznie uprawnionym urzędnikom oraz funkcjonariuszom odpowiednich służb.   
2. Wszelkie zgłoszenia będą skrupulatnie rozpatrywane zgodnie z wewnętrznymi procedurami Instytucji Zarządzającej Programem Infrastruktura i Środowisko oraz przepisami prawa powszechnie obowiązującego.   
3. W przypadku wyrażenia chęci pozostania anonimowym przez osobę dokonującą zgłoszenia za pośrednictwem poczty elektronicznej, dokonywana będzie pełna anonimizacja zgłoszenia (ze zgłoszenia usunięte zostaną dane osobowe zgłaszającego i inne cechy pozwalające na identyfikację jego tożsamości) przed jej ewentualnym przekazaniem w celu wyjaśnienia sprawy.    
4. W przypadku zgłoszeń (głównie anonimowych), które będą niepełne i nie będzie możliwości uzupełnienia tych informacji, istnieje ryzyko, że takie Zgłoszenie nie będzie mogło zostać rozpatrzone.

W trosce o realizowany projekt unijny z I osi priorytetowej „Zmniejszenie emisyjności gospodarki” poddziałanie: 1.3.1 „Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej” polecamy Państwu zapoznanie się z informacjami dotyczącymi zjawiska korupcji oraz przeciwdziałania konfliktowi interesów, zamieszczonymi pod niżej wskazanymi linkami:

• http://www.antykorupcja.gov.pl/
• http://www.cba.gov.pl/
• https://www.szkolenia-antykorupcyjne.edu.pl/

Korupcja negatywnie oddziałuje na różne płaszczyzny życia społecznego stanowiąc zagrożenie dla gospodarki i narusza wolność rynkową. Dlatego tak ważne jest uświadomienie sobie zagrożeń płynących z tego zjawiska i przeciwdziałanie mu na każdym etapie realizacji projektów.

Zapraszamy do zapoznania się z tematyką nadużyć finansowych ujętą w niżej wymienionych publikacjach instytucji międzynarodowych, krajowych oraz organizacji pozarządowych:

1. Konflikt interesów w polskiej administracji rządowej – prawo, praktyka, postawy urzędników.
2. „Poradnik w zakresie przeciwdziałania nadużyciom finansowym w szczególności w ramach projektów realizowanych z Programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020” wydany w styczniu 2019 r.
3. Wytyczne Komisji Europejskiej dla państw członkowskich i instytucji wdrażających programy: „Ocena ryzyka nadużyć finansowych oraz skuteczne i proporcjonalne środki zwalczania nadużyć finansowych”.
4. Przewodnik OLAF skierowany do pracowników instytucji: „Wykrywanie podrobionych dokumentów w dziedzinie działań strukturalnych”
5. Przewodnik OLAF skierowany do pracowników instytucji: „Identyfikowanie przypadków konfliktu interesów w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych w ramach działań strukturalnych”.
6. Wytyczne OECD dotyczące zwalczania zmów przetargowych.
7. Fraud and Corruption Awareness Handbook – Podręcznik dla urzędników zaangażowanych w zamówienia publiczne, opracowany wspólnie przez Centralne Biuro Antykorupcyjne i Bank Światowy.
8. Nota informacyjna COCOF dotycząca przesłanek nadużyć finansowych dla EFRR, EFS i FS.
9. Broszura Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: „Zmowy przetargowe”