Lasy Państwowe Nadleśnictwo Borne Sulinowo

Rezerwat przyrody
„Diabelskie Pustacie” obejmuje obszar o powierzchni 932,04 ha.

 

Zlokalizowany jest w zasięgu obszaru Natura 2000 – SOO „Diabelskie Pustacie".

Uznany został Rozporządzeniem Nr 45/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 14 listopada 2008 r. (Dz. Urz. W. Z. z 2008 r., Nr 96, poz. 2076).

W skład rezerwatu wchodzi:

― fragment Nadleśnictwa Czarnobór, o powierzchni 294,41 ha;

― fragment Nadleśnictwa Borne Sulinowo, o powierzchni 637,63 ha, zlokalizowany w obrębie Borne Sulinowo, w tym:

•  grunty leśne zalesione i niezalesione – 40,77 ha,

•  grunty związane z gospodarką leśną – 24,74 ha,

•  grunty nieleśne – 572,12 ha.

 

Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie układów biocenotycznych i krajobrazu dwóch szlaków sandrowych - młodszego szlaku sandrowego i szlaku Płytnicy oraz leżących w ich obrębie obniżeń wytopiskowych i wzgórz o charakterze ostańców erozyjnych.

Według Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody (Dz. U. Nr 60, poz. 533), rezerwat „Diabelskie Pustacie" zaliczono do:

I. Rodzaj rezerwatu - florystyczny (Fl);

II. Typ i podtyp rezerwatu:

a) ze względu na dominujący przedmiot ochrony:

- typ rezerwatu - biocenotyczny i fizjocenotyczny (PBf);

- podtyp rezerwatu - biocenoz naturalnych i półnaturalnych (bp);

b) ze względu na główny typ ekosystemu:

- typ rezerwatu - różnych ekosystemów (EE);

- podtyp rezerwatu - mozaiki różnych ekosystemów (me).

 

W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Borne Sulinowo zlokalizowane są dwa obszary chronionego krajobrazu „Dolina Piławy” i „Pojezierze Drawskie”.

 

Obszar chronionego krajobrazu „Dolina Piławy"

Ustanowiony został Uchwałą Nr XIII/143/2004 Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie z dnia 28 lutego 2004 r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu w Gminie Borne Sulinowo.

Powierzchnia całego obszaru wynosi 2197,95 ha i obejmuje rynnę doliny Piławy wraz z Zalewami Nadarzyckimi i Jeziorem Długim oraz otaczającymi ją lasami i znajdującymi się na ich terenie torfowiskami. Ochronie podlega tutaj szata roślinna oraz krajobraz doliny rzeki Piławy.

Do charakterystycznych cech przyrodniczych tego obszaru należą:

- tereny wyróżniające się krajobrazowo o wyjątkowo cennych wartościach przyrodniczych, kulturowych i naukowo dydaktycznych,

- rozlewiska, tereny bagienne, oczka polodowcowe i małe jeziora w rejonie Zalewów Nadarzyckich,

- cały obiekt odznacza się wysokimi walorami krajobrazowymi,

- siedliska przyrodnicze podlegające ochronie,

- miejsca lęgowe i siedliska rzadkich i ginących zwierząt, w tym ptaków: bąka, błotniaka stawowego, brzęczki, cyranki, dzięcioła czarnego i zielonego, gągoła, kokoszki wodnej, krakwy, bekasa kszyka, łabędzia niemego, perkozka, remiza, nurogęsi, trzciniaka, zimorodka, żurawia; widywano również: bielika, bociana czarnego, orlika krzykliwego, puchacza i rybołowa.

Obszar chronionego krajobrazu „Pojezierze Drawskie"

Ochrona wspomnianego terenu wprowadzona została już w 1975 roku w formie strefy chronionego krajobrazu.

Powierzchnia całego obszaru wynosi 92616,40 ha, natomiast W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Borne Sulinowo 1484,45 ha, a powierzchnia obszaru na gruntach Nadleśnictwa wynosi 223,63 ha. Obszar Zlokalizowany jest w północno-zachodniej części obrębu leśnego Borne Sulinowo.

Został utworzony w celu ochrony krajobrazu i naturalnych walorów środowiska przyrodniczego Pojezierza Drawskiego.

Do głównych walorów tego obszaru należą:

- urozmaicona rzeźba terenu ze zwartymi kompleksami leśnymi,

- malowniczy krajobraz z lasami z żyzną buczyną pomorską,

- duża ilość jezior i cieków wodnych, położonych w zagłębieniach i dolinach,

- jeziora bezwapniowe z roślinnością lobeliową,

- mszary i bory bagienne na torfowiskach,

- siedliska przyrodnicze podlegające ochronie,

- miejsca lęgowe i siedliska rzadkich i ginących zwierząt, w tym ptaków: bąka, bielika, błotniaka stawowego i łąkowego, gągoła, kwiczoła, remiza, tracza nurogęsi, oraz miejsca zlotów i przelotów żurawi, gęsi i kaczek.

 

Obszar Natura 2000 – to obszar specjalnej ochrony ptaków, specjalny obszar ochrony siedlisk lub obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, utworzony w celu ochrony populacji dziko występujących ptaków lub siedlisk przyrodniczych lub gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty.

Według stanu na 1.01.2021 r. w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Borne Sulinowo występują następujące fragmenty obszarów Natura 2000:

· „Dolina Piławy" (PLH320025) – obszar mający znaczenie dla Wspólnoty,

· „Diabelskie Pustacie" (PLH320048) – obszar mający znaczenie dla Wspólnoty,

· „Puszcza nad Gwdą" (PLB300012) – obszar specjalnej ochrony ptaków,

 

„DOLINA PIŁAWY" PLH320025

Obszar o powierzchni 2204,30 ha, obejmuje fragment terenu dawnego poligonu w Bornem Sulinowie oraz dolinę rzeki Piławy na odcinku tzw. Zalewów Nadarzyckich (sztuczne rozlewiska utworzone przed II wojną światową jako część linii umocnień Wału Pomorskiego, obecnie bardzo cenne przyrodniczo i krajobrazowo).

Jest to niepowtarzalny w pasie Pojezierzy Pomorskich ciąg ekosystemów wodnych i torfowiskowych, związanych z rynną wytopiskową głęboko rozcinającą sandry starszego szlaku Piławy, co w wielu miejscach stanowi o dużych walorach krajobrazowych ostoi. Bardzo liczne i doskonale zachowane torfowiska cechuje duża zmienność wynikająca ze zróżnicowania morfologii wytopisk, w obrębie których powstały:od niewielkich, płaskodennych, dość płytkich obniżeń, po jeziora w głębokich kotlinach.

Liczne wytopiska to jeziora o sporym areale, jak: Młyńskie, Brzeźno, Kowal, Dudylany, Bagienne i Rybnik.

Bunkry pozostałe po umocnieniach Wału Pomorskiego stanowią zimowiska nietoperzy.

W obszarze występuje 15 typów siedlisk przyrodniczych, wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, z czego 10 typów o znaczeniu ogólnym A, B lub C, stanowi przedmioty ochrony.

Obszar jest ważny dla ochrony: wydry, bobra, nocka dużego, traszki grzebieniastej, skójki gruboskorupowej, trzepli zielonej, pływaka szerokobrzeżka, kreślinka nizinnego i 2 gatunków ryb z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.

 

„DIABELSKIE PUSTACIE" PLH320048

Obszar SOO o powierzchni 3232,10 ha. W zasięgu Nadleśnictwa Borne Sulinowo fragment obszaru „Diabelskie Pustacie" zlokalizowany jest w jego południowo-wschodniej części, zajmując łączną powierzchnię 738,83 ha, czyli 22,8% ogólnej powierzchni SOO oraz 2,4% powierzchni zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa.

Obszar obejmuje tereny dawnego poligonu "Borne Sulinowo" oraz przylegającą do niego rynnę rzeki Płytnicy z jeziorami. Na dawnym poligonie zachowały się rozległe przestrzenie bezleśne, pokryte wrzosowiskami. Część terenu została zalesiona, jednak znaczne powierzchnie wrzosowisk są świadomie i czynnie chronione (m. in. usuwanie nalotu drzew i krzewów).

Dla obszaru „Diabelskie Pustacie" odnotowano 13 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, w tym dla 10 wskazano ocenę znaczenia ogólnego A lub C. Przedmiotem ochrony są również 2 gatunki płazów i 1 gatunek bezkręgowców, znajdujących się w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG.

 

"PUSZCZA NAD GWDĄ" PLB300012

Obszar, o powierzchni 77678,90 ha, obejmuje rozległy kompleks leśny w większości borów sosnowych, a na dnie i zboczach dolin – lasów liściastych i mieszanych. Silnie

urozmaicona, postglacjalna rzeźba terenu przyczynia się do zróżnicowania siedlisk. Wokół jezior o powierzchni od kilku do kilkudziesięciu ha, utrzymują się rozległe torfowiska niskie, przejściowe i wysokie oraz tereny podmokłe. Jest to również obszar źródliskowy kilku rzek.

Znajdują się tu także połacie łąk, natomiast pola orne mają niewielki udział powierzchniowy.

Na terenie ostoi zachowały się umocnienia „Wału Pomorskiego" z lat 1934-1945 (Nadarzyce, Szwecja, Jastrowie) – potencjalne zimowiska nietoperzy. Na obszarze występują następujące formy ochrony: 7 rezerwatów przyrody, obszary chronionego krajobrazu: „Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy" oraz „Dolina Noteci".

Na terenie obszaru chronione są: kania czarna, kania ruda, bielik, rybołów, puchacz, lelek, dzięcioł czarny, lerka, gągoł i nurogęś.

Obszar „Puszcza nad Gwdą" w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Borne Sulinowo zajmuje powierzchnię 9,53 ha, czyli mniej niż 0,1% powierzchni całego zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa oraz 0,01% powierzchni obszaru. Znajduje się w południowej części Nadleśnictwa w oklicach Jeziora Busino Wielkie.

 

Drzewostany referencyjne

 

Kod ostoi            NAZWA                                                                                                                       Suma ha

A            strefy ochrony całorocznej ptaków                                                                                     10,32

D            d-stany związane z ochroną dziedzictwa kulturowego                                                   3,42

N            d-stany o cechach zbliżonych do naturalnych (np. d-stany przeszłorębne w stanie A lub B wg inwentaryzacji przyrodniczej, d-stany zachowawcze)                                                            21,09

O            d-stany na obszarach z "drzewostanami postrzelanymi" w czasie działań wojennych i na poligonach                                                                                                                                              41,95

P             parki podworskie, zwłaszcza te o charakterze leśnym                                                    0,97

T             d-stany na obszarach o zwiększonej trudności przy pozyskaniu i zrywce (zbocza, wąwozy, tereny podtopione i zalewowe)                                                                                          5,01

W           d-stany na nadbrzeżnych strefach ekotonowych (przy bagnach, jeziorach, rzekach, torfowiskach, innych zbiornikach wodnych)                                                                                    226,01

Z             d-stany na źródliskach i strefach wysięków                                                                      10,4

Suma końcowa 319,17

 

Lasy o szczególnych walorach przyrodniczych - zidentyfikowane według kryteriów HCVF (High Conservation Vaule Orestes) adoptowanych do warunków Polski przez Związek Stowarzyszeń ,,Grupa Robocza FSC-Polska

 

Dwie strefy ochrony bielika w leśnictwach Wielboki i Piława

 

Pomniki przyrody

Nadleśnictwo Borne Sulinowo w 2021 roku złożyło do gmin Borne Sulinowo i Czaplinek wnioski o uznanie pomników przyrody. Zatwierdzone zostały cztery pojedyncze drzewa oraz jedna grupa drzew:

1. „Anula” Sosna zwyczajna. Pinus sylvestris f. annulata. Sosna kołnierzykowata w Leśnictwie Brzeźno; (Uchwała Nr XXXV/526/2021 Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie z dnia 30.09.2021r.)
2. „Roszpunka” Sosna zwyczajna. Pinus sylvestris  Unikatowa forma sosny
   z niespotykanie dużym lewostronnym skrętem włókien w Leśnictwie Wielboki; (Uchwała Nr XXXIX/351/21 Rady Miejskiej w Czaplinku z dnia 30.11.2021r)
3. „Zakręcona”  Sosna zwyczajna. Pinus sylvestris. Unikatowa forma sosny
   z niespotykanie dużym skrętem włókien (prawoskrętna) w Leśnictwie Dobrzyca; (Uchwała Nr XXXIX/352/21 Rady Miejskiej w Czaplinku z dnia 30.11.2021r)
4. „Grzegorz” Sosna zwyczajna. Dąb szypułkowy Quercus robur w Leśnictwie Machliny; (Uchwała Nr XXXIX/353/21 Rady Miejskiej w Czaplinku z dnia 30.11.2021r)
5. „Siostrzane Jodły”  grupa drzew z gatunku Jodła pospolita Abies alba
   w Leśnictwie Machliny. (Uchwała Nr XXXIX/350/21 Rady Miejskiej w Czaplinku z dnia 30.11.2021r)