Polska w Macedonii Północnej

Macedonia Północna (nazwa obowiązuje od stycznia 2019 r.) posiada gospodarkę rynkową, która została zliberalizowana po uzyskaniu niepodległości w 1991 roku. Kraj skoncentrował się na przyciąganiu inwestycji zagranicznych, oferując niskie stawki podatkowe i strefy ekonomiczne, które zapewniają ulgi podatkowe i ułatwienia administracyjne. Wśród najważniejszych strategii gospodarczych wyróżnia się:

Przyciąganie inwestycji zagranicznych, szczególnie w przemyśle motoryzacyjnym.

Rozwój eksportu, głównie do krajów UE, z Niemcami jako największym partnerem handlowym.

Modernizacja infrastruktury, w tym budowa gazociągów i poprawa transportu oraz energetyki.

Wsparcie dla MŚP poprzez programy innowacyjne, ulgi podatkowe i szkolenia.

Transformacja energetyczna, ze szczególnym naciskiem na odnawialne źródła energii.
Główne wyzwania to wysokie bezrobocie, korupcja, oraz szara strefa, mimo pozytywnych zmian w kierunku integracji z UE.

Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB
Gospodarka Macedonii Północnej jest zróżnicowana, z dominującym sektorem usługowym, który stanowi 60% PKB.

Usługi (60%) – obejmują handel, finanse, edukację oraz turystykę.

Przemysł (30%) – najważniejsze gałęzie to produkcja części samochodowych, chemikaliów, wyrobów stalowych, tekstyliów oraz energii. Przemysł, a szczególnie produkcja części samochodowych, zyskał na znaczeniu w ostatnich latach, wspierany przez napływ inwestycji zagranicznych.

Rolnictwo (10%) – główne produkty to tytoń, winogrona, owoce, warzywa, mleko i jaja.
                    
Polityka kursowa - Waluta Macedonii Północnej, denar macedoński, jest powiązana z euro, co pomaga w utrzymaniu stabilności makroekonomicznej. Dzięki temu kraj cieszy się niską inflacją, co wspiera utrzymanie stabilnych warunków gospodarczych.

Surowce i technologie krytyczne
Macedonia Północna nie jest dużym producentem surowców naturalnych, ale w gospodarce dominują przemiany technologiczne, szczególnie w sektorze motoryzacyjnym. Przemysł motoryzacyjny korzysta z nowoczesnych technologii produkcji części samochodowych, elektroniki oraz systemów bezpieczeństwa. Technologie te są kluczowe dla dalszego rozwoju przemysłu i wzrostu gospodarczego.

Stan infrastruktury
Macedonia Północna przeprowadza inwestycje w infrastrukturę energetyczną i transportową. Projekty takie jak budowa gazociągów mają na celu dywersyfikację źródeł energii, a rozwój infrastruktury transportowej ma wspierać handel i wzrost gospodarczy. Równocześnie kraj stawia na modernizację sektora energetycznego, w tym rozwój odnawialnych źródeł energii.

       Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

        W 2025 r. dla wszystkich obywateli RMP:

• • 1 stycznia (Nowy Rok)
  • 7 stycznia (prawosławne Boże Narodzenie)
  • 30 marca (Ramadan)  przypada w niedzielę, więc dniem wolnym będzie 31 marca
  • 21 kwietnia (Wielkanoc prawosławna)
  • 1 maja (Święto Pracy)
  • 24 maja (św. Cyryla i św. Metodego)
  • 2 sierpnia – (Dzień Republiki)
  • 8 września (Dzień Niepodległości)
  • 11 października (Dzień Powstania Narodowego)
  • 23 października (Dzień Macedońskiej Walki Rewolucyjnej)
  • 8 grudnia (św. Klementa Ochrydzkiego) 

Dni wolne dla wyznawców prawosławia:

• • 6 stycznia (prawosławna Wigilia)
  • 19 stycznia (Święto Chrztu Pańskiego)
  • 18 kwietnia (Wielki Piątek)
  • 6 czerwca (Pięćdziesiątnica)
  • 28 sierpnia (Zaśnięcie Przenajświętszej Bogurodzicy)
  • Dni wolne dla katolików:
  • 21 kwietnia (Wielkanoc)
  • 1 listopada (Wszystkich Świętych)
  • 25 grudnia (Boże Narodzenia)

Dni wolne dla muzułmanów:

• • 6 czerwca (Kurban Bajram)

Ponadto, obywatelom RMP różnej narodowości i pochodzenia przysługują co roku dni wolne od pracy: Albańczykom (22 listopada), Serbom (27 stycznia), Romom (8 kwietnia), Vlachom (23 maja), Żydom (2 października), Bośniakom (28 września), Turkom (21 grudnia).

• Najważniejsi partnerzy handlowi: Niemcy (największy partner handlowy), kraje UE.
• Podstawowe produkty i usługi eksportowe: Części samochodowe, tekstylia, produkty spożywcze (np. wino, tytoń).
• Podstawowe produkty i usługi importowe: Maszyny, chemikalia, paliwa.
• Główni inwestorzy: Niemcy, Wielka Brytania.
• Główne kierunki inwestycji zagranicznych: Przemysł motoryzacyjny (produkcja części samochodowych), infrastruktura (drogi, energetyka).

Macedonia Północna aktywnie uczestniczy w inicjatywach i organizacjach wielostronnych o charakterze gospodarczym, aby wspierać rozwój gospodarki i integrację z rynkami międzynarodowymi.

WTO (Światowa Organizacja Handlu): członkostwo od 2003 roku, co umożliwia krajowi uczestnictwo w globalnym systemie handlu i negocjacjach dotyczących liberalizacji handlu.

UE (Unia Europejska): kraj jest kandydatem do członkostwa i realizuje reformy gospodarcze w ramach procesu akcesyjnego, w tym harmonizację przepisów z acquis communautaire. UE jest największym partnerem handlowym Macedonii Północnej.

IMF (Międzynarodowy Fundusz Walutowy) i WB (Bank Światowy): Macedonia Północna korzysta z programów wsparcia finansowego, doradztwa makroekonomicznego oraz projektów wspierających infrastrukturę i rozwój społeczny.

EBRD (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju): finansuje projekty infrastrukturalne i inwestycje prywatne, szczególnie w sektorze energii i transportu.

EIB (Europejski Bank Inwestycyjny): wspiera inwestycje w infrastrukturę, edukację i sektor prywatny, w tym projekty transportowe i energetyczne.

CEFTA (Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu): uczestnictwo umożliwia handel i współpracę gospodarczą z krajami Bałkanów Zachodnich.

Macedonia Północna angażuje się także w regionalne inicjatywy gospodarcze, takie jak Open Balkan, mające na celu stworzenie strefy swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i osób na Bałkanach Zachodnich.

Relacje z UE

Północna Macedonia jest krajem kandydującym od 2005 roku. Negocjacje akcesyjne zostały oficjalnie otwarte 19 lipca 2022 roku. W grudniu 2023 roku zakończono proces screeningu legislacji i polityk kraju.

Relacje z UE oparte są na Układzie o stabilizacji i stowarzyszeniu (SAA), który obowiązuje od 2004 roku. Kraj aktywnie uczestniczy w procesach technicznych i politycznych dialogów z UE. Północna Macedonia zachowuje pełną zgodność ze wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa UE, w tym decyzjami dotyczącymi sankcji wobec Rosji i Białorusi.

W ramach Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA III) w latach 2021–2027 przyznano łącznie 750,4 mln EUR na reformy w obszarach takich jak prawa podstawowe, zielona transformacja i rozwój sektora prywatnego. Kraj uczestniczy także w wieloletnich programach operacyjnych dotyczących transportu, środowiska i kapitału ludzkiego.

Baza traktatowa

Traktaty z Polską:

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania (weszła w życie w 1996 r.).

Umowa o ochronie wzajemnych inwestycji (weszła w życie w 1997 r.).

Memorandum o współpracy gospodarczej i handlowej (aktualizacja z 2019 r.).

Traktaty z UE:

Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu (SAA) z 2004 r.

Porozumienie wizowe z 2009 r., zapewniające obywatelom Północnej Macedonii ruch bezwizowy do strefy Schengen.

Protokół akcesyjny do Porozumienia WTO o zamówieniach publicznych (GPA) z 30 października 2023r.

Trzy umowy CRM w ramach CEFTA (2023–2024), dotyczące swobodnego przepływu osób i uznawania kwalifikacji zawodowych oraz akademickich.