Siedziba główna Muzeum Narodowego w Lublinie mieści się na Wzgórzu Zamkowym, w zaadaptowanym na cele wystawiennicze neogotyckim gmachu dawnego więzienia, wzniesionego na ruinach Zamku Lubelskiego w XIX wieku. O królewskiej przeszłości niezmiennie przypominają dwa najstarsze obiekty będące pod opieką Muzeum – romański donżon oraz gotycka Kaplica Trójcy Świętej.

Początki Zamku Lubelskiego sięgają już XII wieku. Istniejący wówczas na wzgórzu zamkowym drewniany gród umocniony drewniano-ziemnym wałem był siedzibą kasztelana, a później starosty. Lublin w tym okresie wielokrotnie najeżdżały wrogie plemiona, m.in. Tatarów i Jadźwingów, dlatego w połowie XIII wieku na wzgórzu wzniesiono pierwszy murowany obiekt – wieżę obronno-mieszkalną, zwaną donżonem. Jest to najstarszy zabytek zachowany na terenie wzgórza zamkowego, zbudowany w stylu romańskim. Wieża utwierdziła lokalizację średniowiecznego założenia i dała początek murowanej zabudowie zamku.

W XIV wieku ze względu na strategiczne położenie Lublina, król Kazimierz Wielki postanowił wzmocnić obronność miasta i ufundował gotycki, murowany zamek otoczony murem obronnym. Jego częścią była Kaplica Trójcy Świętej – jeden z najcenniejszych zabytków średniowiecznej sztuki sakralnej, również zachowany do dziś. Jej wnętrza zostały ozdobione freskami bizantyjsko-ruskimi z fundacji króla Władysława Jagiełły w 1418 roku. Dzięki połączeniu zachodniej, gotyckiej architektury oraz wschodnich malowideł, Kaplica Trójcy Świętej stanowi unikatowy zabytek sztuki sakralnej w skali międzynarodowej. 

W XV-XVI wieku Lublin był miastem o dużym znaczeniu politycznym i gospodarczym. Zamek Lubelski znajdował się wówczas na królewskim szlaku prowadzącym z Krakowa do Wilna. Z tego powodu cieszył się również zainteresowaniem i opieką kolejnych królów z dynastii Jagiellonów, którzy nadawali miastu liczne prawa i przywileje. Na zamku także, pod kuratelą Jana Długosza, wychowywali się synowie króla Kazimierza Jagiellończyka. Za czasów ostatnich Jagiellonów zamek został przebudowany w renesansową rezydencję na wzór Wawelu. W jego murach w 1569 roku doszło do zawarcia jednego z najważniejszych aktów w historii Polski – unii polsko-litewskiej, zwanej unią lubelską. W jej wyniku powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów, która przetrwała aż do rozbiorów.

Po przeniesieniu stolicy Polski z Krakowa do Warszawy w 1596 roku, Zamek Lubelski stracił na znaczeniu i zaczął podupadać. Królowie nie mieli już potrzeby łożyć na jego utrzymanie i niezbędne remonty. W XVII wieku w wyniku licznych wojen, m.in. ze Szwedami, zamek został niemal całkowicie zniszczony. Lustracja starostwa lubelskiego z 1661 roku tak opisuje stan zamku: ten wszystek cale zrujnowany, sumy znacznej na restauracyją potrzebuje (…) przez nieprzyjaciela spalony, ostatek się zawaliło. Potwierdzeniem rozmiaru zniszczeń jest wizerunek Wzgórza Zamkowego na obrazie Pożar Lublina w 1719 r. Szczęśliwie jednak, ocalały dwie najstarsze budowle – kaplica i donżon.

W latach 1824-26 na ruinach dawnego zamku rozpoczęto budowę neogotyckiego gmachu więzienia, które funkcjonowało przez 128 lat. W latach 1831-1915 było tu więzienie carskie, głównie dla uczestników walk o niepodległość, m. in. powstańców styczniowych.
W okresie 1918-1939 obok więźniów kryminalnych odbywali tu karę członkowie ruchu komunistycznego, działający przeciwko państwu polskiemu. Druga wojna światowa i okupacja (1939-1944) to okres funkcjonowania więzienia hitlerowskiego, przez które przeszło 40.000 osób, głównie członków ruchu oporu. Po wyzwoleniu w sierpniu 1944 roku, zorganizowano na zamku polityczne więzienie karno-śledcze, podległe władzom sowieckim, a następnie Urzędowi Bezpieczeństwa Publicznego. Po likwidacji więzienia w 1954 roku i przeprowadzeniu prac remontowych zamek przeznaczono na cele kultury. Od 1957 roku jest on siedzibą główną Muzeum Narodowego w Lublinie.

Obecnie zbiory Muzeum, założonego w 1906 roku liczą ponad 175 tysięcy eksponatów, które pochodzą z wielu dziedzin kultury i sztuki – począwszy od archeologii, przez militaria, numizmaty, rzemiosło artystyczne, sztukę ludową, aż po malarstwo i sztukę współczesną. Jest to muzeum wielodziałowe, które reprezentuje zarówno narodowe, jak i europejskie dziedzictwo, ze szczególnym uwzględnieniem regionalnej spuścizny kulturowej.

www.mnwl.pl
https://www.facebook.com/nationalmuseuminlublin
Miejsce: Materiały zamieszczane będą na stronie internetowej Muzeum oraz na Facebooku.
Opłata: udział bezpłatny
https://www.mnwl.pl/Aktualnosci/Ferie_na_Zamku_-2-1188-20.html

4 stycznia 2021 - Tańce dworskie – Allemande

Taneczny krok w Nowy Rok! Zapraszamy do nauki podstawowych kroków dawnych tańców dworskich. Pomoże nam w tym cykl czterech filmów instruktażowych przygotowany przez Zespół Tańca Dawnego Belriguardo. Na początek poznamy niemiecką allemande.

5 stycznia 2021 - Tańce dworskie – Pawana

Taneczny krok w Nowy Rok! Zapraszamy do nauki podstawowych kroków dawnych tańców dworskich. Pomoże nam w tym cykl czterech filmów instruktażowych przygotowany przez Zespół Tańca Dawnego Belriguardo. W tym filmie zagości paradna pawana, w której należy kroczyć dumnie i dostojnie jak paw.

6 stycznia 2021 - Tańce dworskie – Galiarda

Taneczny krok w Nowy Rok! Zapraszamy do nauki podstawowych kroków dawnych tańców dworskich. Pomoże nam w tym cykl czterech filmów instruktażowych przygotowany przez Zespół Tańca Dawnego Belriguardo. Tym razem przed nami skoczna galiarda.

7 stycznia 2021 - Tańce dworskie – Branle

Taneczny krok w Nowy Rok! Zapraszamy do nauki podstawowych kroków dawnych tańców dworskich. Pomoże nam w tym cykl czterech filmów instruktażowych przygotowany przez Zespół Tańca Dawnego Belriguardo. W ostatnim filmie nauczymy się korowodowego branle’a.

8 stycznia 2021 - Maskarada

Wszyscy mamy już dosyć ciągłego zakrywania ust i nosa. Jednak karnawał to czas, kiedy oprócz maseczek możemy założyć także kolorowe, brokatowe maski! Na podstawie przygotowanych szablonów wspólnie wykonamy najpiękniejsze przykrycia twarzy, w których nikt nas nie rozpozna.

11 stycznia 2021 - Motamy i składamy. Lalki!

Kiedy nie możemy wyjść z domu, by pobawić się z kolegami i koleżankami ze szkolnej ławki, zawsze pozostaje nam zabawa lalkami! Czy wiecie, jak wyglądały dawne lalki, kiedy jeszcze nie było można kupić ich w sklepie?  Z czego je wykonywano i w jaki sposób? Wszystkiego dowiecie się w tym filmie, a na podstawie instruktażu stworzycie własne lalki lub motanki.

12 stycznia 2021 - Muzealne zagadki

Zapraszamy do pobrania materiałów edukacyjnych w postaci kart pracy do rozwiązania w domowym zaciszu. Poznamy m.in. historię i zbiory  Muzeum Narodowego w Lublinie, a także odkryjemy tajemnice światła w obrazach.

13 stycznia 2021 - Poznajemy Muzeum – Przygoda z archeologią

Czy archeolodzy poszukują skarbów lub kości mamutów? Co to są źródła archeologiczne i gdzie je znaleźć? Czym jest fibula, a czym lunula? Na te i wiele innych pytań odpowiemy rozwiązując zadania w zeszycie edukacyjnym z cyklu „Poznajemy Muzeum”, który tym razem poświęcony jest archeologii – jednej z bardziej fascynujących dziedzin nauki.

14 stycznia 2021 - Historia pewnego zabytku – premiera filmu

Wspólnie z Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej zapraszamy w filmową podróż na wschodnie rubieże Państwa Piastów. Razem z naszym głównym bohaterem zajrzymy do słowiańskiej wioski w okolicach grodu Wołyń, by nabyć odpowiednią broń, niezbędną w późniejszej walce o Grody Czerwieńskie. Jaki będzie rezultat stoczonej bitwy? I jakie będą losy naszego wojownika? Filmowa opowieść przyniesie odpowiedzi na wszystkie pytania, a zrekonstruowane stroje i realistyczne sceny sprawią, że przeniesiemy się o tysiąc lat wstecz.

15 stycznia 2021 - Historia pewnego zabytku – premiera komiksu

Znów wyruszamy w podróż na Grody Czerwieńskie z naszym dzielnym wojem, jednak tym razem – w wersji rysunkowej. Będzie to nie lada gratka dla fanów komiksów!  Tych, co zamiast filmów wolą obrazkowe historie z dymkami, zapraszamy do czytania opowieści, którą zilustrował Jakub Kijuc.