Polska w Mongolii

Repatriacja – informacje ogólne

Repatriacja oznacza powrót do ojczyzny osób pochodzenia polskiego i jest jednym ze sposobów nabycia polskiego obywatelstwa. Prawo to przysługuje wyłącznie osobom, które nie posiadają polskiego obywatelstwa i pragną przesiedlić się na stałe do Polski.

Polski Rząd traktuje prowadzenie akcji repatriacyjnej jako spełnienie moralnego obowiązku i wynagrodzenia historycznych krzywd rodakom pochodzącym głównie z terenów azjatyckiej części byłego ZSRR. Ustawa o repatriacji umożliwia powrót do kraju tym osobom, bądź ich potomkom, którzy na skutek deportacji, zesłań i innych prześladowań narodowościowych i politycznych nie mogły się w Polsce nigdy osiedlić.

Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestie repatriacji jest Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1105). Zgodnie z jej definicją repatriantem jest osoba, która przybyła do Polski na podstawie wizy krajowej w celu repatriacji z zamiarem osiedlenia się na stałe.

Zakres terytorialny repatriacji

Repatriacja dotyczy osób, które przed 1 stycznia 2001 r., zamieszkiwały na stałe na terytorium obecnych:

• Armenii,
• Azerbejdżanu,
• Gruzji,
• Kazachstanu,
• Kirgistanu,
• Tadżykistanu,
• Turkmenistanu,
• Uzbekistanu,

a także azjatyckiej części Rosji, o której mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 października 2023 r. w sprawie wykazu jednostek administracyjnych wchodzących w skład azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej.

Wiza krajowa w celu repatriacji

Wiza krajowa w celu repatriacji może być wydana osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:

1. jest polskiego pochodzenia;
2. przed dniem wejścia w życie ustawy (to jest przed 1 stycznia 2001 r.) zamieszkiwała na stałe na terytorium obecnych Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżanu, Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu albo azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej.

Za osobę polskiego pochodzenia uznaje się osobę deklarującą narodowość polską i spełniającą łącznie dwa warunki:

1. co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej;
2. wykaże ona swój związek z polskością.

Warunek dotyczący narodowości polskiej uważa się za spełniony, jeżeli co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków wnioskodawcy potwierdziło swoją przynależność do Narodu Polskiego, w szczególności przez pielęgnowanie polskich tradycji i zwyczajów.

Decyzję w sprawie uznania wnioskodawcy za osobę polskiego pochodzenia wydaje konsul.

Wiza dla małżonka oraz zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków)

Wiza krajowa w celu repatriacji może być również wydana małżonkowi repatrianta oraz zstępnym do czwartego stopnia wraz z ich małżonkami, jeżeli zamierzają przybyć z nią do Polski z zamiarem osiedlenia się na stałe.

Małoletni pozostający pod władzą rodzicielską repatrianta również nabywa obywatelstwo polskie w drodze repatriacji. W przypadku, gdy repatriantem jest tylko jedno z rodziców, małoletni nabywa obywatelstwo polskie jedynie za zgodą drugiego z rodziców, wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed konsulem.

Małoletni, który ukończył 16 lat może nabyć polskie obywatelstwo w drodze repatriacji jedynie po wyrażeniu na to jego zgody.

Procedura repatriacyjna

1. Złożenie wniosku o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji

Osoba ubiegająca się o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji składa wniosek o jej wydanie w polskim urzędzie konsularnym właściwym ze względu na miejsce swojego zamieszkania lub pobytu. Do wniosku należy dołączyć wymagane dokumenty (sprawdź w zakładce: Jakie dokumenty musisz złożyć?)

2. Rozpatrzenie wniosku w zakresie uznania wnioskodawcy za osobę polskiego pochodzenia

Konsul, na podstawie przedstawionych dokumentów i rozmowy z wnioskodawcą, ocenia, czy spełnia on określone w ustawie warunki oraz wydaje decyzję o uznaniu bądź odmowie uznania za osobę polskiego pochodzenia.

3. Uzyskanie zgody Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na wydanie wizy

Konsul po stwierdzeniu, że występujący o wizę repatriacyjną jest pochodzenia polskiego, występuje do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uzyskania zgody na wydanie wizy dla wnioskodawcy oraz członków jego najbliższej rodziny, jeżeli zamierzają przesiedlić się do Polski.

4. Wydanie wizy repatriacyjnej

Po potwierdzeniu przez wnioskodawcę, że dysponuje on warunkami do osiedlenia się w Polsce oraz po uzyskaniu zgody Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji konsul może wydać wizę repatriacyjną.

Okres ważności wizy wynosi 12 miesięcy -  przyjazd posiadacza wizy do Polski powinien nastąpić w tym czasie.

Wizy krajowej w celu repatriacji nie może otrzymać osoba która:

• utraciła obywatelstwo polskie nabyte w drodze repatriacji,
• repatriowała się z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944-1957 przez Rzeczpospolitą Polską albo przez Polską Rzeczpospolitą Ludową z Białoruską SRR, Ukraińską SRR, Litewską SRR i ZSRR do jednego z państw będących stroną tych umów,
• w czasie pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej działała na szkodę podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej,
• uczestniczyła lub uczestniczy w łamaniu praw człowieka,
• jej dane znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu,
• wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego,
• obowiązuje wpis danych osoby do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany.

Wizę krajową w celu repatriacji konsul wydaje po przedstawieniu jednego z następujących warunków do osiedlenia się:

• dowodu potwierdzającego posiadanie lokalu mieszkalnego i źródeł utrzymania w Polsce

albo

• dowodu potwierdzającego zapewnienie lokalu mieszkalnego i źródeł utrzymania w Polsce.

Dowodem potwierdzającym posiadanie warunków do osiedlenia się jest dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu mieszkalnego na okres nie krótszy niż 12 miesięcy oraz oświadczenie o zatrudnieniu lub umowa o pracę na okres nie krótszy niż 12 miesięcy.

Dowodami potwierdzającymi zapewnienie warunków do osiedlenia są:

1. decyzja Pełnomocnika Rządu do Spraw Repatriacji w sprawie przyznania miejsca w ośrodku adaptacyjnym dla repatriantów lub
2. uchwała rady gminy zawierająca zobowiązanie do zapewnienia warunków do osiedlenia się przez okres nie krótszy niż 2 lata lub
3. oświadczenie obywatela polskiego, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, mających siedzibę w Polsce, zawierające zobowiązanie do zapewnienia lokalu przez okres nie krótszy niż 2 lata. Przy czym oświadczenie obywatela polskiego może dotyczyć wyłącznie wstępnych, zstępnych lub rodzeństwa tej osoby.

Brak warunków do osiedlenia się w Polsce powoduje, że konsul może wydać jedynie decyzję o zakwalifikowaniu do wydania wizy repatriacyjnej. Dopiero po przedstawieniu dowodu potwierdzającego warunki do osiedlenia się w Polsce konsul wyda wizę repatriacyjną.

Kandydatowi na repatrianta nieposiadającemu warunków do osiedlenia się w Polsce za pośrednictwem konsula, przedstawia się:

• ofertę lokalu mieszkalnego i źródeł utrzymania pochodzące z ewidencji prowadzonej przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Repatriacji;
• propozycję przyznania miejsca w ośrodku adaptacyjnym dla repatrianta.

Propozycje te przekazywane są w kolejności złożenia wniosków o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji. W pierwszej kolejności udostępnia się je osobom deportowanym i prześladowanym z przyczyn narodowościowych lub politycznych, których wiek i zły stan zdrowia uzasadniają szybką repatriację.

Decyzję w sprawie przyznania miejsca w ośrodku adaptacyjnym wydaje Pełnomocnik Rządu do Spraw Repatriacji.

Status członków rodziny repatrianta niemających polskiego pochodzenia

Jeżeli małżonek nie chce skorzystać z możliwości uzyskania wizy repatriacyjnej, a zamierza osiedlić się wspólnie z repatriantem na terytorium Polski, może ubiegać się o zezwolenie na pobyt stały. Udziela go lub odmawia jego udzielenia Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Powyższa procedura odnosi się również do małoletniego pozostającego pod władzą rodzicielską repatrianta, gdy drugi rodzic nie zgodzi się na nabycie obywatelstwa polskiego przez dziecko. W obydwu powyższych przypadkach wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały dołącza się do wniosku o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji.

Ośrodki adaptacyjne dla repatriantów

Przyznanie miejsca w ośrodku adaptacyjnym dla repatriantów uznawane jest za jeden z dowodów potwierdzających zapewnienie warunków do osiedlenia się.

Decyzję w sprawie przyznania miejsca w ośrodku adaptacyjnym wydaje Pełnomocnik Rządu do Spraw Repatriacji. Decyzja wydawana jest po przedstawieniu przez konsula pisemnej zgody osób zainteresowanych na umieszczenie w ośrodku adaptacyjnym. Przy wydawaniu decyzji Pełnomocnik bierze pod uwagę czas oczekiwania na wydanie wizy krajowej w celu repatriacji.

Termin na wydanie decyzji o umieszczeniu w ośrodku wynosi 3 lata od zakwalifikowania do wydania wizy w celu repatriacji. Jeśli nie będzie wolnych miejsc w ośrodkach czas ten może ulec wydłużeniu o okres nie dłuższy niż 2 lata.

Pobyt repatrianta w ośrodku trwa do 90 dni. W przypadku, gdy repatriant nie podejmie pracy zarobkowej z przyczyn od siebie niezależnych lub nie posiada nowego miejsca zamieszkania, pobyt w ośrodku może zostać przedłużony decyzją Pełnomocnika o nie więcej niż o kolejne 90 dni.

W ośrodkach adaptacyjnych repatriantom zapewnia się:

• zakwaterowanie w pomieszczeniu odpowiednim dla wieku, płci i stanu zdrowia repatrianta;
• całodzienne wyżywienie składające się z trzech posiłków, w tym jednego posiłku gorącego oraz napojów;
• całodobowy dostęp do pomieszczeń i urządzeń umożliwiających samodzielne przygotowanie posiłku;
• całodobowy dostęp do pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych;
• środki czystości niezbędne do utrzymania higieny osobistej, w tym przeznaczone dla osób małoletnich;
• możliwość wykonywania połączeń telefonicznych na własny koszt. W szczególnie uzasadnionych przypadkach koszty może ponieść ośrodek;
• bezpłatny dostęp do Internetu;
• możliwość uczestniczenia w zajęciach adaptacyjno-integracyjnych oraz w zajęciach umożliwiających poznanie historii, tradycji i zwyczajów polskich, a także w kursach języka polskiego i kursach zawodowych.

W ośrodkach adaptacyjnych dla repatriantów prowadzi się zajęcia (w języku zrozumiałym dla repatriantów) dotyczące:

• systemu opieki zdrowotnej;
• systemu oświaty;
• bezpieczeństwa publicznego;
• polityki prorodzinnej oraz pomocy socjalnej;
• rynku pracy i praw pracownika;
• uprawnień osób niepełnosprawnych oraz procedury uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.

Nadzór nad ośrodkami adaptacyjnymi sprawuje Pełnomocnik Rządu do Spraw Repatriacji.

Pierwsze kroki po przybyciu repatrianta do Polski

W miejscu osiedlenia repatrianci mają obowiązek:

1. zarejestrować w miejscowym urzędzie stanu cywilnego swoje akty stanu cywilnego (urodzenia, ślubu itp.) wraz z ich tłumaczeniem przysięgłym na język polski, chyba że osoba ubiegająca się o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji, przedstawiając dowody potwierdzające posiadanie lub zapewnienie warunków osiedlenia się, zwróci się do konsula, jeszcze przed przyjazdem do Polski, z wnioskiem o sporządzenie polskiego aktu stanu cywilnego (wówczas konsul przekazuje wniosek razem z dokumentami kierownikowi urzędu stanu cywilnego wybranemu przez osobę ubiegającą się o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji);
2. zgłosić się do Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców urzędu wojewódzkiego właściwego dla miejsca zamieszkania, aby otrzymać od wojewody potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego. Potwierdzenie jest wydawane na podstawie paszportu z wklejoną wizą w celu repatriacji oraz po przedstawieniu odpisów aktów stanu cywilnego sporządzonych w polskim Urzędzie Stanu Cywilnego;
3. złożyć w urzędzie miasta lub gminy wniosek o wydanie dowodu osobistego, zameldować się na pobyt stały oraz wystąpić o nadanie numeru PESEL.

Pomoc dla repatriantów po przybyciu do Polski

1. Jednorazowa pomoc finansowa

Pełnomocnik Rządu do Spraw Repatriacji udziela repatriantowi oraz członkom jego najbliższej rodziny jednorazowej pomocy finansowej na:

1. pokrycie kosztów przejazdu lub przelotu oraz przewozu mienia do Polski w wysokości dwukrotnej ceny biletu kolejowego ze stacji najbliższej zamieszkaniu repatrianta do miejsca osiedlenia się w Polsce;
2. zagospodarowanie i bieżące utrzymanie, w wysokości dwukrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej;
3. pokrycie kosztów związanych z podjęciem w Polsce nauki przez dziecko podlegające obowiązkowi szkolnemu w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na każde dziecko.

Pomoc na pokrycie kosztów podróży może przyznać też konsul. Dotyczy to osób, którym konsul wydał wizę repatriacyjną, a które nie posiadają wystarczających środków na pokrycie kosztów podróży do Polski.

2. Pomoc finansowa na remont, adaptację lub wyposażenie lokalu

Starosta właściwy ze względu na miejsce osiedlenia się repatrianta udziela na jego wniosek pomocy finansowej na częściowe pokrycie poniesionych i udokumentowanych kosztów związanych z remontem, adaptacją lub wyposażeniem lokalu mieszkalnego w miejscu osiedlenia się w Polsce. Wysokość maksymalnej kwoty pomocy podlega co roku waloryzacji (w 2024 r. wynosi 8.789,75 zł na repatrianta i każdego członka jego najbliższej rodziny, prowadzącego wspólnie z nimi gospodarstwo domowe.

Repatriant może złożyć powyższy wniosek w terminie dwóch lat od dnia nabycia obywatelstwa polskiego.

3. Pomoc finansowa na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych

Pomoc na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych przysługuje repatriantowi, którzy przybył do Polski na podstawie wizy krajowej w celu repatriacji, posiadając dowód potwierdzający zapewnienie warunków do osiedlenia się w postaci:

1. oświadczenia obywatela polskiego, będącego jego wstępnym, zstępnym lub rodzeństwem, które zawiera zobowiązanie do zapewnienia warunków do osiedlenia się przez okres nie krótszy niż 2 lata lub
2. decyzji Pełnomocnika Rządu do Spraw Repatriacji w sprawie przyznania miejsca w ośrodku adaptacyjnym dla repatriantów.

Pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych udziela Pełnomocnik Rządu do Spraw Repatriacji, na wniosek repatrianta,  w formie dopłaty do:

• czynszu najmu lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego (do 300 zł miesięcznie na repatrianta i każdego członka jego najbliższej rodziny prowadzącego wspólnie z nim gospodarstwo domowe, ale nie więcej niż kwota miesięcznego czynszu określona w umowie najmu),
• opłaty do zakwaterowania w domu studenckim (do 300 zł miesięcznie ale nie więcej niż kwota miesięcznej opłaty za zakwaterowanie w domu studenckim),
• kosztów nabycia lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego (do 25 000 zł na repatrianta oraz każdego członka jego najbliższej rodziny prowadzących wspólnie z nim gospodarstwo domowe; ponadto w przypadku zakupu lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego repatriantowi przysługuje, poza wyżej wskazaną pomocą w wysokości 25 000 zł na osobę, dodatkowa dopłata w wysokości 25 000 zł na rodzinę; łączna wysokość dopłaty do kosztów nabycia lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego nie może przekroczyć ceny lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego określonej w umowie sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego).

Repatriant może łączyć ww. formy pomocy finansowej (np. najpierw korzystać z dopłat do czynszu najmu, a następnie do zakupu mieszkania), z tym, że łączna wysokość pomocy nie może przekroczyć 25 000 zł na repatrianta oraz na każdego członka jego najbliższej rodziny prowadzącego wspólnie z nim gospodarstwo domowe. Oznacza to, że w przypadku, gdy repatriant zamierza skorzystać z dopłaty do kosztów nabycia lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego po okresie korzystania z dopłat do czynszu najmu, maksymalna kwota dopłaty do zakupu mieszkania (25 000 zł) zostanie pomniejszona o wypłacone kwoty dopłat do czynszu najmu.

Do wniosku o przyznanie pomocy finansowej w formie dopłaty do kosztów nabycia lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego należy dołączyć kopię umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego albo kopię umowy podpisanej z deweloperem, z której wynika zobowiązanie stron do zawarcia umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego.

Pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych można udzielać w okresie nie dłuższym niż 10 lat od dnia przybycia repatrianta do Polski lub opuszczenia przez niego ośrodka adaptacyjnego.

Zwrot kwoty udzielonej pomocy mieszkaniowej

Repatriant zwraca kwotę udzielonej pomocy, pomniejszoną o 10% jej wysokości za każdy rok, który upłynął od jej wypłacenia, jeżeli lokal kupiony z wykorzystaniem pomocy finansowej zostanie sprzedany przed upływem 10 lat.

Repatriant nie jest zobowiązany do zwrotu kwoty udzielonej pomocy, jeżeli:

1. w terminie 180 dni od dnia sprzedaży nieruchomości przedstawi Pełnomocnikowi Rządu do Spraw Repatriacji wypis aktu notarialnego potwierdzającego nabycie kolejnego lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego;
2. koszty nabycia kolejnego lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego nie są niższe niż podlegająca zwrotowi kwota.

4. Pomoc gminy w przeprowadzeniu remontu, adaptacji lub wyposażenia lokalu mieszkalnego

Gmina może udzielić repatriantowi pomocy polegającej na przeprowadzeniu remontu, adaptacji lub na wyposażeniu lokalu mieszkalnego. Na realizację tego zadania gmina otrzymuje z budżetu państwa dotację.  Wysokość maksymalnej kwoty dotacji podlega co roku waloryzacji i aktualnie (2024 r.) wynosi 8 789,75 zł na repatrianta i na każdego członka jego najbliższej rodziny.

Pomocy polegającej na przeprowadzeniu remontu, adaptacji lub na wyposażeniu lokalu mieszkalnego nie udziela się repatriantowi, któremu gmina zapewniła lokal mieszkalny.

5. Pomoc w nauce języka polskiego i adaptacji do nowych warunków życia

Repatriantowi może być udzielona pomoc przez zapewnienie uczestnictwa w bezpłatnych kursach języka polskiego i adaptacji w społeczeństwie polskim.

Kursy realizuje Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą. Kartę zgłoszeniową można pobrać ze strony internetowej www.orpeg.pl

Ponadto w ośrodkach adaptacyjnych dla repatriantów zapewnia się uczestnictwo w zajęciach adaptacyjno-integracyjnych, w zajęciach umożliwiających poznanie historii, tradycji i zwyczajów polskich, a także w kursach języka polskiego i kursach zawodowych.

6. Dostęp do opieki zdrowotnej w pierwszym okresie pobytu na terytorium Polski

Repatrianci mają prawo do korzystania z opieki zdrowotnej do 90 dni od dnia przekroczenia granicy RP. Po tym czasie podlegają takim samym przepisom dotyczącym opieki zdrowotnej jak wszyscy  obywatele polscy.

Należy pamiętać, że nieodpłatne korzystanie z powyższych świadczeń nie jest powiązane czasowo z przebywaniem w ośrodku adaptacyjnym. W szczególnych sytuacjach repatriant może przebywać w ośrodku adaptacyjnym nawet do 180 dni, nie wydłuża to jednak okresu bezpłatnego korzystania z opieki zdrowotnej.

7. Aktywizacja zawodowa repatriantów

Starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania repatrianta może zapewnić mu aktywizację zawodową. Może się to odbyć poprzez:

1. zwrot części kosztów na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, na podstawie umowy zawartej między starostą a repatriantem;
2. zwrot części kosztów poniesionych przez pracodawcę na zatrudnienie repatrianta (utworzenie stanowiska pracy, przeszkolenie, wynagrodzenie, nagrody oraz składki na ubezpieczenie społeczne), na podstawie umowy zawartej między starostą a pracodawcą.

Zwrot kosztów poniesionych na aktywizację zawodową może być dokonany przez okres nie dłuższy niż 5 lat od dnia nabycia przez repatrianta obywatelstwa polskiego, a każda z form  aktywizacji (1 lub 2) może być zastosowana tylko jeden raz.

8. Osoba wspierająca repatrianta

Repatriantowi może zostać przydzielona osoba, która będzie wspierać jego integrację. Osoba taka może zostać przydzielona przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, na wniosek repatrianta uzasadniony jego szczególną sytuacją. Może ona wynikać z:

• podeszłego wieku;
• stanu zdrowia;
• braku umiejętności adaptacyjnych;
• niewładania językiem polskim w wystarczającym stopniu.

Pomoc osoby wspierającej polega m.in. na:

• udzielaniu informacji o sposobie załatwienia spraw z zakresu opieki medycznej, szkolnictwa, pomocy socjalnej oraz zatrudnienia;
• wspieraniu repatrianta w załatwianiu powyższych spraw, w szczególności w zakresie sporządzania w jego imieniu pism urzędowych;
• asystowaniu repatriantowi w podeszłym wieku podczas wizyt lekarskich.

Za zgodą repatrianta, osoba wspierająca może występować do organów państwowych i organizacji o udzielenie informacji niezbędnych do udzielenia pomocy repatriantowi.

Z pomocy osoby wspierającej repatriant może korzystać przez okres nie dłuższy  niż 2 lata.